KOBİ’ler niçin nakit bütçesi hazırlamalıdır?

Bu ayki yazımızda KOBİ’ler için nakit bütçelerinin önemi ve iyi mi yapabilecekleri mevzusunda farkındalık yaratmaya çalışacağım.

KOBİ’ler ve Finansal Problemler

Devletimizde KOBİ’ler hem üretim hacmi hem de istihdam yaratma açısında büyük öneme haizdir. Bu durum Avrupa Birliği ve dünya devletlerinde de değişmemekte ve KOBİ’ler ekonomilerin vazgeçilmezi olarak kabul edilmektedir.

KOBİ GİRİŞİM/Mayıs 2021 tarihindeki sayıdan

Sadece ülkemiz benzer biçimde gelişmekte olan ekonomilerde KOBİ’lerin ülke kaynaklı, iktisat ve dünya kaynaklı ve yapısal sorunları çözüm beklemektedir.

Tüm bunların yanına KOBİ’lerde yönetsel zafiyetler de eklenince sürdürülebilirlik sona ermekte ve KOBİ’ler içinden çıkılamaz krizlere girme riskleriyle karşı karşıya kalmaktadır.

Bugün KOBİ’lerin en mühim sorunlarının başlangıcında İşletme Sermayesi eksikliği gelmektedir. Bunun birçok sebebi vardır. En mühim nedenlerden biri de gelişen ülkeler benzer biçimde bizim ülkemizin de tutum etme ve bu tasarrufları yatırıma aktarma potansiyeli ve kapasitesi beklenen ve kafi düzeyde değildir.

Bu şekilde olunca ve KOBİ’lerin işletme sermayeleri kafi düzeyde olmayınca, KOBİ’ler işlerini ve faaliyetlerini borçlanarak sürdürmeye iş yapmaktadır.

Borçlarını ise ürettiklerini satarak ve eğitim ederek ödemeyi planlamakta, bunun için finans kurumlarının yanı sıra kimi zaman cari hesap yöntemiyle kimi zaman de çek yada senet ile borçlanmaktadır.

İşte tam bu aşamada iktisat birazcık sıkıştığında, satış ve tahsilatta zorlanıldığında ise borçların ödenememe riski doğmaktadır. KOBİ’lerin faaliyetlerini sıhhatli sürdürmeleri ve satış-tahsilat-ödeme döngüsünü sürdürebilmeleri için kesinlikle nakit planlarının olması gerekmektedir. Bu nakit planına Nakit Bütçesi adı verilmektedir.

Nakit Bütçesinin Özellikleri Nedir?

Nakit bütçesi, uzun dönemli ve kısa dönemli olarak düzenlenmektedir. Uzun dönemli nakit bütçesinde, işletmenin uzun dönemli amaçlarına uygun planlarını gerçekleştirmek için gereksinme duyduğu nakit ihtiyaçlarının tedarik biçimlerinin ana hatlarını belirlenmektedir.

Kısa dönemli nakit bütçesi yada yalnız nakit bütçesi bir işletmenin gelecek dönemdeki nakit girişlerini ve çıkışlarını saptayarak işletmenin her an ödeme kabiliyetini denetim ve güvence etme potansiyeline haizdir.

Daha açık bir ifade ile nakit bütçesi, işletme faaliyetleri için lüzumlu uygun miktardaki paranın; uygun zamanda, uygun yerde ve uygun maliyetle hazır bulundurulmasına olanak sağlamaktadır. Bu şekilde nakit hareketlerinin bütçelenmesi ile, nakit tedariki yanında, nakdin kârlı bir halde kullanılması mümkündür.

Nakit bütçesi iki ana kısımdan oluşur:

1. Nakit girişlerine ilişkin tahminler ve detaylar

2. Nakit çıkışlarına ilişkin tahminler ve detaylar.

Nakit bütçesi, öteki işletme bütçelerindeki verilerden yararlanarak, nakit tahsilatı ile ödemelerine ilişkin nakit hareketlerini belirler. Sadece, nakit bütçesi ile öteki işletme bütçeleri içinde fazlaca mühim bir fark vardır. Öteki bütçeler gerçekleşme esasına gore düzenlenirken, nakit bütçesinde temel ilke nakit esasıdır.

Öteki bir deyişle, nakit bütçesinde yararlanılan veriler kesinlikle nakit esasına dönüştürülmüştür.

Nakit girişleri ve çıkışlarına ilişkin tahminlerin belirlenmesi, işletmenin gelecek döneme ilişkin nakit durumunun değerlendirilmesini mümkün kılar. Böylece, gelecek döneme ilişkin nakit açığı yada fazlası ara dönemlere gore saptanır. İşletme bu durumlara ilişkin önlemleri daha bilgili ve daha etkili tahsilat, kredi ile yatırım politikalarına dayandırma olanağına kavuşur.

Nakit Bütçesinin Amaçları Nedir?

Nakit bütçesinin amaçları ise şu şekildedir:

1. İşletme faaliyetlerinin ortaya çıkaracakları nakit durumunu göstermek,

2. İşletmenin minimum nakit gereksinmesini belirlemek,

3. Nakit açıkları ile fazlalarını saptamak,

4. Borçlanma gereksinmeleri ile kısa süreli yatırım olanaklarını açıklığa kavuşturmak,

5. Tahsilat, kredi ve kısa süreli yatırım harcamalarına ilişkin etkili politikaların saptanması için olanak sağlamak,

6. Nakit hareketlerinin etkin kontrolünü mümkün kılmak.

Örnek Nakit Bütçesi Tablolarını görmek için görsele tıklayın.

Tablolardaki örnekte nakit bütçesi detaylı olarak yapıldıktan sonrasında Nakit Tahsilat, Nakit Ödemeler Tablosu ile Nakit Bütçesi hazırlandığı kabul edilmiştir.

SONUÇ

KOBİ’ler için bütçe yapmak ve bütçelerin birleştiği nakit bütçesini hazırlamak yaşamsal ehemmiyet haizdir. KOBİ’lerin nakit bütçesi hazırlamamaları durumunda aşağıdaki bazı risklere maruz kalmaları olasılığı yüksektir:

• Tahsilatlarda yaşanabilecek problemler işletmenin borçlarını ödeyememe riskini doğurabilir.
• Faaliyetlerin geçici olarak yavaşlaması yada durması durumunda ödeme dengesi bozulabilir.
• Borç ödemelerinde yaşanabilecek problemler, tedarikçiler ve finans kuruluşları nezdindeki kredibiliteyi negatif etkileyebilir.
• Planlanmamış nakit çıkışları işletmenin faaliyetlerini aksatabilir.
• İşletmeye kısa sürede dönmeyecek türde yatırımların ödemeleri nakit dengesini bozabilir.