“Kriz” Korkusu Başlatan Evergrande Krizinin Perde Arkası
Çin merkezli gayrimenkul şirketi Evergrande, 300 milyar dolarlık borç ile iflasın eşiğinde. 23 Eylül’de ödeme yapması ihtiyaç duyulan firmanın bu ödemeyi yapamayacağı düşünülürken, ihtimaller içinde bir iflasın tüm ekonomiler için domino tesiri yapacağı düşünülüyor. Peki bizleri neler bekliyor?
Türkiye kendi iç meseleleriyle boğuşurken dünyanın gözü kulağı Çin‘de. Zira ülkede yaşanmış olan gelişmeler, yeni bir ekonomik krizin patlak verebileceğini gözler önüne seriyor. Bunun sebebi ise 300 milyar dolarlık borca haiz olan, şu demek oluyor ki yalnızca bir şirketken Yunanistan kadar borç icra eden Evergrande adlı bir şirket. Gelin hep beraber, küresel piyasalarda endişeye neden olan, Çin’in tarihinin en büyük bankacılık kriziyle karşı karşıya kaldığını düşündüren gelişmelere yakından bakalım.
Evergrande, Çin’in en büyük gayrimenkul şirketlerinden biriydi. Firmanın elinde, halihazırda satışa açık olan 1,4 milyon tane konut ve ticari alan bulunuyor. Sadece şirket, elindeki stokları bir türlü eritemiyor. Elbet bu süreçte devasa borçlanmalar yapmak durumunda kalan firmanın 23 Eylül’de de tahvil faizi geri ödemesi yapması gerekiyor sadece görünen o ki bu ödeme yapılamayacak. Böylesi bir durum, küresel piyasaları derinden etkileyecek benzer biçimde görünüyor.
Hepimiz tedirgin
Evergrande’nin, tabiri caizse Çin’de uçan kuşa borcu var. Bu durum, firmanın hisse senedi değerlerine de direkt yansıyor. Hong Kong borsasında işlem gören şirket, güne sert bir düşüşle başladı. Gün süresince da kıymet kaybetmeye devam eden firmanın hisseleri, yüzde 19 kadar düştü. Sektör kaynakları, firmanın batkı bayrağını çekeceğini düşünürken, yaşanmış olan vakalar dünya üstündeki tüm yatırımcıları endişelendiriyor. Bu bağlamda Çin borsalarının yanı sıra Avrupa borsaları ile BİST 100’de de geri çekilmeler mevcut. Ek olarak kripto para piyasaları da tedirginlikten dolayı sallanmaya başlamış durumdalar.
Çin hükümeti, Evergrande vakasına ilişkin bir açıklamada bulunmadı. Sadece hükümet, cuma günü piyasalara 14 milyar dolarlık nakit sürdü. İşin garip tarafı, bu da Çin piyasasını hiçbir şekilde etkilemedi. Sektör üyeleri, her mevzuda etken olan hükümetin Evergrande mevzusunda sessizliğe bürünmesine anlam veremezken, Çin Emlak Araştırma Müdürü Philip Tse tarafınca meydana getirilen açıklamalarda “Yatırımcılar bugünlerde yüksek borca haiz firmalar mevzusunda endişeli olabilir ve değerlemelere fazla bakmayabilir. Hükümet Evergrande mevzusunda açık bir işaret vermez ya da gayrimenkul sektörüne ilişkin kısıtlamalarını gevşetmezse düşüş daha da sürecek.” ifadelerine yer verildi.
Evergrande batkı ederse ne olacak?
Ekonomistler, tüm verileri “kuvvetli batkı” gösteren Evergrande’nin bekleneni yapması, şu demek oluyor ki batkı vermesi durumunda bunun bir domino tesiri yapacağını düşünüyorlar. Doğrusu ilkin Asya piyasaları sonrasında da dünya genelindeki tüm borsalar, yaşanmış olan durumdan negatif bir halde etkilenecek. Eleştiri durumda olan tüm şirketlerin batkı tehlikesiyle karşılaşması ve kurların alt üst olması, ekonomistlerin beklentileri içinde içeriyor.
Elbet bu durum, aslına bakarsan oldukça kırılgan olan Türkiye ekonomisini de derinden etkileyecek benzer biçimde görünüyor. Sadece neler yaşanabileceğini konuşmak için hemen hemen erken. Evergrande’nin 23 Eylül’de yapması ihtiyaç duyulan ödemeyle ilgili iyi mi bir adım atacağı, her şeyin belirleyicisi olacak…
