TCMB: Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı enerji grubundan

TCMB Aylık Fiyat Gelişimleri Raporu’na nazaran, kasım ayında enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı enerji grubundan gelirken, senelik tüketici enflasyonuna katkı enerjide 0,73 puan, hizmette 0,30 puan, alkol-tütün-altında 0,15 puan arttı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişimleri Raporu’na nazaran, kasım ayında enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı enerji grubundan gelirken, senelik tüketici enflasyonuna katkı enerjide 0,73 puan, hizmette 0,30 puan, alkol-tütün-altında 0,15 puan, gıdada 0,13 puan ve temel mal grubunda 0,11 puan arttı.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) ekim ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 3,51 arttığını ve senelik enflasyonun yüzde 21,31’e yükseldiğini açıklamasının arkasından TCMB’nin Kasım Ayı Fiyat Gelişimleri Raporu da yayımlandı.

Rapora nazaran, kasım ayında enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı enerji grubundan geldi. Internasyonal enerji fiyatlarında bu zamanda bir miktar gevşeme görülürken, TL’deki görünümle başta akaryakıt, tüp gaz ve kömür olmak suretiyle yurt içi enerji tutarları artış kaydetti.

Enflasyondaki yükselişte öne çıkan bir öteki grup hizmet sektörü oldu. Bu grupta lokanta-otel grubu fiyatlarındaki hızlanma belirgin düzeyde gerçekleşti. Taze meyve ve sebze dışı besin enflasyonundaki seyir, yiyecek hizmetleri enflasyonunu negatif yönde etkiledi.

Kasım ayında küresel besin ve tarımsal emtia fiyatlarındaki yükseliş eğilimi tahıllar öncülüğünde sürerken, bu gelişmenin negatif yansımalarına rağmen taze meyve ve sebze enflasyonundaki görünüm ve baz etkisiyle besin senelik enflasyonu sınırı olan bir oranda geriledi. Temel mal fiyatlarındaki aylık artış ise hızlandı. Bu grupta, bundan önceki senenin kasım ayındaki yüksek artış sebebiyle senelik enflasyon görece yatay seyretti.

Aynı dönemde emtia fiyatlarında süregelen negatif seyir, tedarik zincirlerinde artarak devam eden aksamalar ve TL’deki gelişmelerle beraber üretici fiyatlarında enerji ve ara malları başta olmak suretiyle genele yayılan artışlar görüldü. Bu görünüm altında B ve C göstergelerinin senelik enflasyonları ve ana eğilimleri terfi etti.

Söz mevzusu gelişmelerle kasımda önceki aya nazaran senelik tüketici enflasyonuna katkı; enerjide 0,73 puan, hizmette 0,30 puan, alkol-tütün-altında 0,15 puan, gıdada 0,13 puan ve temel mal grubunda 0,11 puan arttı.

“Hizmet sektöründe senelik enflasyon lokanta-otelde belirgin olmak suretiyle tüm alt gruplarda terfi etti”

Hizmet tutarları kasımda yüzde 1,88 yükselirken, grup senelik enflasyonu 1,45 puan artarak yüzde 16,88 oldu. Senelik enflasyon, lokanta-otelde belirgin olmak suretiyle tüm alt gruplarda terfi etti.

Lokanta-otelde senelik enflasyon kasım ayında yüzde 28,90 seviyesine ulaşırken, alt grubun hizmet enflasyonu üstündeki negatif tesiri belirginleşti. Bu gelişmede, ekmek-tahıl ürünleri ile et ve et ürünleri benzer biçimde besin fiyatlarındaki görünümle beraber yiyecek hizmetleri fiyatlarındaki yüzde 4,24’lük artış öne çıktı. Konaklama hizmetleri fiyatlarında da yüzde 2,43 ile yükseliş eğilimi sürdü.

Öteki hizmetler grubunda ise sigorta hizmetlerinin yanı sıra kura duyarlılığı yüksek olan bakım ve onarım hizmetlerinde yüksek fiyat artışları gerçekleşti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle incelendiğinde, kira enflasyonundaki yükseliş eğiliminin kasım ayında da sürdüğü seyredildi.

Temel mal senelik enflasyonu kasımda 0,10 puan gerileyerek yüzde 18,36 oldu. Bu zamanda senelik enflasyon dayanıklı mal grubunda gerilerken, giyim ve ayakkabı ile öteki temel mallar gruplarında artış gösterdi. Türk lirasındaki gelişmelere bağlı olarak yüksek aylık fiyat artışı gözlenen dayanıklı mal grubunda, bundan önceki senenin aynı dönemindeki yüksek baz sebebiyle senelik enflasyon geriledi.

Dayanıklı mal tutarları bu zamanda yüzde 4,06 artarken, bu gelişmede yüzde 5,21 ile otomobil, yüzde 5,31 ile mobilya ve yüzde 2,40’la beyaz eşya fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu, öteki elektrikli ve elektriksiz aletlerdeki yükseliş ise yüzde 0,63’le sınırı olan kaldı.

Öteki temel mallarda kur gelişmeleriyle beraber fiyat artışları, konutun bakım onarımı, kişisel bakım ürünleri, evle ilgili temizlik malzemeleri ve ev içi tekstil ürünleri ön planda olmak suretiyle grup geneline yayılarak devam etti. Grup aylık enflasyonu da yüzde 4,27 oldu.

Öte taraftan, giyim ve ayakkabı tutarları kasımda yüzde 1,65 yükselerek mevsimsel averajının altında artış gösterirken, grup senelik enflasyonu yataya yakın bir seyir izledi.

“Tarımsal kuraklık, kur gelişimleri ve girdi maliyetleri etkili olmaya devam etti”

Enerji tutarları kasımda yüzde 5,95 artarken, bu zamanda internasyonal enerji tutarları ılımlı seyretti. TL’deki görünümle beraber yüzde 14,25’le katı yakıt, yüzde 13,96’yla tüp gaz ve yüzde 12,34’le akaryakıt gruplarında yüksek aylık artışlar kaydedildi. Böylece senelik enerji enflasyonu kasımda 6,38 puan yükselerek yüzde 32,14 oldu.

Besin ve alkolsüz içecekler tutarları kasımda yüzde 3,92 artarken, grup senelik enflasyonu bundan önceki yıldaki yüksek bazın da etkisiyle 0,30 puan gerileyerek yüzde 27,11’le yüksek seyrini korudu. Senelik enflasyon, işlenmemiş besin grubunda 3,98 puan düşüşle yüzde 25,22’ye geriledi, işlenmiş besin grubunda ise 3,15 puan artışla yüzde 28,86’ya terfi etti.

İşlenmemiş besin enflasyonundaki gerilemede temelde taze meyve-sebze tutarları etkili olurken, mevsimsellikten arındırılmış veriler eylül ayından bu yana taze meyve-sebze grubunda gözlenen düzeltmenin sebze kaynaklı olarak bu zamanda de sürdüğüne işaret etti.

Bu zamanda, öteki işlenmemiş besin grubu genelinde fiyatlar yüzde 5,47’yle mühim seviyede yükselirken, et, yumurta, patates, kuruyemiş ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. Bu gelişmelerde tarımsal kuraklık, kur gelişimleri ve girdi maliyetleri etkili olmaya devam etti.

İşlenmiş gıdada aylık fiyat artışı yüzde 4,83’le hızlandı. Bu zamanda genele yayılan yüksek artışlar görülmekle beraber bilhassa tarımsal kuraklık ve internasyonal tahıl fiyatlarında gözlenen negatif seyir ile kur gelişmelerinin yansımalarının hissedildiği ekmek ve tahıllar grubundaki aylık yüzde 7,20’lik yükseliş dikkati çekti.

Öte taraftan, kırmızı et fiyatlarındaki artışların etkilerinin izlendiği işlenmiş et ürünleri, internasyonal yağ fiyatlarının etkilerinin görüldüğü katı-sıvı yağlar ile şeker ve şekerle bağlantılı ürün grupları öne çıktı. Bu gelişmeler sonucunda taze meyve ve sebze dışı besin grubunda senelik enflasyon 2,23 puan yükselerek yüzde 29,76’ya ulaştı.

“Tüketici tutarları üstünde üretici tutarları kaynaklı baskılar sürdü”

Yurt içi üretici tutarları kasım ayında yüzde 9,99 artarken, senelik enflasyon 8,31 puan yükselişle yüzde 54,62 oldu.

Alt gruplar geneline yayılan yüksek fiyat artışlarında TL’deki gelişmeler ve tarımsal ürünler başta olmak suretiyle emtia fiyatlarındaki yüksek seyir belirleyici olmaya devam ederken, tedarik zincirindeki aksamalar yine belirginleşti. Bu zamanda petrol ve ana metal hariç imalat endüstri fiyatlarının eğilimi mühim seviyede terfi etti.

Ana endüstri gruplarına nazaran incelendiğinde, senelik enflasyon enerji ve ara mallarında daha belirgin olmak suretiyle tüm alt gruplarda terfi etti. En belirgin artış ise yüzde 13,33 ile enerji grubunda gerçekleşti. Bu gelişmede elektrik enerjisinin üretim ve dağıtımı, rafine edilmiş petrol ürünleri, gaz imalatı ve kömür imalatı öne çıktı.

Aylık yüzde 11,55 yükselen ara malları fiyatlarında demir-çelik ile öteki metaller, tekstil iplik ve elyafları, kimyasal ve plastik ürünler dikkati çekerken, öteki alt kalemlerde de belirgin artışlar seyredildi. Ana para mallarındaki fiyat artışında ise metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile bunların parça ve takıları ve makineler ön plana çıktı. Dayanıklı tüketim malları tutarları mobilya, mücevherat ve ev aletleri öncülüğünde yükselirken, dayanıksız tüketim mallarındaki artışta et ürünleri, tekstil ürünleri, katı-sıvı yağlar ile öteki besin ürünleri belirleyici oldu.

Bu gelişmelerle tüketici tutarları üstünde üretici tutarları kaynaklı baskılar sürdü.

TCMB: Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı enerji grubundan yazısı en önce HAKANSEYHAN üstünde ortaya çıktı.