Mümkün Olduğunca Uzun Yaşamak İçin Nasıl Beslenmeliyiz?

Tarih öncesi zamanlardan beri insanlığın en büyük savaşı ‘ölüm’ gerçeğiyle olmuştur. Pek oldukça şahıs ölüme kafa tutmanın yollarını aramış; sonsuza kadar olmasa da sağlık bir halde uzun seneler süresince yaşamak adına pek oldukça araştırma yapılmıştır. Hatta Gılgamış Destanı benzer biçimde pek oldukça kadim metine mevzu olan bu arayış, kimya biliminin temellerini atan simyanın da hedeflerinden birisi olarak öne çıkmıştır. 

Ölümsüzlük hayallerini bir kenara bırakacak olursak, uzun seneler sürecek sağlıklı bir ömrün sırrı genlerimizde saklıdır. Sadece genler, uzun bir yaşama haiz olmak için tek başına kafi değildir. Genlerin yanında beslenme biçimimiz de daha uzun süre sağlıklı bir halde yaşamamızda son aşama etkin bir rol oynar. Yeni bir araştırmaya göreyse uzun ve sağlık bir yaşam, spesifik bir beslenme formülü ile mümkün olabilir. 

Bireysel farklılıklarımız, beslenme şeklimizde belirleyici rol oynuyor

ABD’deki Cenup Kaliforniya Üniversitesi’nden Gerontolog Valter Longo’ya gore oruç tutmak ve rejim yapmak için optimal bir formül uygulamak, bireysel yaşam sürelerimizi en üst düzeye çıkarmak adına en iyi şansımız olabilir. Bu formülün nasıl olabileceğini bulmaya gayret gösteren Longo ve Wisconsin Üniversitesi’nden meslektaşı Rozalyn Anderson, çeşitli canlılarda uzun yaşam ve beslenme ile ilgili literatürü araştırdı ve bunların hepsini kendi türümüzle ilişkilendirdi.

Kısa ömürlü türlerde besinler, açlık, genler ve uzun yaşam arasındaki bağlantıyı inceleyen ekip, bu bağlantıları, asırlık olanlar da dahil olmak suretiyle primatlar ve insanoğlu üstündeki klinik ve epidemiyolojik çalışmalarla ilişkilendirdi. 

Bu aşamada doğal ki de tek bir beslenme yönteminin, her vücut bünyesi için geçerli olan bir yaklaşım olarak kabul edilmesi mümkün değil. Nasıl ki beslenme alışkanlıklarındaki varyasyonlar, rahat mikroplardan solucanlara ve bizim benzer biçimde memelilere kadar öteki türlerin sağlığı için bir takım artı ve eksi getiriyorsa, genlerdeki ve gelişim aşamalarındaki bireysel farklılıklarımız da değişik besin maddelerinin riskleri ve yararları için belirleyici rol oynar. Örneğin, 65 yaşından büyük kişilerin, vücutlarının vücut kütlesini azaltacak ve giderek artan kırılganlığa karşı korunmak adına beslenmelerine birazcık daha çok protein eklemeleri gerekebilir. 

Uzun ve sağlıklı bir yaşam için kırmızı eti hayatımızdan çıkarmak gerekiyor

Bu ihtiyaçların ne bulunduğunun bireylere gore hususi olarak belirlenmesinin en efektif yolu ise alanında uzman bir sağlık uzmanı ile çalışmak. Sadece bunun için bir sağlık endüstrisinin de iyi beslenmenin özellikleri mevzusunda bilimsel bir düşünce birliği ile bilgilendirilmesi gerekir ki söz mevzusu yeni araştırmanın ve daha eski pek oldukça araştırmanın amacının da tam olarak bu olduğu söylenebilir. 

Longo ve Anderson’ın mevcut literatürle ilgili emek harcaması, bu konudaki tartışmaları harekete geçirebilecek uzun ömürlü rejimler alanında devam eden araştırmalar için sağlam bir temel sağlamayı ve sağlık uzmanlarına hakkaten daha uzun yaşam sağlayacak, kanıta dayalı bir rejim sunabilmeyi amaçlıyor. Bu şekilde bir beslenmenin detaylarının belirlenmesi için daha çok araştırmaya gerek olsa da, yeni araştırma, beslenmemizde odaklanmamız ihtiyaç duyulan yiyecek türlerini oldukça açık bir halde ortaya koyuyor.  

Longo’ya gore, iyi oranda rafine edilmemiş karbonhidrat, nebat bazlı proteinler ve kafi oranda nebat bazlı yağ, enerji ihtiyacınızın ortalama olarak üçte birini karşılamak için tam da ihtiyacınız olan beslenmenin temelini oluşturuyor.

Mevzuya dair Longo, bu şekilde bir diyetin oldukça sayıda baklagilleri, kepekli tahılı ve sebzeyi; kafi düzeyde düşük şeker, rafine tahıllar, fındık ve zeytinyağını; birazcık da balık ve bitter çikolatayı kapsadığını belirtiyor. Öte taraftan Longo, rejimde kırmızı et ve işlenmiş ete yer olmadığını, beyaz etin ise düşük seviyede kafi bulunduğunu da sözlerine ekliyor. 

Ne yediğimiz kadar ne vakit ve nasıl yediğimiz de mühim

Uzun seneler sağlıklı yaşamak istiyorsak, ne yiyeceğimize ek olarak yediklerimizi ne şekilde ve ne vakit yediğimiz de büyük ehemmiyet arz ediyor. Buna gore beslenmenin, her üç ila dört ayda bir beş günlük bir oruç döngüsüne girecek şekilde, 12 saatlik bir vakit diliminde gerçekleşmesi için zamanlama yapmak, kan basıncını denetim altında tutmaya ve insülin direnci risklerini düşürmeye destek oluyor.  

Araştırmaya ilişkin olarak Longo, yüzyıldan fazla zamandır meydana getirilen sayısız araştırmaya dayanan bir yaklaşımın benimsenmesiyle, beslenme önerileri ve gelecekteki araştırmalar için sağlam bir temel oluşturan uzun ömürlü bir diyetin tanımlanabileceğini ifade ediyor. Özetle kırmızı et yemeyi sınırlandırmak, bitkisel protein alımını çoğaltmak ve ara sıra kısa süreli oruçlarla yemeklerle aramıza mesafe koymak; uzun ve sağlıklı bir yaşamın anahtarı benzer biçimde görünüyor.