19’uncu yüzyılda denenmişti… Rusya’da ruble tartışması
Ortalama 2 bin 300 ton altın rezervi ve yılda ortalama 300 ton altın üretimiyle Rusya’nın, rubleyi altına endekslemesi fikrine yönelik tartışmalar, yaptırımlar sebebiyle hız kazanmıştır.
Rusya’da ulusal para birimi rubleyi istikrara kavuşturmak ve ülkenin finansal bağımsızlığını artırabilmek için rublenin altına ve çeşitli emtialara endekslenmesi tartışılıyor.
Ortalama 2 bin 300 ton altın rezervi ve yılda ortalama 300 ton altın üretimiyle Rusya’nın, rubleyi altına endekslemesi fikrine yönelik tartışmalar, yaptırımlar ve Rus yetkililerden gelen açıklamalarla hız kazanmıştır.
Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev, 26 Nisan’da Rossiyskaya Gazeta’ya verdiği röportajda, Rus uzmanların “iki döngülü parasal ve finansal sistem” üstünde çalıştıklarını söylemişti.
Projeye gore, Rus rublesinin altın ve döviz kıymeti olan çeşitli emtialara endekslenmesinin araştırıldığını belirten Patruşev, “Netice itibarıyla ruble döviz kuru gerçek satın alma gücü paritesine karşılık gelecek. Herhangi bir ulusal finansal sistemin egemenliğini sağlamak için ödeme araçlarının esas bir değere ve fiyat istikrarına haiz olması, dolara bağlı olmaması gerekir.” ifadesini kullanmıştı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da söz mevzusu açıklamanın peşinden rublenin altın ve çeşitli emtialara endekslenmesi mevzusunun gündemlerinde bulunduğunu teyit etmişti.
Rus rublesi, Batılı ülkelerin yaptırımlarının peşinden dolar karşısında 70 seviyesinden 130 seviyesine kadar çıkmış, ülkede yaşanmış olan döviz krizi sebebiyle Rusya Merkez Bankası, sert ana para kontrolleri uygulamaya başlamıştı. Arkasından ruble, dolar karşısındaki kayıplarını telafi ederek 60 seviyesinin altına geriledi.
Rusya Merkez Bankası, 28 Mart’ta almış olduğu kararla geçici olarak, piyasadan gramına 5 bin ruble durağan(durgun) fiyatla altın alacağını duyururken, bazı Rus ve internasyonal ekonomistler, söz mevzusu adımın “rublenin altına endekslendiği” anlamına geldiğini öne sürmüştü.
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, rublenin döviz karşısındaki özgür dalgalı yapısının korunması icap ettiğini belirterek, rublenin altına endekslenmesi fikrinin gündemlerinde olmadığını bildirmişti.
Altın standardı Rusya’da 19’uncu yüzyılda denenmişti
Rus ekonomisinin, “Batılı ülkelerin kapsamlı yaptırımları sebebiyle kapsamlı bir değişiklik sürecine girmiş olduğu” yorumları ağırlık kazanırken, Rus rublesinin altına endekslenmesi mevzusu ülke tarihinde ilk kere gündeme gelmiyor.
Rus İmparatorluğu’nda 1892 ila 1903 yıllarında maliye bakanlığı görevini yürüten Sergey Vitte, 1897’de ülkede “altın standardı” uygulaması başlatmıştı.
Söz mevzusu adımın peşinden ruble mühim oranda devalüe olmuş, bu sayede ihracat gelirleri artarken, ülkeye meydana getirilen dış yatırımlar da artış kaydetmişti. Vitte, bilhassa sanayide yaşanmış olan süratli gelişme yardımıyla “Rus sanayileşmesinin babası” lakabını kazanmıştı.
Rus tarihçi Aleksandr Bugrov ise Rusya Merkez Bankası için yazıya döktüğü makalede, Vitte’nin altın standardı uygulamasının, ülkede artan dış yatırımlar için bir gerekçe olmadığını, ülkenin esasen cazip bir pazar konumundayken söz mevzusu uygulama sebebiyle Rusya’nın dış borcunun yönetim edilemeyecek kadar arttığını belirtti.
Rublenin değerinin altına endekslenmesine yönelik uygulama, 1. Dünya Savaşı’nın başlaması sebebiyle bitmiş, savaşın peşinden yeniden uygulanması gündeme gelse de tekrar yürürlüğe konulmamıştı.
Mali sistemin dönüşüm sürecinde zorluklar umut ediliyor
UNIVER Capital Ana para Piyasası Kısmı Direktörü Artem Tuzov, AA muhabirine yapmış olduğu açıklamada, 100 yıl ilkin nakit paraların altın üstünden denklikleri bulunduğunu anımsattı.
Çağıl teknolojilerin geliştiği çağımızda ise fiat paralara yada metallere endeksli kripto paraların geliştiğine işaret eden Tuzov, “Rublenin de belirli ihracat ürünlerine endekslenmesi benzer bir halde geliştirilebilir. Dijital ruble projesiyle iki döngülü parasal sistem yapılabilir. Ülke içinde fiat ruble ve internasyonal ortaklar için de belirli ihracat ürünlerine endeksli bir dijital ruble olabilir.” diye konuştu.
Tuzov, bu şekilde bir sisteme geçişin zorluklar yaratacağını belirterek, vatandaşların döviz cinsinden birikimlerinin de zarar görebileceğini kaydetti.
Ruble üstünden düşük maliyetli üretimdeki karlılıkların azalacağını, ihracatçıların da bundan dolayı zarar görebileceğini ifade eden Tuzov, “Sadece sonunda Rusya, vatandaşların satın alma gücünde kalıcı bir düşüşe neden olan ve rublenin devamlı kıymet kaybetmesine dayalı bir ekonomiden kurtulabilir.” dedi.
Mevcut internasyonal finansal sistemin doğasını “sömürgeci” olarak tanımlayan Tuzov, şu değerlendirmelerde bulunmuş oldu:
“Batılı ülkeler enflasyon korkusu olmadan sonsuza kadar para basabilirken, gelişmekte olan ülkeler devamlı olarak ulusal para birimlerinin kıymet kaybetmesinden muzdarip. Rusya, gelişmekte olan ülkelerin bu yasal sömürüsünden kurtulmayı başarırsa bu çığır açan bir gelişme olacaktır. Bu da ülkeler düzeyinde bu kölelikten nasıl kurtulabileceği mevzusunda öteki ülkelere örnek olur.”
