[ad_1]
Devletimizde COVID-19 aşı uygulamasında kişilere aşı tercihi yapma şansı sunuluyor. Bu tercihi yaparken pek fazlaca insan haliyle aşılardan hangisinin daha etkili olduğu ve ihtimaller içinde yan tesirleri benzer biçimde durumları inceliyor. Peki Türkiye’de uygulanan aşılardan hangisi daha etkili? Aşıların yan tesirleri neler? Aşılarla ilgili dönem dönem ortaya atılan bazı iddiaların doğruluk oranı var mı? Sizin için tüm bilgileri bir araya getirdik.
Hayatlarımızın son 1,5 yılı oldukça sarsıcı bir tecrübe ile geçti. Tüm insanlık olarak sınırların koruyucu tesir göstermediği büyük bir pandemi yaşadık. Üstelik hâlâ yaşıyoruz. Pandeminin başlangıcından itibaren en büyük ümit ışığımız olan aşı da geçtiğimiz sonbaharda kendini gösterdi ve şimdilerde dünyanın en büyük gündemlerinden biri haline gelmiş durumda.
Şu an için dünya genelinde uygulanan pek fazlaca değişik aşı var. Bunlardan Sinovac ve BioNTech, devletimizde de uygulanıyor. Bu aşıların her ikisi de Dünya Sıhhat Örgütü tarafınca acil kullanım onayı aldı ve devletimizde de aşı sırası gelen kişiler aşılar içinde seçim yapabiliyor. Devletimizde onaylanan bir öteki aşı ise Sputnik V aşısı sadece hemen hemen uygulanmasına başlanmadı. Bu aşamada devletimizde aşıların mevcut miktarı mühim sadece hepimiz istediği aşıyı olma hakkına haiz. Peki hangisini seçmek daha doğru, hangi aşının etkinlik oranı daha yüksek? Beraber göz atalım.
Ilk olarak etkinlik oranının ne işe yaradığını öğrenelim;
Aşılar için kullanılan ve birbirine fazlaca benzediği için kafa karışıklığı yaratabilecek iki kavram var; etkililik (efficacy) ve etkinlik (effectiveness) oranı. Etkililik oranı, klinik deneyler esnasında tespit edilen, aşıların olası bulaşmayı önleme oranı olarak karşımıza çıkıyor. Etkinlik oranı ise aşılar uygulanmaya başladıktan sonrasında ortaya çıkan ve aşının hastalık ve ölümü ne oranda önlediğine yönelik gerçek yaşam verileri anlamına geliyor.
Aşıların bir de başarısızlık oranı var:
Aşı başarısızlık oranı, tüm aşılar için mevcut ve aslen o aşının etkisiz ya da başarısız olduğu anlamına gelmiyor. Aşı başarısızlık oranı, aşı olunmasına karşın ortaya çıkan hastalığın ve semptomların oranını ifade ediyor. Bu durum direkt aşı ile ilgili olabileceği benzer biçimde uygulanan kişilerin aşıya karşı bağışıklığı ile ilgili de olabiliyor. Etkinlik oranı %90 olan bir aşıda başarısızlık oranı %10 oluyor.
Türkiye’de uygulanan aşıların etkinlik oranları ne?
Sinovac:
Sinovac aşısına yönelik etkinlik oranı geçtiğimiz günlerde gelen büyük bir gerçek yaşam araştırma sonucuna bakılırsa %94 olarak açıklandı. Aşının klinik emekler sonrası açıklanan ilk etkililik oranı ise oldukça düşüktü ve geçtiğimiz Ocak ayında Sinovac tarafınca %50.38 olarak açıklanmıştı.
BioNTech:
BioNTech için gerçek yaşam araştırma neticeleri ise aşının etkinlik oranının %94 bulunduğunu gösteriyor. BioNTech’in etkililik oranı ise ilk klinik emekler sonrası %95 olarak açıklanmıştı.
Sputnik V:
Sputnik V aşısının gerçek yaşam etkinlik oranı ise %97 olarak açıklanmış durumda. Aşının ilk klinik deneyler sonrası elde edilmiş verilere bakılırsa etkililik oranı ise pek fazlaca değişik araştırmada küçük değişimler göstermekle beraber %91.7 idi.
Oranlar değişken, aşılar her koşulda koruyucu:
Ilk olarak belirtmekte yarar var ki değişik denek grupları üstünde meydana getirilen araştırmalarda aşıların etkililik ve etkinlik oranları devamlı değişim gösterebiliyor. Üstelik aşılardan hiçbir süre %100 etkinlik oranı beklenmiyor, böyle bir durum yalnızca koronavirüs için değil; herhangi bir aşı için de aslına bakarsanız mümkün görülmüyor.
Aşı uygulaması ile hedeflenen, kişilerin hastalığa yakalansalar bile semptomları hafifçe yaşamaları, hastaneye yatış oranlarının düşmesi ve ölüm oranlarının azalması. Devletimizde uygulanan her iki aşı için de değişik araştırmalar, bilhassa ölüm oranlarında %100 azalma, semptomların görülmesi ve hastaneye yatış oranlarında ise averaj %90 seviyelerinde azalmadan bahsediyor. Bu oran, salgının gidişatını değiştirebilmek için oldukça mühim.
Şimdiye kadar hiçbir aşıda genel ve ağır bir yan tesir gözlemlenmedi:
Aşı uygulamaları hem BioNTech hem de Sinovac aşısı için aylardır değişik ülkelerde değişik yaş gruplarında devam ediyor. Her iki aşı için de şimdiye kadar bildirilmiş genel ve ağır bir yan tesir gözlemlenmedi. Hafifçe yan etkisinde bırakır ise tüm aşılarda ortak bazı semptomlar olarak karşımıza çıkıyor ve koruyuculuğunu göz önüne aldığımızda ciddi sonuçlar vermediği için ve her aşıda olabileceği için aşılar yönelik algıyı değiştirmemeli. Ateşiniz çıktığında olduğunuz aşının poponuzu bir süre ağrıtması ve halsizlik, uyku yapması benzer biçimde düşünebilirsiniz.
Tüm aşıların genel yan etkilerine yönelik olarak Sıhhat Bakanlığı’nın resmi COVID-19 Aşı Bilgilendirme Platformu sitesinde yer edinen bilgilere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Netice olarak hangi aşı seçilmeli, ‘olmam’ dememize gerek kalmış mıdır?
Tüm dünyada komplo teorisyenleri haricinde gerçek bilim adamları ve doktorlar her insana aşı olmaları için adeta yalvarıyor. Hayatımızın ne süre normale döneceğine dair şikayetler edip, salgının her şeyi çok kötü ettiğinden yakınırken, üretilen en güvenilir çözüm olan aşıları elimizin tersiyle itmek ve ‘ben olmam, güvenmiyorum‘ demek çok da fazla mantıklı değil.
Bilimsel olarak kafi donanıma haiz olmadan bir aşıya ‘güvenmiyorum’ demek, dünyanın dört bir yanından gelen bilimsel araştırma sonuçlarına, binlerce bilim insanının sözlerine ‘anlam ifade etmeyen’ demek oluyor; bu da takdir edersiniz ki fazlaca zekice değil.
Genel tavsiye, her insanın ulaşabildiği ilk aşıyı olması ve aşı olan nüfus oranları artana kadar da tedbiri elden bırakmadan yola devam etmesi. Bu sayede salgından kurtulmaya bir adım daha yaklaşmış olacağız, tam da bu sebepten aşı karşıtı tutuma saygınlık etmeyip bilim adamlarından gelen verilere güvenmemiz gerekiyor.
Kaynaklar: Kaynak 1, Kaynak 2, Kaynak 3, Kaynak 4, Kaynak 5
$(function(){
window.fbAsyncInit=function() FB.init(appId:'1037724072951294',xfbml:!0,version:'v2.5');
(function(d,s,id) var js,fjs=d.getElementsByTagName(s)[0];if(d.getElementById(id))return;js=d.createElement(s);js.id=id;js.src="https://connect.facebook.net/tr_TR/sdk.js";fjs.parentNode.insertBefore(js,fjs);(document,'script','facebook-jssdk'));
$('body').on(click:function() FB.XFBML.parse();
,'.facebook-save');
if($('.content-sticky').length>0){if($(window).width()>=768){$(window).on('scroll',function(){var scrollTop=$(this).scrollTop();$('article').each(function() if(scrollTop>=($(this).find('.content-body').offset().top-76)) $(this).find('.content-sticky').addClass('sticky');if(scrollTop>=($(this).find('.content-body').offset().top+$(this).find('.content-body').height()-($(this).find('.content-sticky').height()+92))) $(this).find('.content-sticky').removeClass('sticky');$(this).find('.content-sticky').css('bottom':'0px','top':'auto');else $(this).find('.content-sticky').addClass('sticky').css('bottom':'initial','top':'76px');
else $(this).find('.content-sticky').removeClass('sticky').css('bottom':'auto','top':'0');
)})}}
$('body').on({click:function(){var $this=$(this),dataShareType=$this.attr('data-share-type'),dataType=$this.attr('data-type'),dataId=$this.attr('data-id'),dataPostUrl=$this.attr('data-post-url'),dataTitle=$this.attr('data-title'),dataSef=$this.attr('data-sef');
switch(dataShareType) case 'facebook':FB.ui(method:'share',href:dataSef,,function(response) if(response&&!response.error_message) updateHit();
);
break;
case 'twitter':shareWindow('http://bc.vc/347874/https://twitter.com/intent/tweet?via=webtekno&text="+encodeURIComponent(dataTitle) + " %E2%96%B6 '+encodeURIComponent(dataSef));updateHit();break;
case 'gplus':shareWindow('https://plus.google.com/share?url=" + encodeURIComponent(dataSef)); updateHit(); break;
case "mail':window.location.href="https://www.webtekno.com/mailto:?subject="+encodeURIComponent(dataTitle)+'&body='+encodeURIComponent(dataSef);break;
case 'whatsapp':window.location.href="whatsapp://send?text="+encodeURIComponent(dataTitle)+' %E2%96%B6 '+encodeURIComponent(dataSef);updateHit();break;
function shareWindow(url) window.open(url,"_blank","toolbar=yes, scrollbars=yes, resizable=yes, top=500, left=500, width=400, height=400");
function updateHit(){$.ajax({type:"POST",url:dataPostUrl,data:contentId:dataId,contentType:dataType,shareType:dataShareType,success:function(data)
if($('.video-showcase').length>0) var $container=$('.video-showcase');else if($('article[data-id="'+dataId+'"]').length>0) var $container=$('article[data-id="'+dataId+'"]');else if($('.wt-share-item[data-id="'+dataId+'"]').length>0) var $container=$('.wt-share-item[data-id="'+dataId+'"]');else $container=null;
if($container!=null&&$container.length>0) var $badged=$container.find('.wt-share-badge-'+dataShareType);
var $headerCount=$('.content-header').find('.wt-share-count'),$containerCount=$container.find('.wt-share-count'),value=parseInt($containerCount.html())+1;
$container.data('share',value);
if($headerCount.length>0)
if($badged.length>0&&(dataShareType=='facebook'
})}}},'.wt-share-button')});
[ad_2]