‘Astronot’ Olabilmek İçin Lüzumlu Koşullar Değiştirildi

Son dönemde uzay yarışında adeta deli bir dönemdeyiz. 2021 bu mevzuda epey hareketli bir yıl oldu. Sırayla Mars’a giden uzay ajansları, SpaceX’in yörüngeye astronotlar taşımaya başlaması, Starship’in coşku verici kontrol uçuşları derken en sonunda sıra varlıklı iş insanlarını astronot meydana getirecek ticari uçuşların başlamasına kadar geldi.

Bu mevzuda elini acele tutup uzaya çıkan ilk milyarder Richard Branson oldu. Onun arkasından ise geçtiğimiz günlerde gerçekleşen görkemli bir fırlatmayla Jeff Bezos geldi. Her iki milyarder ve onlarla beraber uzaya çıkan adlar, kısa bir süre öncesine kadar gereklilikleri yerine getirdikleri için birer ‘astronot’ olabiliyordu. Sadece ABD Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) yeni düzenlemesine bakılırsa Bezos ve Branson ile ‘misafirleri’ ABD hükümetinin gözünde birer astronot olamayacak.

Yalnızca uzaya çıkmak yetmez:

Aslen FAA’nın yeni düzenlemesi oldukça mantıklı görünüyor. FAA’nın ”The Commercial Astronaut Wings” (Mesleki Astronot Rozetleri Programı) isminde  astronot rozetlerinin sahiplerine teslim edilmiş olduğu programın kurallarında değişimler yapılmış oldu. Buna bakılırsa astronot sayılarak FAA’dan astronot rozeti alabilmek için yalnızca ‘uzaya gitmek’ yetmeyecek. 

Uzaya seyahat meydana getiren kişilerin “uçuş esnasında kamu güvenliği için lüzumlu olan yada insanlı uzay uçuşu güvenliğine katkıda bulunan faaliyetler göstermiş olması” gerekecek. Kısaca özetlemek gerekirse, seyahat gerçekleşirken ‘bir işe yaramaları‘ gerekecek. Geçmişte olduğu şeklinde 80 km’lik bir irtifaya çıkarak uzay sınırına gitmek astronot olmak için yetmeyecek.

Tam da Bezos’un uzaya çıkmış olduğu gün FAA tarafınca meydana getirilen düzenleme sonrası, Bezos ve misafirlerinin ya da Branson ve misafirlerinin astronot olmaya hak kazanıp kazanmayacakları hemen hemen net değil. Bundan dolayı ‘fahri astronot’ rozetleri, FAA’nın destek yöneticisinin onayıyla hususi durumlarda verilmeye devam edilebilecek. Fakat FAA’dan gelen açıklamalar, şu an için ‘herhangi bir görevi incelemedikleri’ yönünde. 

Blue Origin CEO’su Bob Smith ise mevzuya ve yeni karara ilişkin otonom araçta “bir mürettebat üyesinin meydana getirecek hakkaten bir şeyi olmadığını” söylemiş oldu. Bu da fırlatma ve uçuş esnasında güvenliği sağlamak şeklinde hamlelerin genel olarak esasen gereksiz olduğuna işaret ediyor.

Fakat öte taraftan, gelecek yıllarda parasını veren her insanın kendini uzayda kısa bir gezintiye çıkmış halde bulabileceğini düşünürsek, bu insanların astronot sayılmamalarını sağlayacak bir düzenleme oldukça mantıklı görünüyor.