Osmanlı’da Mahidevran Sultan Kimdir? Yaşam Hikayesi

Mahidevran Sultan’ın yaşamı Kanuni Sultan Süleyman ile şekillenir. Kanuni Sultan Süleyman ile evlendikten sonrasında dünyaya getirmiş olduğu oğlu Şehzade Mustafa ve çevresinde gelişen olaylar onu zor bir yaşama götürür.

Ilkin saraya gelen Hürrem Sultan ve kendisinin ikinci plana düşüşü ile yüzleşir. Daha sonrasında, oğlunun babası tarafınca öldürülmesi büyük bir acı yaşamasına sebep olan başka bir olaydır. Kendisi bu hadiselerin peşinden sürgüne gönderilir ve bununla beraber ekonomik sıkıntılar yaşamaya adım atar. Şimdi Mahidevran Sultan’ın hayatına, yüzleştiği sıkıntılara ve oğlunun ölümü sonrası yaşadıklarına yakından bakalım.

İlk Olarak, Mahidevran Sultan Kimdir?

Mahidevran Sultan’ın adı çeşitli kaynaklarda ‘Gülbahar’ yada ‘Bosfor’ şeklinde geçer. Çerkez kökenli olduğu iddia edilen Mahidevran Sultan 1498 Bursa doğumludur. Mahidevran Sultan’ın Mustafa isminde bir erkek kardeşi, Belkıs ve Akile Hatun adlarında da kız kardeşleri bulunmaktadır. İlk evladı Şehzade Mustafa olmak suretiyle, Şehzade Ahmed ve Raziye Sultan ile beraber toplamda üç evladı olduğu söylenmektedir.

Mahidevran Sultan, Kanuni Sultan Süleyman ile 1514 senesinde hemen hemen padişah olmadan Manisa’da Saruhan Sancak Bey’i görevindeyken evlenir. Kanuni’nin taht davasından öldürttüğü Şehzade Mustafa adlı evlatları ise evliliklerinden derhal sonrasında, 1515 senesinde dünyaya gelmiştir. Gülbahar ismiyle malum Mahidevran Sultan’ın, Şehzade Mustafa’nın doğumundan sonrasında ‘Mahidevran Sultan’ adını almış olduğu bilinmektedir.

Mahidevran Sultan’ın saraya gelişi:

Kanuni hemen hemen padişah olmadan Manisa Saruhan Sancak Beyi görevinde iken Mahidevran Sultan Manisa’da saraya gelir ve hareme girer. Söylenene nazaran Mahidevran Sultan’ın güzelliği Kanuni’yi etkisinde bırakır. Mahidevran Sultan padişahı kendisine aşık zannetse de durumlar beklediğinden değişik bir halde gelişir ve ne yazık ki onun istediği benzer biçimde olmaz. Hürrem Sultan hareme gelene kadar her şey güzel gitse de o günden sonrasında işler değişmeye adım atar.

Kanuni ile Manisa’da evlenen Mahidevran Sultan’ın Topkapı Sarayı’na gelişi, I. Selim’in (Yavuz Sultan Selim) ölümünden sonrasında Kanuni’nin padişahlığa geçmesiyle olur. Kanuni’nin Osmanlı Padişahı olmasıyla Mahidevran Sultan oğluyla beraber İstanbul’a gelir. Mahidevran Sultan ile beraber iki kız kardeşi de sarayda yaşamaya adım atar. Hayatlarını bu sarayda sürdürmeye devam ederken sonrasında beklenmedik olaylarla karşılaşacaklardır…

Mahidevran Sultan’ın ilk oğlu ‘Bahtsız Şehzade’ Mustafa’nın dünyaya gelişi:

Şehzade Mustafa, Mahidevran Sultan ve Kanuni Sultan Süleyman Manisa’da evlendikten bir yıl sonrasında, 1515 senesinde dünyaya gelir.  Daha ilkin de belirttiğimiz benzer biçimde, anlatılanlara nazaran Mahidevran’ın ‘Gülbahar’ olan adı ‘Mahidevran Sultan’ olarak değişmiş olur. Doğduğunda babası daha şehzadedir. Şehzade Mustafa, görünüşü ve tavırları ile büyükbabası Yavuz Sultan Selim’e oldukça benzetilmektedir.

Ve Hürrem Sultan Topkapı Sarayı’nda:

Aslolan adı Alexandra Lisowska olan Hürrem Sultan daha 15 yaşlarında iken kaçırılarak ilkin Kırım hanlığına sonrasında ise Osmanlı hanedanlığına getirilir. Alexandra olan adı Osmanlı hanedanlığında Hürrem olarak değiştirilir. Osmanlı hanedanlığında gücü ve güzelliği ile bilinir. Kanuni Sultan Süleyman’ın nikahlı eşi olarak otoritesi arttıkça sarayın iç ve dış işlerine yön verir. Hürrem Sultan’ın saraya gelişi Mahidevran Sultan’ın yaşamı için dönüm noktası niteliğindedir. Hürrem Sultan saraya ulaştıktan sonra bilgisi ve güzelliğiyle dikkatleri üstüne çekmeyi başarır. Padişahın da dikkatini ve ilgisini çeker, doğal bu durumdan Mahidevran Sultan rahatsız olur. Mahidevran Sultan, valide sultanın (Ayşe Hafsa Sultan) Hürrem Sultan’ı beğenmesini kendisine yediremez ve kıskançlık ile nefret duyguları büyümeye adım atar.

Hürrem Sultan ve Mahidevran Sultan içinde soğuk savaş başlıyor:

Mahidevran Sultan, ikinci plana atıldığını hissettiğinden bir şeyler yapması icap ettiğini düşünür. Hürrem Sultan’ın hem yerini almasından hem padişahın gönlünü çalmasından rahatsız olur. Hürrem Sultan ve Mahidevran Sultan içinde hep bir soğuk savaş vardır. Bu savaşım uzun süre devam eder.

Mahidevran Sultan, Hürrem Sultan’a olan ilgiyi ve kendisinin arka plana atıldığını hissettikçe ona kin besler. Bu kinini ise Hürrem Sultan’ı döverek çıkarttığı da anlatılanlar arasındadır. O günden sonrasında Hürrem Sultan kendisini masum göstererek hünkara sığınır, Mahidevran Sultan ise bu hareketinden sonrasında padişahın bakış açısından iyice düşer. Hatta bu vaka sonucunda padişahın Mahidevran Sultan ve oğlu Şehzade Mustafa’yı cezalandırmak için Manisa’ya sürgüne gönderilmiş olduğu iddia edilmektedir.

Hürrem Sultan, sarayın en kuvvetli kadınlarından biri durumuna gelir. Mahidevran Sultan sürgüne gönderildikten sonrasında Hürrem Sultan kendisini daha rahat bir halde ortaya çıkartır ve otoritesini sağlamlaştırır.

Mahidevran Sultan’ın yaşamını kabusa çeviren vaka: ‘Bahtsız Şehzade’ Mustafa’nın acı ölümü

Şehzade Mustafa daha minik çocukken bile parlak zeka bir veliaht bulunduğunu her insana kanıtlamıştır. Ergenliğe girdiğinde bir anane olan Saruhan Sancak Beyi olarak görevlendirilir. Anası Mahidevran Sultan da geleneğe uyum sağlamak açısından oğluna eşlik ederek Saruhan’a gider, Karaman ve Amasya’da yapmış olduğu valiliklerde de oğlunun yanında bulunur. 

Süreçte gelişen durumlarla Kanuni Sultan Süleyman, oğlunun kendisini tahttan indirmek istediği düşüncesine inanır. Bu mevzunun bilgileri, hala pek oldukça tarihçi tarafınca tartışılmaktadır. Sultan Süleyman, bu gelişmelerin sonunda oğlunu Konya’da boğdurtarak öldürtür. Mahidevran’ın acısı tahmin edilemez bir haldedir. Ilkin Hürrem Sultan ve ikinci plana sürüklenişi şimdi ise oğlunun kaybı… Üstelik oğlu öldürüldükten sonrasında Mahidevran Sultan da cenazenin göndermiş olduğu Bursa’ya sürgün edilir.

Mahidevran Sultan oğlunun vefat etmesiyle bir başına kenara çekilince Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan daha da yakınlaşır. Bu yakınlaşmanın sonucunu ise çoğumuz hem tarih kitaplarından hem dizilerden biliyoruz. Padişah Hürrem Sultan’ı kölelikten azat eder ve onunla nikah kıyarak evlenir. Şehzade Mustafa’nın ölümünden sonrasında Hürrem Sultan ile olan birlikteliği, Hürrem Sultan’a büyük bir güç sağlar. Öyleki ki Hürrem Sultan sarayın iç ve dış işlerinde söz sahibi olmaya adım atar. 

Bursa’da sefalet ve Mahidevran Sultan’ın bir başına ölümü:

Bursa’da bulunan Mahidevran Sultan Türbesi

Oğlunun ölümünden sonrasında Bursa’ya sürgün edilen Mahidevran Sultan’ın sefaletten borçları birikirken oturmuş olduğu evin kirasını ödeyemeyecek kadar parasız olduğu görülür. Erkek kardeşi olan Mustafa Paşa’nın yardımı ile geçinmeye çalışır fakat bu da kafi olmaz.

Hürrem Sultan ve Kanuni Sultan Süleyman öldükten sonrasında, Hürrem Sultan’ın oğlu II. Selim, Mahidevran Sultan’a ödenek vermeye adım atar. Bir süre bu şekilde yönetim eder. Almış olduğu ödenek ile oğlunun mezarı için türbe yaptırır. Senelerce devam eden çilesi ve acısı onu yıpratır. 1581 senesinde, 80’li yaşlarındayken hayata veda eder ve Bursa’ya defnedilir. Mezarı Bursa Muradiye Külliyesi’nde yer verilmiştir.

Topkapı Sarayı’nda başlayıp bir başına Bursa’da ölen Mahidevran Sultan’ın yaşamı ile ilgili detayları derleyip Mahidevran Sultan kimdir sorusunu yanıtlamaya çalıştık. Peki siz adeta film benzer biçimde denebilecek bu öykü hakkında neler düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlar kısmında belirtmeyi ihmal etmeyin.

Döneminde pek oldukça mühim olayın yaşandığı Kösem Sultan’ın öyküsünü de bu içeriğimizden okuyabilirsiniz: