Otobüs Koltuklarının Neden Göz Kanatan Desenleri Vardır?

Rastgele seçilmiş benzer biçimde görünen göz kanatan renkler ve desenlerle kaplı bu koltuk döşemelerinin tasarımının zevkten yoksun olduğu mevzusunda hepimiz hemfikirdir diye düşünüyoruz, ki esasen bu tarz şeyleri insanoğlu değil bilgisayar algoritmaları tasarlıyor.

Aslına bakarsak bunun sebebi üstüne birazcık düşündüğünüzde tahmininizin doğru çıkma olasılığı yüksek. Bir tek birkaç detay daha bulunuyor, bunlara değinelim:

Dikkat çekici, karman çorman bu desenler aslen bir illüzyon yaratma amacına haiz.

Beyaz ve krem benzer biçimde daha açık tonlar yerine bir çok süre mavi, ten rengi ve bordo benzer biçimde tonlar tercih edilir. Tasarım monotondur, renklerin kontrastı ve parlaklığı fazla tutulur. Bir kare birim için seçilen desen, o kumaşın tamamı süresince tekrarlanır.

Dikkatimizi bu renklere ve acayip desenlere verdiğimiz için kumaştaki lekelere, kirlere, yırtıklara, karalamalara odaklanmamamız istenir.

Desen ne kadar karmaşık ve dikkat çekici renklerden oluşursa lekelerin, tozların görülmesi de o denli zor olur.

Ne de olsa bir otobüs koltuğu gün içinde yüzlerce insan tarafınca kullanılıyor, bunu yıla vurduğumuzda kaç şahıs tarafınca kullanıldığını kestirmek bile güç. İşte bu sorundan meydana gelen yıpranmaları gizlemek için bu illüzyon kullanılıyor.

Bu GIF’te de göreceğiniz suretiyle söz mevzusu koltuklar düşündüğünüzden oldukça daha toz ve kir barındırır.

Eğer yıpranma ve kirin rahatça görülebileceği tasarımlar olsaydı bu da belediyelere, şirketlere ekstradan temizleme ve değişiklik yapma harcaması getirirdi. Kısaca güzel duyu kaygı, koltuğun uzun ömürlü olmasından daha mühim değil.

Benzer bir yaklaşım askeri kamuflajlarda da vardır. Çevreyle uyum sağlamak ve lekeleri daha azca göstermek adına karmaşık algoritmalar vasıtasıyla uygun desenler üretilir.

Moket(moquette) denilen bu oldukça hususi kumaş eşeysel, ilk olarak Londra’daki toplu taşıma araçlarında kullanıldı.

• Görsel: 1920’lerde trenlerde ve 1930’larda otobüs, tramvay ve troleybüs koltuklarında kullanılan model (Londra).

İlk kez Fransa’da ortaya çıkan ve Fransızca “halı” kelimesinden türetilmiş olan moket, yoğun bir ilmek yığınının oluşturduğu bir tür dokuma “hav”lı kumaştır. Hav, “kumaş yüzündeki tüy” anlamına gelir. Ermenice ve Kürtçe (Kurmanci) xav “kumaş yüzündeki tüy” sözcüğünden alıntıdır. Dilimizdeki havlu kelimesi de bu kelimeden türemiştir.

Kadife benzeri bir his vermesinin yanı sıra, sert yapısı oldukça dayanıklıdır ve toplu taşıma için idealdir.

Nefes alabilen bir kumaş türüdür ve her türlü iklim için uygundur. Kiri lifin derinliklerinde tutma özelliğine haizdir. En önemlisi de yangında alevlerin yayılmasını en aza indirebilmektedir. Suya karşı da oldukça dayanıklıdır, acele kuruma özelliği vardır.

Bu koltuk deseniyle bir sonraki karşılaşmanızda aklınıza bu içeriğin gelmesi dileğiyle…

Kaynaklar: Science ABC, London Transport Museum, Semantic Scholar, Wikipedia, Etimoloji Türkçe