Futbol kulüplerinin taraftarları ve ünlülerin fanatiklerine ‘kripto para’ uyarısı

Küreselleşmeyle beraber gittikçe dijitalleşen ekonomide yeni bir yatırım aracı olarak ortaya çıkan kripto para piyasasından hisse almak isteyen bazı oyuncular, bu alana yatırım meydana getiren bazı futbol kulübü taraftarları ve ünlülerin fanatiklerinin duygularına hitap etmeye yöneliyorlar.

Kripto para, adını ilk kez 2008’de ortaya çıkan küresel krizin peşinden duyururken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yol açmış olduğu küresel ekonomik dalgalanmada da her gelir grubundan yatırımcıların da ilgi odağı oldu.

Bir taraftan piyasanın başat aktörü konumundaki Bitcoin ile öteki bazı kripto paralar yatırımcılara itimat aşılamaya çalışırken, çıkardıkları kripto paralarla piyasadan hisse almak isteyen bir kesim de futbol kulüplerinden, web fenomenlerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan ünlülerin isimlerini kullanarak yatırımcı arıyorlar.

Sadece bu tür tokenlara (mevcud bir blokzincirde bulunan birim kıymet) yatırım yaparken dolandırılmaya kadar varabilecek olumsuzluklara karşı dikkatli olunması, yatırım yapılacak alanın iyi araştırılması öneriliyor.

“Fan tokenlarına yatırım yapılırken kulüplerin geliştirecekleri projeler dikkatle takip edilmeli”

Hacı Bayram Veli Üniversitesi Maliye Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şafak Ertan Çomaklı, AA muhabirine, kripto para birimlerinden önde gelen Chiliz (CHZ) alt yapısı üstüne kurulan ve “fan token” adıyla borsalarda listelenen yandaş kripto paralarının, taraftarlar arasındaki etkileşimi artırma, taraftarlara kulüp kararlarında söz sahibi olma ve kulübün sağlayacağı avantajlardan yararlanma imkanı sunduğunu söylemiş oldu.

CHZ ve Socios’un, spor müesseselerinin, Kovid-19’dan etkilenen gelirler yerine yeni gelir kaynaklarına yöneleceğini öngördüğünü dile getiren Çomaklı, “Bu kapsamda çıkarılan yandaş ‘token’ları hem yatırımcılarına hem de kulüplere gelir sağlamış oldu. ‘Fan Token’ pazarında hem ‘GAL Token’ alan taraftarların kazanılmış olduğu hem de Galatasaray Kulübüne 50 milyon liralık gelir sağlamış olduğu açıklandı.” dedi.

Hacim miktarları kripto piyasasındaki birçok projeye bakılırsa düşük olması sebebiyle “fan token”larının manipülasyona açık olabileceğine işaret eden Çomaklı, duygusal bağların da bu manipülasyona zemin hazırladığını belirtti

Çomaklı, sadece tokenların yeni ve kullanıcı sayısının azlığı sebebiyle uzun solukta hem yeni kullananların gelmesi hem de CHZ alt yapısının yaygınlaşmasıyla kıymet kazanacağını kaydederek, şu şekilde devam etti:

“İleride ‘token burn’ (arz miktarını düşürme) mantığıyla, kulüplerin ürünlerini alırken de kullanılacağı ve yalnız bu tokenlara hususi ürünlerin çıkarılacağı tahmin edilebilir. Dolayısıyla, fan tokenlarına yatırım yapılırken, kulüplerin, bunların üstüne iyi mi projeler geliştirecekleri ve ne yönde ilerleyecekleri dikkatle takip edilmelidir. Geleceği tahmin edilemese de her ikisinin de işlevselliğini elde eden blokzincir teknolojisinin daima varlığını sürdüreceğini söylemek mümkündür.”

Ünlülerin fanatiklerine “fazlaca ufak miktarlarla işlem yapın” uyarısı

Çomaklı, meşhur hayranlığı ve gündem olarak ortaya çıkarılan kripto paraların ise herhangi bir projeye yada sürdürülebilirliğe haiz olmadığını mevzusunda yatırımcıları uyardı.

Bu projelerin yüzde 90’ını art niyetli insanların oluşturduğunu vurgulayan Çomaklı, şunları kaydetti:

“Çıkardıkları tokenların yüksek miktardaki kısmını kendi cüzdanlarına gönderiyorlar. Twitter ya da Youtube üstünden bunun reklamını sağladıktan ve yatırımcıyı buraya çektikten sonrasında bu cüzdanlar boşaltılıyor ve yatırımcı bir nevi dolandırılıyor. Çıkarılan tokenların bazıları özenle hazırlanıyor hatta White Paper’ları (künyesi) bile oluşturuluyor. Mesela, yüzde 40’ı kilitli duracak, yüzde 10’u bağışlanacak, geri kalan tokenlarında her alış satılmasında yatırımcısına gönderilecek benzer biçimde alternatifler ekleniyor.”

Çomaklı, gene de bu biçim kripto paralara yatırım yapmak isteyenlere şu uyarılarda bulunmuş oldu:

“Oldukça ufak miktarlarla işlem yapın. Kontratları, Bitcoin Smart-Akıllı Kontratlar ya da Etherium Smart-Akıllı Kontratlar üstünden inceleyerek işleme açın. Ek olarak bu tokenları alırken kesinlikle kendi sitelerini kullanmayın ve bu sitelere cüzdanınızı bağlamayın. Şu sebeple hesap bilgilerinize dair tüm verilerin çekilmiş olduğu bu sistemsel yapıda işlem yapmak fena amaçlı grupların hedefi haline getirebilir. Eğer cüzdan bağlanılarak alım yapılması gerekiyorsa da içinde yatırımlarınızın olduğu cüzdan değil, yeni açılmış ve yalnız bu tokena hususi açılmış bir cüzdanla alım yapın.”