Matrix Benzer biçimde Bir Simülasyonun İçinde Yaşıyor Olabilir miyiz?

Matrix benzer biçimde aşırı gerçekçi bir simülasyonun içinde olup olmadığımızı idrak etmek mümkün mü? Bir grup fizikçi bu suali cevaplamanın mümkün bulunduğunu düşünüyor ve deneylerine finansman sağlamak için bir Kickstarter kampanyası başlattılar. Bu suali kontrol etmenin hakikaten mümkün olup olmadığı ve cevabı bulmanın neticeleri ise incelenmesi ihtiyaç duyulan öteki sorular.

En temel formu ile Simülasyon Teorisine nazaran, eğer insanoğlu (yada başka bir tür) yüzlerce, binlerce ve hatta milyonlarca yıl süresince gelişmeye devam eden bir ırksa, muhtemelen oldukça yüksek bir bilişim gücüne haiz olacaktır. Galaksiye (yada ötesine) yayılmamız durumunda yıldızların ve hatta kara deliklerin enerjisini kullanabilir hale gelmemiz söz mevzusu. Fazlaca ilerideki nesillerin tüm bu işleme gücünün ufak bir kısmını kullanarak “ata silmülasyonları” yürütmeleri mümkün.

İsveçli felsefeci ve Oxford Üniversitesi profesörü Profesör Nick Bostrom‘un 2003 senesinde yayınladığı makalede tanımlanan ata simülasyonlarının arkasındaki düşünce, gelecek nesillerin büyük işleme enerjisini kullanarak büyük simülasyonlar yürütebilecekleri ve bu simülasyonlara bir tür suni şuur yükleyebileceklerini belirtiyor. Ek olarak Bostrom’un makalesinde üç ihtimaller içinde senaryo öneriliyor. Bu senaryoların ilkinde, bu simülasyonları yürütebilecek seviyeye ulaşabilen insan seviyesi uygarlıkların oranının sıfıra yakın olduğu belirtiliyor. Kısaca, muhtemelen bu seviyeye ulaşmadan ortadan kayboluyorlar.

İkinci seçenekte ise ata simülasyonları ile ilgilenen insan-ötesi uygarlık oranının sıfıra yakın olduğu söyleniyor. Başka bir deyişle, bu işleme gücüne ulaştığımız sırada ırkımız o denli değişmiş oluyor ki, ya bu simülasyonları yürütmeyle artık ilgilenmiyor ya da ilgilenen kişilerin bu simülasyonu yaratacak güce erişimi sınırı olan yada bu simülasyonlar yasaklanmış durumda.

Üçüncü ve son seçenek ise, bizim türümüzde deneyime haiz insanların bir simülasyon içinde yaşıyor olma oranının bire oldukça yakın olması. Kısaca, öteki iki seçenek yanlışsa bu üçüncü seçenekte bir tür bu simülasyonlar için ihtiyaç duyulan teknolojiye ve güce haiz ve süre içinde oldukça sayıda ata simülasyonu başlatıyor. Bunun anlamı da Dünya’daki “insanlığın”  oldukça büyük bir kısmının bir simülasyon içinde olması sadece bunun bilincinde olmaması.

Şu ana kadar bu kuram felsefi olarak aklıyor. Sadece potansiyel simülasyonların limitleri hakkında bazı varsayımlar yapılırsa, bu probleminin yanıtını kontrol etmek mümkün olabilir.

2017 senesinde bir grup fizikçi, “Simülasyon Teorisini Kontrol Etmek Hakkında” adlı makalelerinde çeşitli karmaşıklık seviyelerine haiz birkaç değişik yöntem önerdi. Önerileri, ilk olarak simülasyonun sınırı olan kaynağa haiz olduğu varsayımına dayanıyor, kısaca evrendeki her şey aynı anda “simüle etmediğini” varsayıyor. Böylelikle bu simülasyon, oyunlarda olduğu benzer biçimde, “oyuncunun” gözlemlemediği şeyleri “çizmeyerek” işlem gücünden tutum sağlıyor.

Bu sayede bir simülasyon evreni içinde mi yoksa gerçek bir evrende mi olduğumuzu belirlemenin kilit noktası, bilginin biz gözlemcilere ne süre ulaştığını belirlemek oluyor. Yazarların makalede yazdığına nazaran sistem, iş tasarrufu sağlamak için gerçekliği yalnız gözlemlendiği süre hesaplıyor ve bu da çözülemeyen VR göstergelerine ve süreklilik bozulmalarına (dalga/parçacık ikilemi benzer biçimde) sebep oluyor. Eğer yalnız bir gözlemci tarafınca (bir vasıta değil) gözlemlendiğinde bu hesaplamayı yapıyorsa, bir simülasyon içinde olduğumuz anlaşılacak.

Kampanyayı başlatan ekip, bunu kontrol etmenin gözüktüğü kadar zor olmadığını söylese de, gene de oldukça zor bir işlem ve çift yarık deneyini içeriyor. Çift yarık deneyinde, üstünde iki yarık olan bir perdeden, bir yüzeye doğru fotonlar teker teker fırlatılıyor. Bu fırlatmanın sonrasında ortaya çıkan desen, fotonların bir dalga şeklinde hareket ettikleri durumda bekleyebileceğiniz desen. Buraya kadar mesele yok. Sadece fotonların hangi yarıktan geçtiğini belirleyecek bir yöntem kullanırsanız, bu desen, fotonlar parçacık şeklinde davranıyor benzer biçimde iki çizgiye dönüşüyor. Bu detektör kapatıldığında ise desen yeniden bundan önceki şekle dönüşüyor. Fotonun “hangi delikten” geçmiş olduğu bilgisine haiz olmamız, fotonların iyi mi davrandığını belirliyor. Fotonlar hem bir dalga benzer biçimde, hem de parçacık benzer biçimde davranabiliyorlar sadece gözlemlendiklerinde bunların yalnız birini gerçekleştiriyorlar.