‘Osuruk Böceği’nin Yaymış olduğu Fena Kokuyu Solursanız Ne Olur?

Evde avizelerinize çarpıp takırtı çıkaran, doğru muntazam uçmasını bile bilmeyen bu böcekleri rahatsız edici kokusundan dolayı öldüremezsiniz de. Gazete vb. bir nesneyle usulca tutup pencereden atmaktan başka çareniz yoktur.

Şekilleri kalkana benzediği için İngilizcede “shield bug” denen bu böceğin bizdeki adı da “kalkan böceği”dir sadece “osuruk böceği” kullanımı daha yaygındır. Kahverengi kokarca böceği, süne böceği benzer biçimde adları de bulunur.

Türkiye’de fazlaca sayıda çeşidi bulunsa da aslen Çin, Japonya, Kore Yarımadası ve Tayvan’a özgü bir böcek türüdür.

Genel olarak toprak renginde, kimi zaman tamamen siyah, kimi zaman kırmızımsı, kimi zaman kirli beyaz, kimi zaman de bu renklerin birkaçının karışımı olan alacalı desenli renklerdedir.

Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan, Makedonya, Sırbistan, Kosova ve Karadağ Cumhuriyeti’nde sık görülür. 1990’ların ortalarında ise ABD Birleşik Devletleri’nde de ilk kez görüldü ve hemen sonra orada da yayıldı.

Bağlı bulundukları familya özelliği olarak kirli koku salgılarlar. Tahmin edeceğiniz suretiyle bu bir savunma mekanizmasıdır.

Tehdit altında hissettiklerinde yada ezildiklerinde bu fena kokuyu yayarlar. Bu savunma yöntemi, avcılara karşı başarı göstermiş bir taktiktir. Öldürülmedikleri ve yenmedikleri için kolayca üreyip çoğalabilirler.

Göğüslerinin(toraks) altındaki bezlerde, fena kokulu kimyasalı bulundururlar. Bu bezleri kasarak minik salgılar yayıp avcıyı ortamdan uzaklaştırırlar. Sokma yada ısırma benzer biçimde saldırı mekanizmaları bulunmadığı için tek silahları budur.

Salgıyı birkaç metre uzağa bile püskürtebilirler. Bu yüzden böcekten uzaklaşsanız bile kokudan etkilenmeye devam edebilirsiniz.

Yaydıkları koku, türlere nazaran farklılık izah edebilir.

İnsanlardan bu kokunun tanımlanması istenildiğinde değişik betimlemeler yapılmıştır. Bu keskin koku; kişniş, yanmış lastik, kükürt ve amonyak, hatta çürümüş et kokusuna benzetilir. Koku, trans-2-dekenal ve trans-2-oktenal bileşiklerinden doğar. Yağlı, berrak bir sıvıdır ve mumsu bir kokuya haizdir.

Bu kimyasaldan dolayı osuruk böceklerinin tadı da kötüdür.

Böcekleri avlama hatasına düşen kuşlar, balıklar yada büyük böcekler bu fena tadı aldıklarında tükürürler. Bir nevi çürük çıkan kabak çekirdeği yemiş benzer biçimde hissederler.

Tatları çok kötü olduğundan ve öldürülünce koku yayacakları bilindiğinden üredikçe ürerler ve istilacı olabilirler.

İstilacı derken ciddiyiz, bu sebeple bu fena koku haricinde sizin algılayamadığınız başka bir koku da salgılayarak kavgaya çağırır benzer biçimde adam çağırıp öteki böcekleri de bu sinyalle evinize çekerler.

“Salonumuz klimalıdır” sinyalini alan öteki osuruk böcekleri, daveti geri çevirmeyerek evinizdeki çatlaklara, yarıklara girerler ve burada kış uykusuna yatarlar. Yumurtaları da burada gelişir.

Yanlışlıkla yeme ihtimaliniz de yüksektir.

Ekin zararlısı oldukları için pek fazlaca meyve, sebzenin dış yüzeyinde nekroz alanları yada çukurlu bölgeler oluşturup yapraklarda benekler ortaya çıkmasına; tohum kaybı ve nebat patojenlerinin bulaşmasına da sebep olabiliyorlar.

İçine girip suyunu çektikleri bitkilerin çürümelere neden olurlar. Bilhassa dut ağaçlarında fazlaca fazla oldukları için yediğiniz dutları iki kez denetim etmenizde yarar var. Yoksa tekrar dut yememenize neden olacak bir travma yaşayabilirsiniz. Ek olarak bu meyvelerden meydana getirilen şarap, meyve suyu benzer biçimde içeceklerin aromasını bozdukları bilinmektedir.

Vücut sıvıları toksiktir. Vakalar ender olsa da bu sıvının, insan derisi ve gözleri için tahriş edici olabileceği bilinmelidir.

Osuruk böceği kaynaklı kornea iltihabı vakaları bildirilmiştir sadece tüm bunlara karşın fazlaca fazla tedirgin olmanızı gerektirecek bir tür değildir.

Bilim adamları, küresel ısınmanın “bu tip böceklerin yayılmasını artırdığını” belirtiyor. İlerleyen yıllarda bu kokuya daha da maruz kalabilirsiniz.

Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7