Netflix Dizisi Uysallar Ve Punk Müziğin Zamanı

‘‘Bir Günday & Saylak Fikri’’ olarak geçtiğimiz günlerde Netflix’te yayına giren Netflix Türkiye yapımı ‘‘Uysallar’’ adlı diziyi izlediniz mi? İzleyenler, dizinin kilit noktalarından birinin punk müzik ve punk yaşam seçimi bulunduğunu biliyordur. Öner Erkan tarafınca canlandırılan Oktay karakterinin genç yaşlardan itibaren ruhuna işleyen punk’ın yolculuğuna dair ne kadar bilgiye sahibiz?

Yönetmenliğini Onur Saylak’ın, senaristliğini Hakan Günday’ın üstlendiği Netflix orijinal dizisi Uysallar, 30 Mart 2022’de yayına girdi. Haluk Bilginer, Uğur Yücel, Songül Öden ve Öner Erkan şeklinde usta adları kadrosunda barındıran ve kısa sürede adından bahsettirmeyi başaran dizinin senaryosunda; punk müziğin ve punk yaşam tarzının fazlasıyla baskın oluşu dikkatlerden kaçmadı. Niyetimiz, spoiler vermek değil; sadece dizinin gidişatına bu denli tesir eden punk’ın ne işe yaradığını bu yazımızla sizlere açıklamak istedik! İşte dünden bugüne punk’ın öyküsü…

Punk müzik nedir?

Özetlemek gerekirse punk olarak adlandırılan punk rock, 1970’ler itibariyle rock’n’roll müziğin alternatif türü olarak çıkmış bir müzik türüdür. Ana akımda yer edinen pop müziğin tüm gerçeklerini reddederek günden güne ün kazanan punk rock; süratli ritmi, enerjisi, kısa müzik formları ve minimal enstrümental kaygıları yardımıyla müzik piyasasına süratli bir giriş yapmakla kalmayıp tüm dikkatleri üstüne çekerek adından bahsettirmeyi başardı. Londra, Washington DC, New York City, Los Angeles, San Francisco ve Boston şeklinde mühim eyalet ve şehirlerde sahne alan punk rock; yeni müzik keşfetme heyecanıyla tutuşan pek fazlaca genç müzisyene de esin oldu. 

Punk nerede dünyaya geldi?

Punk müziğin 1970’lerde ilk kez Londra’da ortaya çıkmış olduğu söylense de kimileri, punk’ın aynı dönemde Londra’da değil, New York’ta ortaya çıktığını iddia etmektedir. 1970’lerde doğan punk’ın gelişimi ise değişik ülkelerde günümüzde adına aşina olduğumuz gruplar tarafınca sırtlanmıştır. Şimdi masum bir spoiler zamanı. En küçük bir spoiler’a tahammülü olmayanlar, bu cümleyi diziyi izledikten sonraya saklasın lütfen: 

Dizide, Oktay karakterinin hemen hemen Ankara’da ailesiyle yaşamış olduğu gençlik yıllarında fazlasıyla etkilendiği; seneler sonrasında yine Ankara’ya döndüğünde odasında gizlediği kasetini bulmuş olduğu grubun Sex Pistols bulunduğunu ve bu grubun başta İngiliz punk’ı olmak suretiyle tüm punk evveliyatına adını altın harflerle yazdırdığını hatırlatmak isteriz. Oktay’ı geçmiş güzel günlere götürmüş olan ve bugün yine punk’a yönelten, Sex Pistols’tan başkası değildi!

Punk kulağa nasıl geliyor?

Punk’ı betimlememiz gerekirse, pek fazlaca popüler müzik türünü birleştiren kapsayıcı bir müzik bulunduğunu söyleyebiliriz; fakat punk’ın en belirgin ve keskin özelliği, kesinlikle pop müziğe kıyasla daha süratli ve agresif olma eğilimidir. Punk gruplarının, malum geleneksel rock gruplarına nazaran grup üye sayısı düşüktür. Bu durum sizi yanıltmasın! Grup üye sayısı düşük de olsa punk’ın geleneksel rock’tan daha azca sesli bulunduğunu söylemek olanaksız. Punk bu yönüyle, azca kişiyle fazlaca ses çıkarmanın sözlükteki karşılığı şeklinde denebilir. 

Punk müziğin ve yaşam tarzının özellikleri 

Punk’ın kulağa nasıl geldiğini anlattık; sadece gene de bir müziğin punk olabilmesi için ihtiyaç duyulan belli özellikleri ve punk’ı bireyler için müzikten öte bir yaşam tarzına eviren noktaları sıralamakta da yarar bulunduğunu düşünüyoruz. Bilhassa punk yaşam tarzına yönelik vereceğimiz maddeleri, Oktay karakterinin punk’a geri dönüşü esnasında tek tek uyguladığını görmek de mümkün!

Punk müziğin özellikleri:

• Süratli gidişat 
• Rahat harmoni ve melodiler
• Kısa müzik formları 
• İsyankar şarkı sözleri 

Punk yaşam tarzını benimseyebilmek için uygulananlar:

• Kızılderili saç modeli (Mohawk adıyla da bilinir. Kimileri tarafınca organik saçla elde edilirken kimileri tarafınca peruğu kullanılır. Dizide Moloz karakterinin bu saç modelini kendi organik saçıyla, Oktay’ın ise perukla elde ettiğini görüyoruz.)
• Yırtık tişörtler
• Deri ceketler ve pantolonlar 
• Zımba ve diken içeren aksesuarlar 
• Makyaj 
• Baş kaldırı, isyan ve toplumsal normları reddetme güdüsü

Punk’ın alt kategorileri 

• Pop punk
• Harcore punk 
• Glam punk
• Post-punk
• New wave 
• Noise rock  

Punk müziğin çeşitli alt kategorileri mevcuttur. Bu kategoriler, müzikal özellikleriyle birbirinden ayrılır; günün sonunda punk çatısı altında toplanır. O alt kategorilerden en fazlaca bilinenler yukarıda sıraladığımız şekildedir. 

Peki Punk öldü mü?

Günümüzde, punk’ın eski gücüne haiz olmadığını ve müzik sahnesinden neredeyse tamamen çekildiğini hissettiğimiz bir hava mevcut. Gerek devletimizde gerek yurt haricinde ağırlıklı olarak rap ve pop ikilisini etkin görüyoruz. Öte taraftan dizide de punk’ın 30’lu yaşlardaki Oktay’ın gençlik yıllarından kalma bir müzik türü olarak gösterilmesi, gerçek dünyadaki durumla birebir örtüşüyor.

Her şeye karşın punk’ın öldüğünü söylemek doğru olmayacaktır! Bilhassa dünyaya adını duyurmayı başaran Green Day, punk’ın hafızalardan tamamen kazınmadığının mühim örneklerinden biri. 1987’de kurulan, 90’ların sonu itibariyle milenyum ve Z kuşağına punk sevgisini aşılayan Amerikan punk grubu Green Day, punk’ın günümüzde devam eden yankılarının mühim baş yapıcılarından biri. Bunun yanı sıra gene aynı dönemlerde (ve hatta 2000’lerin başlangıcında) adeta bir furya haline gelen; punk’ın çeşitli alt kategorilerinde MTV’nin de enerjisini arkalarına alarak öne çıkan Good Charlotte, Sum 41, Blink-182, Billy Talent, My Chemical Romance, The Offspring şeklinde gruplar da Green Day ile aynı görevi görmüştür. 

Ve bonus!

Grunge müziğin mühim isimlerinden, Nirvana adlı efsaneleşmiş grubun solisti Kurt Cobain’in; punk müzik yapmamasına rağmen punk enerjisine büyük hayranlık beslediğini biliyor muydunuz? Bu bilgiyi de verdikten sonrasında, son olarak sizlere ünü ülkesini aşıp dünyaya yayılmış punk efsanesi bazı müzik gruplarını listeleyerek içeriğimizi sonlandıralım:

1. Patti Smith (Kendisi bir grup değil; sadece punk müziğin doğuşunda tesiri büyük olduğundan listemize eklemek istiyoruz.)
2. Sex Pistols
3. Ramones
4. The Stooges (Malum öteki adıyla: Iggy and the Stooges) 
5. The Clash
6. Black Flag 
7. The Misfits
8. Dead Kennedys 
9. Buzzcocks
10. The Jam
11. Social Distortion