Gazlı İçeceklerin Asidi Neden Kaçıyor?

Kola, gazoz yada soda… Ne türde olursa olsun tüm gazlı içecekler kutularından ilk çıktıkları şeklinde durmaz. Teneke kutuda bir kola içtiğinizi düşünelim. Kutuyu açtığınızda ilk çıkan o “tıss” sesini ve devamında içinizi gıdıklayan cızırtı sesini biliyorsunuz ki değil mi? İşte o sesler neden bir süre sonrasında kesiliyor asla düşündünüz mü? 

Günlük hayatımızda fazlaca sık karşılaştığımız sadece genel anlamda fazlaca takılmadığımız o ses aslen esrarengiz bir kimyasal sürecin sonucu. Asitli içeceklerde oluşan bu kabarcıklar karbonatlaşma sebebiyle oluyor. Hadi gelin bu karbonatlaşma neymiş, neden sonsuza kadar kabarcıklar çıkmıyor yakından bakalım.

Gazlı içeceklerdeki kabarcıklar neden oluşuyor?

Bu kabarcıklar, içtiğiniz içeceğin içindeki maddelerin kimyasal tepkimeye girmesi sonucu oluşuyor. Bu aşamada gazlı içeceğin içine eklenen karbondioksit, su yada sulu bir çözeltiye tazyik yöntemiyle ekleniyor. Bu tazyik karbondioksidin gazdan sıvı formuna geçerek ana sıvıya karıştırılmasıyla mümkün oluyor.

Çözünmenin içme anına kadar engellenmesi gerekiyor.

Bunun için üreticiler; teneke kutu, cam yada plastik şişenin içindeki basıncı artırıp bu ürünleri düşük sıcaklıkta tutuyor. Bu koşullar sağlandığında su molekülleri fazlaca fazla karbondioksit molekülünü tutuyor. Hava geçirmeyen kutular içinde karbondioksidin bir miktarı suda çözünüyor. 

Geriye kalan ufak kısım ise şişe yada kutunun en üstü ile sıvının içinde gaz halinde bulunuyor. Gazlı bir içeceği ilk açtığımızda çıkan “tıss” sesi de bu gazın ansızın atmosfere kaçması sebebiyle oluşuyor.

Peki bu kabarcıklar neden kaçıyor? Kaçmasalar da içsek ne olurdu?

Karbondioksit, nefes aldığımız havadan ortalama 1,5 kat daha ağır. Bu açıdan baktığımızda aslen bu gazın kaçmaması gerekiyor. Sadece gazlı içecekler karbondiokside aşırı doymuş olurlar. Bu sebeple de karbondioksidin koladan kaçmaya çalıştığnı görürüz. 

Bu kaçış ise kolanın içinden başlayıp yukarı doğru çıkan kabarcıklarla olur. Kabarcıklar en üste çıkınca patlayarak cızırtı sesinin oluşmasını sağlarlar. Kutunun içindeki karbondioksit miktarı üretici tarafınca belirlenir ve normal olarak bir noktada tükenir yada azalır. Kola ya da gazozların asidinin kaçmasının sebebi de aslen karbondioksit eksikliğinden kaynaklanıyor.

Gazlı içecekler çalkalandıklarında içlerindeki karbondioksit daha süratli kaçmasına destek sağlar. 

Bir gazlı içeceği çalkaladığınızda kutunun boş kısmındaki havayı sıvının geri kalanıyla karıştırmış olmuş olursunuz. Bu da daha çok kimyasal reaksiyona sebep olur. Kutunun içinde bir sıkışma yaratan bu durumda kutunun basıncı daha da fazla yükselir. Eğer patlamazsa bir süre sonrasında karbondioksidin bir miktarı tekrardan sıvıda çözünebilir. 

Kutu çalkalandıktan derhal sonrasında açıldığında kontrolsüz bir halde köpüklenmesinin sebebi de sıvının içindeki karbondioksidin fazlaca süratli bir halde kaçmaya çalışmasından kaynaklanıyor.