Kodlama Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Yapılır?

Hayatlarımız giderek daha çok uygulamalar ve akıllı cihazlar çevresinde şekilleniyor. Her geçen gün dizüstü bilgisayarlarımızda yada telefonlarımızda daha çok vakit harcıyoruz. İşte bu kullandığımız teknolojik cihazların tümünün arka planında onların çalışmasını elde eden kodlar bulunmaktadır.

Bilhassa son yıllarda, kodlama alanında fazlaca çeşitli iş fırsatları ortaya çıkmıştır. Her ne kadar değişik bir alanda çalışıyor olsanız bile, muhtemelen bu kod satırlarıyla karşılaşmışsınızdır. Kodlamanın tam olarak ne işe yaradığını ve nasıl yapıldığını merak ediyorsanız, bu soruların cevaplarını alabileceğiniz yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.

Temelden başlamış olalım, kodlama nedir?

Rahat bir ifadeyle, kodlama bir çeşit yazışma kurma yöntemidir. Nasıl insanoğlu birbirleriyle anlaşabileceği dillerde yazışma kuruyorsa, aynı şekilde insanlarla bilgisayarlar da çeşitli diller vasıtasıyla yazışma kurmaktadır. Bu diller programlama dilleri olarak bilinir ve bu diller üstünde kod yazma işlemine de kodlama denir. 

Yazılan kodlar, bir bilgisayara hangi eylemleri gerçekleştirmesi icap ettiğini ifade eder. Kod yazarak, bilgisayarlara ne yapacaklarını fazlaca daha süratli bir halde aktarabilirsiniz. Aynı şekilde kodlama yaparak internet sayfaları tasarlayabilirsiniz, uygulamalar yapabilirsiniz yada çeşitli verileri işleyebilirsiniz.

Peki kodlama ne işe yarar?

Kodlama, internet sayfaları yada çeşitli yazılımlar geliştirmek şeklinde birçok değişik amaç için kullanılır. Bilhassa son yıllarda meydana gelen süratli teknolojik gelişme, kodlama ile yapılabilecek birçok yeni emek harcama alanı ortaya çıkarmıştır. Kodlama vasıtasıyla geliştirilen teknolojiler, binlerce emek harcama saatini yada analog makineleri daha süratli ve daha güvenilir sistemler haline getirmiştir. Bunların yanı sıra evimizde kullandığımız mikrodalgalardan enerji santrallerine kadar her şeyde kodlamanın tesiri bulunmaktadır.

Kodlama nasıl yapılır, nereden başlanmalı? 

“Kodlama nasıl yapılır? sorusuna yanıt vermeden ilkin nasıl bir türde kodlama yapmak istediğinizi araştırarak karar vermeniz gerekiyor. Bu sonucu vererek hem üstünde çalışmak istediğiniz programlama dilini seçmiş olacaksınız hem de nasıl bir öğrenme yöntemi izleyeceğinize karar vermiş olacaksınız.

Kodlama yapmak için ilk olarak rahatça çalışabileceğiniz bir bilgisayara haiz olmanız gerekiyor. Ondan sonra üstünde çalışmaya karar verdiğiniz programlama dili ile ilgili lüzumlu programları indirebilirsiniz. Python, Java, Kotlin, Swift, C# ve C++ şeklinde en popüler programlama dillerinden birini seçerek çalışmaya başlayabilirsiniz. Bu programlama dilleri ile ilgili eğitimlere çeşitli eğitim siteleri yada yazılı dökümanlar vasıtasıyla ulaşabilirsiniz.

Kodlama dilleri nedir? 

Üstünde emekler yapmak için seçebileceğiniz birçok kodlama dili bulunmaktadır. Fakat bu kodlama dilleri değişik amaçlarla kullanılabiliyor. Mesela, bir internet sayfası tasarlamak istiyorsanız HTML, CSS, JavaScript ve Java şeklinde dilleri öğrenmeniz gerekiyor. Eğer mobil uygulama geliştirmek istiyorsanız Swift (iOS) yada Java(Android) öğrenebilirsiniz. Eğer hangi kodlama dilini seçeceğiniz mevzusunda kararsız iseniz sizler için popüler programlama dillerini derledik.

Python

Python ilk olarak 1990’ların sonlarında Guido van Rossum tarafınca geliştirilmiştir. Guido, programcıların sık sık karşılaşmış olduğu problemleri çözebilecek bir kodlama dili ortaya çıkarmak istedi. İlerleyen yıllarda Google dahil birçok firmanın geliştirme emekleri için Python kullandığını açıklamasının peşinden fazlaca süratli bir halde popülerliğini arttırdı. Bilhassa Makine Öğrenmesi algoritmaları, Veri Bilimi projeleri ve daha birçok emek harcama için birincil kodlama dili haline geldi.

C++ ve Java şeklinde öteki üst düzey kodlama dilleriyle karşılaştırıldığında, kodlama icra eden kişinin daha azca kod yazmasına olanak tanır. Özetlemek gerekirse, Python okunması ve yazılması oldukça kolay bir dildir.

Java

Java, bilgisayarlar, mobil cihazlar, oyun konsolları, tıbbi cihazlar ve daha daha birçok alanda kullanılan nesne yönelimli bir kodlama dilidir. Java’nın genel olarak kuralları C ve C++ dillerine dayanmaktadır. Java ile kodlama yapmanın en büyük avantajlarından biri taşınabilir olması. Kısaca dizüstü bilgisayarınız ile yazdığınız bir Java kodunu mobil cihaza kolayca taşıyabilirsiniz.

Java ve JavaScript’in değişik kodlama dilleri bulunduğunu idrak etmek da önemlidir. Java kodunun derlenmesi gerekirken, JavaScript ile yazılan kodların derlenmesi gerekmez. Bunların yanı sıra JavaScript’in emek harcama alanı web tarayıcıları ile sınırlıyken Java herhangi bir yerde kolayca çalıştırılabilir.

JavaScript

JavaScript, internet sayfalarını kullanıcılar için daha kullanışlı ve etkileşime girebileceği bir hale getirmek için kullanılan nesne yönelimli bir kodlama dilidir. 1995 senesinde Netscape Navigator için geliştirilmiş olan JavaScript, günümüzün en popüler kodlama dili kabul edilmektedir.

Kısaca JavaScript çoğu zaman, bir web sayfasına etkileşim ve işlevsellik eklemek için kullanılıyor. Bunun yanı sıra oyun ve mobil uygulama geliştirmede de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kotlin

Kotlin, JetBrains tarafınca oluşturulan ve Android uygulamalarını programlamak için kullanılabildiği için popüler hale gelen açık kaynaklı bir programlama dilidir. 2010 senesinde JetBrain tarafınca geliştirilen bu dil, 2012’de açık kaynak haline getirildi. 

Aslen, Google’ın Kotlin’i destekleyeceğini açıklamış olduğu sürece kadar pek popüler bir dil değildi. Kısa bir süre içinde uygulama geliştiricileri içinde popülerlik kazanmaya başladı. Şu an Android için geliştirmeler icra eden kişilerin %72’sinin tercihi haline geldi.

Swift

Swift, Apple tarafınca geliştirilen ve Objective-C’de yer edinen teknikleri temel alan, bu tarz şeyleri daha kısa ve daha kolay okunabilir bir halde modernize eden bir Apple kodlama dilidir. Swift, Objective-C şeklinde daha eski dillerle karşılaştırıldığında, öğrenmesi ve okuması daha kolay bir dildir. Bilhassa sunucular ile uyumlu olduğundan Apple Platformları (iOS, iPadOS, macOS, tvOS, watchOS) ve daha fazlası için popüler bir dil haline gelmiştir.

İlk tanıtılmış olduğu WWDC 2014’ten bu yana çok büyük bir halde büyüdü ve bu dilin haiz olduğu geliştirici topluluğu büyümeye devam ediyor.

HTML 

HTML, web sitelerin oluşturulması için kullanılan bir kodlama dilidir. HTML ile bir sayfanın bir web tarayıcısı tarafınca nasıl görüntüleneceği belirlenir. 1990’ların sonuna doğru fizikçi Tim Berners-Lee tarafınca oluşturulan bu dil, seneler içinde devamlı olarak revize edildi ve güncellendi. 

Şu anda bu makaleyi okuduğunuz sayfa da dahil olmak suretiyle internette giriş yaptığınız web sayfalarının bir çok bir HTML dosyası olarak saklanır. Kısaca, internet sayfaları aslen depolanan birer HTML sayfasıdır. Bir sayfaya giriş yaptığınızda aslen dosyaların depolandığı sunucudan bir HTML sayfası çağırmış oluyorsunuz. Ondan sonra kullandığınız web tarayıcısı HTML’i ayrıştırır ve sayfayı tasarlandığı şekilde görüntüler.

CSS

CSS, HTML ile kodlanan internet sayfalarını görsel olarak şekillendiren bir programlama dilidir. Bu tasarım dilinin kendine özgü kuralları vardır. 1994 senesinde Håkon Wium Lie ve World Wide Web ortaklığı ile geliştirildi. O yıllarda, web sayfaları çoğu zaman bir tek HTML ile oluşturuluyordu.

HTML ile beraber web sayfalarını daha çok biçimlendirmek için tanıtılan CSS, kısa bir süre içinde birçok web sayfasında kullanılmaya başlandı. Günümüzde HTML ve JavaScript ile beraber CSS, World Wide Web’i destekleyen temel kodlama dillerinden biridir.

C++

C++, yazılımlar oluşturmak için kullanılan bir kodlama dilidir. Değişik işlevler yerine nesnelere odaklanan nesne yönelimli bir dildir. C++, C dilini daha çok genişletmek ve geliştiricilere hafıza ve sistem kaynakları üstünde daha çok denetim sağlamak için 1979 senesinde Bjarne Stroustrup tarafınca buluş edildi. Geliştirildiği ilk günden bu yana C++, geliştiriciler tarafınca en fazla tercih edilen dillerden biri haline geldi. İşletim sistemleri, kullanıcı arayüzleri, 3D animasyonlar, sanal gerçeklik, blok zincirler ve çeşitli video oyunları şeklinde birçok alanda kullanılmaktadır.

PHP

PHP, dinamik web içerikleri geliştirmek için kullanılan bir kodlama dilidir ve sunucu odaklı çalışır. C programı ile basitlik mevzusunda birçok ortak noktası olmasından dolayı PHP büyük bir popülerlik kazanmıştır. Vakit geçtikçe dil genişledi ve bunun sonucunda nesne yönelimli programlama için de kullanılmaya başlandı. 

Kanadalı mühendis Rasmus Lerdorf tarafınca 1994 senesinde geliştirilen PHP, daha sonraları belli aralıklarla çeşitli geliştirme güncellemeleri aldı. Bu geliştirmeler PHP’yi gerçek bir kodlama diline dönüştürmeye başladı.

Netice: Neden kodlamayı öğrenmeliyiz?  

İster kariyer hedefleriniz doğrultusunda kodlama öğrenmeyi düşünüyor olun, ister bir tek bir hobi olarak ilgilenmek istiyor olun, her iki durumda da size bazı yararları olacaktır. Kodlama bilmek, sizi bu alan dışındaki bazı emek harcama alanlarında da çeşitli beceriler kazandıracaktır.  Özetlemek gerekirse, günümüzde herhangi bir kodlama dilini öğrenmek ve bunun üstüne emekler yapmak sizi oldukça geliştirecektir.