DÜNYA

Otobüs, Kamyon, TIR Şeklinde Ağır Vasıtalar Neden Tıslar?

Şehirler arası otobüsler, belediye otobüsleri, kamyonlar, TIR’lara özgü bu tıslama sesine kesinlikle aşinasınızdır. Ansızın gelen yüksek sesle ürkütebilen bu sesin nedenini açıkladık.

Dinlenme tesisinde otobüsün kalkış saatini beklerken uzaklara dalıp gittiğimiz anda ansızın çıkan o tıslama sesi kimi vakit ürkütücü olabiliyor. Sıkça duyulan bu rahatsız edici sesin çıkma sebebi neymiş, gelin öğrenelim:

Çeşitli ağır vasıtalarda görülen bu durumun sebebi havalı fren sistemidir. Günümüzde gerek ağır sanayide gerek karayolu ulaşımında oldukca sık kullanılan bu araçların ağırlığı çoğu zaman 10 tonun üzerindedir. Bu kadar ağır olan otobüslerin, kamyonların düzgüsel fren sistemiyle durmaları mümkün değildir.

Ağır araçların yolda giderken yavaşlaması ve durması gerektiğinde sürücü kuvvetinin minimum düzeyde olması gerekir.

otobüs tıslaması

Basınçlı hava fren sistemiyle durabilen bir otobüsü düzgüsel frenle durdurmak gerekseydi frene 30-40 kat daha çok baskı uygulamak gerekirdi. Fren pedalına uygulanan gücü, ağır araçlarda lastiklere iletmek imkansızdır. Bu yüzden hava, vasıta tekerine kadar gider ve kampana ya da fren diskine tesir etmeden ilkin pnömatik güçle mekanik hareket oluşturur.

Otobüslerde konfora yönelik kırılgan hava körüklü süspansiyonlar (amortisör) bulunur.

havalı fren sistemi

Burada biriken havanın, tazyik değerinin korunabilmesi için belli bir tazyik seviyesinden sonrasında tahliye edilmesi gerekir. İşte bu işlem esnasında o meşhur tıslama sesi çıkar.

Tıslama sesinin sebebi olan bu sistem; basınçlı hava besleme ünitesi, devamlı fren sistemi, ayak fren sistemi, el freni ünitesinden oluşan bir sistemdir ve kompresör, fren pedalı valfi, tahliye valfi, dağıtıcı valf, el fren kolu, dorse denetim valfi, role valfi, körükler ve imdatlı körükler, yük ayar valfleri şeklinde aparatlardan oluşur.

Gelişen teknolojiyle beraber aracın içinde bir kez üretilen hava, fren dışındaki öteki mekanizmalarda da kullanılmaya başlanmıştır.

otobüsler neden tıslar

Bu sistem yardımıyla debriyaj sistemlerindeki ağır servo şartları havalı servo valfleriyle hafiflemiştir. Böylece debriyajın hidrolik kısmının yanına bir de pnömatik kısmı eklenmiş ve havalı debriyaj sistemi ortaya çıkmıştır.

Araçta üretilen hava, süspansiyon sistemlerinde de kullanılmaktadır. Böylece “havalı süspansiyon sistemleri” mekanik makas tipi süspansiyon sistemlerinin yerini almıştır. Bu sistemin temel mantığı, şase ile yük arasına içi hava dolu balonlar koyarak süspansiyonu sağlamaktır. Binek araçlarda kullanılan hava şarjlı amortisör sistemiyle karıştırılmamalıdır.

ABS, EBS, TEBS şeklinde üst düzey sistemler de artık ağır araçlarda kullanılmaktadır.

otobüs fren

Tazyik değişikliklerini not eden sensörler yardımıyla yukarıda belirtilen tüm aparatlar hata raporlarını sürücü göstergesine iletmektedir. Bunun yanında fren diagnostik aletleri yardımıyla fren sistemindeki tüm aksamalar tek bir aletle ortaya çıkarılabilmektedir.

Kaynaklar: 1, 2



İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

Reklam engelleyici kullandığınız görülüyor

HAKANSEYHAN.com reklamlarla desteklenen bir sitedir. Sitemizde gezintiye devam etmek için lütfen reklam engelleyiciyi kapatın.