İsimlerini Ezbere Bildiğimiz Bilgisayar Donanımları Aslen Iyi mi Çalışır?

1940’lardan beri bilgisayarlar hayatımızın birçok alanında bizlere eşlik ediyorlar. Günümüze kadar değişik şekillerde ve değişik boyutlarda karşımıza çıkan bilgisayarlar artık hayatımızın her alanındalar. Çoğunuz işlemci, anakart, grafik kartı şeklinde bilgisayar bileşenlerini daha ilkin duymuşsunuzdur. Bilhassa bilgisayar parçalarını kendileri alıp kendi bilgisayarını oluşturan kullanıcılar yukarıdaki bileşenler hakkında data sahibi olabilirler. Sadece bu kadar içli dışlı olduğumuz bu bilgisayar parçaları hakkında yeteri kadar bilgiye haiz miyiz? Gelin bu probleminin yanıtını aşağıda arayalım.

Bilgisayarlar, adından da anlaşıldığı şeklinde bilgiyi işleyen elektronik makinelerdir. Ham bir bilgiyi ya da veriyi alır, çalıştırmaya hazır olana kadar saklar, sonrasında da çıktı olarak kullanıcıya verir.

Bilgisayarda yaptığımız tüm karmaşık işlemler bu üç işlemden oluşur: girdi, hafıza, işleme ve çıktı.

Girdi: Bilgisayarınıza veriyi tanıtan her birim bir giriş birimidir. Bu giriş birimi klavye, mouse, kulaklık ya da gamepad olabilir. Hafıza: Bilgisayarınız tüm belgelerinizi ve dosyalarınızı durağan(durgun) bir sürücüde toplar. İşleme: Bilgisayarınızın işlemcisinin, girdiyi çıktı olarak yansıtmak için yapmış olduğu tüm işlemlere işleme denir. İşlemci, bilgisayarınızın en mühim ve bununla birlikte en minik bileşenlerinden biridir. Çıktı: Giriş birimlerinde aldığınız bir aksiyonun karşınıza çıkması anlamına gelir. Bu mouse’unuzu kullanarak açtığınız bir video ya da yazıcınızdan çıkan bir kağıt olabilir.

Bilgisayarın çalışmasını elde eden bileşenler

İşlemci (CPU) RAM Hard Disk (HDD) Anakart Grafik Kartı Güç Deposu

Bilgisayarın merkezi işlem birimi: İşlemci (CPU)

Bilgisayar birincil işini makinenin göremediğimiz bir bölümünde, veri girişini data çıkışına dönüştüren bir denetim merkezinde yapar. Merkezi işlem birimi (CPU) olarak adlandırılan bu denetim merkezi, depolanan program talimatlarını yürüten oldukça karmaşık, kapsamlı bir elektronik dönem seti olarak adlandırılır. Büyük ve minik tüm bilgisayarlar, merkezi bir işlem birimine haiz olmalıdır. 

Bilgisayarlar iki tür depolama kullanır: Birincil depolama ve ikincil depolama. CPU, hem talimatlar hem de veriler için ona başvurarak birincil depolamayla yada ana bellekle yakın etkileşime girer. Bundan dolayı, okumanın bu kısmı belleği, merkezi işlem birimi bağlamında sayılabilir. Sadece teknik olarak hafıza CPU’nun bir parçası değildir.

Merkezi İşlem Birimi (CPU) bir bilgisayardaki en mühim bileşen olarak kabul edilmesinin elbet bir sebebi var. CPU, talimatları işleyerek ve öteki bileşenlere sinyal göndererek işlevini yerine getiren bir çok işlemi gerçekleştirir. CPU, bilgisayarın tüm ana parçaları arasındaki ana köprü olarak çalışıyor.

Geçici depolama kapasitesi: RAM

RAM, bilgisayarlarımızın ve uygulamalarının geçici verilerini depolamak ve bunlara erişmek için kullandığı yüksek süratli bir depolama bileşenidir. Bilgisayarın kısa süreli belleği olarak da adlandırılabilir. Verileri HDD ya da SSD şeklinde depolama alanlarında saklamak yerine, programların devamlı kullandığı ortak verileri depolayarak çalışır. 

Özetlemek gerekirse RAM, işletim sistemi ve yazılım uygulamaları tarafınca kullanılan verilerin, CPU’nun bu verileri süratli bir halde işleyebilmesi için verileri depoladığı bir bilgisayar bileşenidir. HDD ve SSD’nin aksine, bilgisayar kapatıldığında RAM’de depolanan her şey kaybolur. Kullandığınız uygulamalara bağlı olarak, çoğu zaman bilgisayarın muntazam emek harcaması için gerekseme duyacağınız RAM depolaması, kişiye göre değişiklik gösterir. Averaj bir bilgisayar kullanıcısıysanız 8 GB yetebilecekken, yüksek grafikli oyun oynuyor ya da ağır üretkenlik programları kullanıyorsanız 16 GB RAM’e gerekseme duyabilirsiniz.

Verilerin saklandığı ve korunduğu: HDD

Durağan(durgun) Disk Sürücüsü olarak da malum HDD, fotoğrafların, uygulamaların, belgelerin, oyunların ve bu şeklinde verilerin saklandığı bileşendir. HDD’ler hala kullanılıyor olsalar da, günümüzde bilgisayar kullanıcıları ağırlıklı olarak daha süratli bir gizleme birimi olan SSD’yi kullanıyorlar.

HDD’ler verileri manyetizma yardımıyla saklarlar. Manyetik bir maddeden üretilen parlak, dairesel plakasının her alanının mıknatıslanabilir olması bilgisayar depolamasında kullanılır. Bundan dolayı manyetizma, bilgisayar kapatıldığında bile RAM’in aksine bilgiyi depolamaya devam eder. Aynı şekilde bilgisayarınız dışındaki cihazlarınızdaki depolamalar da ağırlıklı olarak bu şekilde çalışır.

Bilgisayarın ana bileşeni olan Anakart

İsminden de anlaşılabileceği şeklinde anakart, bilgisayarın ana bileşenidir. Tüm bileşenler için bir slotu bulunan anakart, bu bileşenlerin birbirleriyle kontakt kurmasına izin verir. Bununla beraber tüm bileşenlerin işlev görebilmeleri için gücü de anakart dağıtır. Tek başına işe yaramayan anakart, bilgisayarın emek harcaması için eğer olmazsa olmaz bir parçadır.

Anakartın görevi, bilgisayarın mikroişlemci yongasını barındırmak ve öteki her bileşenin ona bağlanmasına izin vermektir. Bilgisayarı çalıştıran ya da performansını artıran her şey ya anakartın bir parçasıdır, ya da bir slot vesilesiyle anakarta takılır. Anakartlar, değişik boyutlardaki kasalara sığabilmek için değişik boyutlarda gelirler. Bilgisayarın performansını ve hızını çoğaltmak için alınan tüm bileşenlerin anakart uyumluluğu denetim edilmelidir.

Monitöre 2D ve 3D çıktılar veren Grafik Kartı

Yazılım uygulamalarıyla beraber çalışan CPU, görüntü ile ilgili detayları grafik kartına gönderir. İşlenen verilerin görüntüsünü oluşturmak için ekrandaki piksellerin iyi mi kullanılacağına grafik kartı karar verir. Sonrasında bu veriyi kablo vesilesiyle monitöre gönderir.

2 boyutlu ve 3 boyutlu görseller oluşturabilen grafik kartları, 3 boyutlu görseller için birazcık daha çaba harcarlar. 3 boyutlu bir görüntü oluşturabilmek için grafik kartı ilkin düz çizgilerden bir çerçeve oluşturur. Sonrasında görüntüyü rasterleştirir (kalan pikselleri doldurur). Bununla beraber aydınlatma, doku ve renk ekler. Bilhassa bilgisayar oyunlarının akıcı bir halde monitöre yansıması için bu işlemden bir saniyede ortalama 60 kez gerçekleştirmesi gerekir. Tüm bu hesaplamaları meydana getirecek bir grafik kartı olmadan, bu şekilde bir iş yükü ile bir tek işlemcinin başa çıkması oldukça zor olurdu.

Elektrik akımını durağan(durgun) tutan Power Supply

Power Supply (ya da güç deposu), bilgisayarın elektronik sisteminin bel kemiğidir. Elektrik akımının sistemi beslemesini elde eden güç deposu, kullanılan bileşenlere ve binanın elektrik durumuna nazaran seçilmelidir. Voltaj seviyesindeki dalgalanmalar, güç deposu yardımıyla bilgisayarınızın bileşenlerine zarar vermez. Güç kaynaklarına eklenen güç düzenleme işlevi, deposu maliyetini arttırır sadece kullanıcıyı yeni bileşen alma zahmetinden de kurtarabilir.