ÖTV İndirimi Gelecek mi, İkinci El Tutarları Düşecek mi?

Devletimizde ister sıfır ister ikinci el olsun, otomobil almak epey zorlaştı. Eski model arabaların tutarları bile, bir çok vatandaşın kazançlarını aşan bir seviyeye terfi etti. Yeni otomobillerin tutarları ise astronomik boyutlara ulaştı. 

Pandemi süreci, peşinden çip krizi benzer biçimde pek fazlaca sorun de otomotiv sektörünü derinden etkiledi. Sözü fazla uzatmadan Otomobil Gazetecisi Emre Özpeynirci’ye bırakalım ve önümüzdeki süreçte otomotiv sektöründe bizi neler bekliyor görelim. 

Ilk olarak, dünyada otomotiv sektörü ve üretimi ne durumda? Sektörü oldukça yavaşlatan bir pandemi periyodu ve çip krizi atlatıldı. Şimdi nasıl bir süreçteyiz?

Otomobil Gazetecisi Emre Özpeynirci

”Dünyada otomotiv pazarı kısaca satışları 2018 senesinde 100 milyon adede yaklaşırken pandemiyle beraber 2020’de 81 milyon adette, 2021’de ise tesiri artan çip kriziyle 84 milyon adette kaldı. Çip krizinin ve tedarik problemlerinin devam etmiş olduğu 2022 yılına ilişkin tahminler de pek iyi değil. Yıl sonunda 2021 seviyelerindeki benzer biçimde bir satış planlanıyor. Üretimler de bunlara paralel. Kısaca kapasite kullanımları oldukça düşmüş durumda. Yine 100 milyon adetlere ulaşmasının ise parametreler bu şekilde devam etmiş olduğu takdirde 2025’ten ilkin olmayacağı öngörülüyor.”

‘Bu şekilde devam ederse Türk otomotiv sanayinin ihracatı büyük tehlikeye girecek’

”Türkiye’yi yakından ilgilendiren Avrupa’da da durum fazlaca fena. 2018 ve 2019’da 17 milyon adedi aşan Pazar, 2020 ve 2021’de 13 milyon adetlere kadar indi. 2022 sonu için ise öngörülen satış 12.2 milyon tane. Kısaca Türk otomotiv sanayisi için de oldukça tehditkar bir durum. Avrupa’da tekrardan 17 milyon adetlere de en erken 2025 senesinde ulaşılması öngörülüyor. Senenin ilk 6 ayında global üretim kaybı 2.6 milyon adedi aşarken bunun 1 milyonu Avrupa’da gerçekleşti. Kısaca bu şekilde devam ederse Türk otomotiv sanayinin ihracatı büyük tehlikeye girecek. Bundan dolayı ürettiğimizin ortalama %80-85’ini Avrupa’ya ihra eden bir endüstrimiz var.”

Türkiye’de otomotiv sektörü, üretimlerini ve satışları nasıl yorumlarsınız? Bayilerde sıfır vasıta bulunamadığı her insanın gündeminde. İlerleyen süreçte bizi ne benzer biçimde gelişmeler bekliyor? 

”Türkiye’de de bildiğiniz benzer biçimde 2015-2017 yıllarında hayal edilen 1 milyon adetlik pazara ulaşıldı fakat 2018’den itibaren ilkin ekonomik kriz peşinden pandemi ve son olarak tedarik problemleriyle 500 bin ila 800 bin tane arasına sıkışmış bir pazar var.  Bu senenin da 2021 seviyelerinde kısaca 750-800 bin tane içinde kapanması planlanıyor.”

‘Otomotiv sektörü tarihinin en belirsiz sürecini yaşıyor’

”Vasıta tedariki had safhada ve sektör tarihinin en belirsiz sürecini yaşıyor. Yedi gün sonrasını bile planlayamıyorlar. Gelen her aracın satılmasının sebeplerine geçersek, öncelikli olarak 2018 yılından bu yana ötelenen bir talep var. Hala vasıta bekliyorlar. İkincisi otomobil bir yatırım aracına dönüştü. Bundan dolayı yüksek enflasyonda tek kıymet kaybetmeyen ürün haline geldi. Bu şekilde olunca da fırsatçılar da ortaya çıkıp, bundan nemalanmak istiyor. Balon fiyatlar oluşuyor, sıfır vasıta bulunamadığı için 2.elde astronomik rakamlar havalarda uçuşuyor.

Tedarik problemlerinin ve otomobil fiyatlarındaki artışın devam edeceğini düşünüyorum. Bundan dolayı ne kurda bir gevşeme ne enflasyonda bir düşme ne de internasyonal üretim maliyetlerinde bir azalma var. Bu da otomobillerin her ay aksi bir durum eğer olmazsa zamlanacağını ortaya koyuyor.”

‘Fiyatlar ne olursa olsun sıfır satışları devam ediyor’ şeklinde bir görüş var. Bu doğru bir çıkarım mı, öyleyse sebebini neye bağlarsınız? 

”85 milyon nüfusla bir ülkeyiz. İlk 6 ayda her 1000 kişiden 3.3’ü yeni bir otomobil almış. Bu şekilde bakınca satışların o kadar da parlak olmadığı anlaşılıyor. Avrupa’da 31 ülke içinde 29’uncu sıradayız. Arz talebin altında olduğundan araçlar yok satıyor benzer biçimde duruyor. Oysa Avrupa’ya bakın ilk 6 ayda otomobil satışları yüzde 20 düştü. Niye şu sebeple onlar otomobili bir yatırım aracı olarak görmüyor. Zamlar geldi, arz düştü alım da kesildi. Ikimiz de azca vasıta gelip, tutarları yüksek olunca karaborsa oluşmuş durumda.”

Kılıçdaroğlu’nun açıklamaları, cumhurbaşkanına ÖTV sıfırlama yetkisi verilmesi gündem oluşturdu. Bu karar aslına bakarsan daha öncesinden belli olan bir kararmış oldu sadece bir çok kişiyi heyecanlandırdı. Bu süreç için görüşleriniz nedir?

”CHP liderinin açıklamasıyla, Cumhurbaşkanı’nın ÖTV matrahlarındaki yetkilerini belirten bildiri tesadüfen arka arkaya erişince, birçok kişinin kafası karışmış görünüyor. Yüzlerce ileti aldım; “ÖTV indirimi aybaşına yetişir mi?” diye soruluyor. Toplumsal medyadan paylaştım fakat size de aktarayım; Resmi gazetede gösterilen bildiri, aslına bakarsan aylar öncesinde kararname ile Cumhurbaşkanı’na verilen yetkinin resmi gazetede yayınlanmış olmasıdır. Kısaca yeni yada değişik bir durum söz mevzusu değildir.

CHP liderinin vaadi ise; seçim vaadidir. Kısaca seçimde kazanırlarsa ÖTV’yi indireceklerini belirtmektedir. Seçimlere ortalama 10-11 ay bulunduğunu düşünürsek, hemen hemen bu mevzuda bir beklentiye girmek için oldukça erken bulunduğunu söylemek lazım.”

‘Kısa sürede ÖTV indirimi beklemek büyük bir iyimserlik olur’

”Şu anda bir ÖTV indirimi gelir mi? Cevabım; bırakın ÖTV indirimini, yapılması artık zaruri hale gelmiş ÖTV matrah güncellemesini ve engelli vasıta ÖTV muaf matrahı olan 450 bin TL tutarı bile güncellemeyen hükümetten ÖTV indirimi beklemek ne kadar gerçekçi olabilir? Son olarak; eğer hükümet seçim yatırımı olarak bir ÖTV indirimi meydana getirecek olsa dâhi, kişisel tahminim bunu seçimlere 1-2 ay kala düşünür bir ihtimal. Özetle; dün meydana gelen haberleri okuyarak, kısa sürede ÖTV indirimi beklemek bence büyük bir iyimserlik olur. ÖTV indirimi doğal ki sıfır ve ikinci el fiyatlarını direkt düşürür ve satışları tetikler fakat şu ortamda olacağını tahmin etmiyorum.”

İkinci el piyasasında kimi süre hareket, kimi süre durgunluk yaşanıyor. Siz fiyatların ilerleyen günlerde ne yönde değişeceğini düşünüyorsunuz?

”Sıfır vasıta olmadığı için organik olarak insanoğlu ikinci ele kaymış durumda. Fakat ihmal etmeyin Türkiye’de ikinci el pazarı sıfır otomotiv pazarının 10 katı büyüklüğünde. Buraya kurumsal ilgi de fazlaca artmış durumda. Otomotiv üretimlerinde yaşanmış olan düşüşler sebebiyle, ikinci el pazarı önümüzdeki dönemde daha çok ilgi görecek. Aslına bakarsanız meydana getirilen ortaklıklar, yatırımlar ve internasyonal şirketlerin pazara girmesi de bunu net olarak gösteriyor.”

Son olarak sizin gözünüzden, ne oldu da otomobil almak bu kadar zorlaştı, hatta bazıları için hayale dönüştü? Otomobil artık bir yatırım aracı olarak kullanılıyor. Bu konudaki fikirleriniz nedir?

”Bundan dolayı Türkiye’de alım gücü düştü. Bugün yeni işe başlamış bir genç 10 yaşlarında 2.el bir otomobil alabilmek için bile 14-15 bin TL maaş almalı. Yeni bir otomobil alabilmek için hane halkının 50 bin TL’nin üstünde kazanması gerekiyor. Bu yüzden otomobillerin büyük kısmı yatırım amaçlı, birikimi olanlar tarafınca satın alınıyor. Nüfusun neredeyse yüzde 95’ten fazlasının yeni bir otomobil alacak alım gücü yok. İnsanların elinden yeni bir otomobil alma hakkı alındı.”

Bu içeriğimizde Otomobil Gazetecesi Emre Özpeynirci’nin otomovis sektörü ile alakalı görüşlerini dinledik. Otomobilin hepimiz için lüzumlu bulunduğunu, artık lüks tüketimden ziyade bir ihtiyaca dönüştüğünü unutmamak gerekir. Sizler de mevzu ile alakalı düşünce ve görüşlerinizi yorumlarda belirtebilirsiniz.