Ekrana Bakmak Ufaklıklara Iyi mi Zararlar Veriyor?

Akıllı telefonlar, tabletler, televizyonlar, bilgisayarlar derken evin içinde gözümüzü nereye çevirsek bir ekranla karşılaşıyoruz. Bu vizyonun pek bir çok günlük işlerimizi kolaylaştırıyor sadece çocuklar üstündeki tesirleri pek de yetişkinlerdeki şeklinde değil. Meydana getirilen araştırmalar gösteriyor ki uzun süre süresince ekrana bakan evlatların zihinsel ve ruhsal sağlıkları negatif yönde etkileniyor.

Bilhassa 6 yaşından ufak çocuklarda ekrana bakma süresi ne kadar artarsa zihinsel ve ruhsal gelişmenin de bir o denli yavaşladığı görüldü. Şu demek oluyor ki oyalansın diye yiyecek yerken çocuğunuzun önüne koyduğunuz bir akıllı telefon, onun tüm yaşamını etkileyebilir. Peki, ne yapmak gerekiyor? Uzun soluklu ekrana bakmanın çocuklar üstündeki negatif etkilerine ve bunu iyi mi sınırlandırabileceğinize gelin yakından bakalım.

Ekran süresi tam olarak nedir?

Detaylara geçmeden ilkin ekran süresinin ne olduğundan özetlemek gerekirse bahsetmekte yarar var. Ekran süresi, bir kişinin akıllı telefon, tablet, tv, bilgisayar şeklinde bir cihazın ekranına bakmış olduğu süreyi ifade eder. Bir çok vakit tv seyretme ile eş görülse bile günümüz teknolojisinde artık ekran süresi bununla sınırı olan değil.

Artık beyaz eşyaların bile üstünde ekran var sadece bahsedilen süreye bunlar dahil değil. Kişinin ilgisini çeken, dikkatini vermek zorunda olduğu görüntülerin izlenme süresi, ekran süresi olarak hesaplanır. Bu sürenin uzaması hem evlatları hem de yetişkinleri negatif yönde etkilemektedir. Sadece çocuklar üstündeki negatif tesirinin yoğunluğu tartışmasızdır.

Çocuklar için ideal ekran süresi ne kadar olmalı?

Dünya Sıhhat Örgütü, 2 yaşından kısaca 24 aylıktan ufak evlatların kesinlikle hiçbir ekrana bakmaması icap ettiğini söylüyor. Amerikan Pediatri Akademisi ise bunu birazcık daha gevşetiyor ve 6 aydan büyük bebeklerin görüntülü konuşma ya da eğitici video seyretmek şeklinde nedenlerle ekrana bakabileceklerini söylüyor.

2.5 – 5 yaş arası çocuklar günde bir saati geçmemek koşuluyla ekran karşısında zaman geçirebilirler. 6 yaş ve üstündeki evlatların ekran süresi yönetimi ise ailelerin kontrolüne bırakılabilir. Sadece ekran süresinin, çocuğun fizyolojik aktivitelerini kısıtlamasına ya da uyku düzenini bozmasına asla izin verilmemeli.

Uzun soluklu ekrana bakmanın çocuklar üstündeki negatif tesirleri nedir?

San Diego Eyalet Üniversitesi ve Georgia Üniversitesi’nin beraber gerçekleştirdikleri bir emek harcama, uzun soluklu ekrana bakmanın çocuklar üstündeki negatif etkilerini ortaya koyuyor. Günde bir saatten fazla ekrana bakan ve elektronik cihazlarla zaman geçiren evlatların ruhsal sağlığının bozulmuş olduğu net bir halde gözlemlendi.

Erişkinlik çağındaki evlatların averaj ekrana bakma süresi 7 saat. Korkulu bir süre. Bu kadar uzun ekran süresine maruz kalan çocuklar, günde bir saat ekran süresine maruz kalan küçüklere nazaran fazlaca daha sıkıntılı bir bilişsel savaşım halindeler. Şu demek oluyor ki uzun süre ekrana bakan çocuklar, akıl sağlıklarını korumak için savaşım veriyorlar.

Bu kadar uzun ekran süresine maruz kalan çocuklar kaygı ve depresyon geliştirmeye daha yatkın oluyorlar, duygularını denetim etmekte güçlük yaşıyorlar, tartışmacı ve kavgacı oluyorlar, dikkat dağınıklığına haiz oldukları için sorumluluklarını yerine getirmekte zorlanıyorlar. 

Ekran başlangıcında zaman geçirmenin pozitif tesirleri var mı?

Normal olarak hem çocuklar hem de yetişkinler için ekran başlangıcında zaman geçirmenin negatif olduğundan daha fazlaca pozitif tesirleri de var. Mesela, şu anda bu yazıyı okuyarak data sahibi olmanız bile pozitif bir tesir. Buna benzer pozitif bir tesir, 2 yaşından ufak evlatların görüntülü konuşma ile akrabalarıyla görüşmesi esnasında da görülüyor.

Görüntülü konuşma yaparak aile ve akraba ilişkilerini öğrenen evlatların zihinsel gelişimi de buna uygun olarak şekilleniyor. Aynı şekilde değişik cihazlar üstünden izlenen ve oynanan, çocuklar için hususi olarak tasarlanmış eğitici videoların izlenmesi ve eğitici uygulamaların kullanılması da evlatların gelişimine pozitif yönde katkı sağlıyor. 

Bu aşamada en büyük mesuliyet ebeveynlere düşüyor. 2 yaşından sonrasında evladınız ekranla günde bir saat zaman geçirebilir. Mühim olan, bu süre süresince iyi mi bir etkiye maruz kaldığıdır. Oturup sizinle aynı diziyi izlemesin. Onun için hususi olarak hazırlanmış çizgi filmleri ya da öteki videoları izlesin. Güvenli olun, bu kolay adımlar bile çocuğunuzun tüm yaşamını değiştirecektir.

Evlatların ekrana daha azca bakmaları için ne yapmak gerekiyor?

Anne babalar salonda oturmuş tv seyredip bir taraftan toplumsal medyada takılırken hangi çocuk odasına gidip kitap okur? Ebeveynlerin bu mevzuda çocuklarına örnek olmaları gerekiyor. Eğer çocuğunuzun kitap okumasını, ders çalışmasını ya da oyuncaklarıyla oynamasını istiyorsanız bir zahmet televizyonu kapatacak ve telefonunuzu kenara koyacaksınız.

Ekran süresini sınırlandırmak için bir plan yapmak son aşama mühim. Çocuğunuzun sevilmiş olduğu ya da hep beraber güvenle izleyebileceğiniz bir şeyler kesinlikle vardır. Bu tarz şeyleri belirlemeli ve çocuğunuzun ekran süresinde bu tarz şeyleri izlemesini planlamalısınız. Böylece hem çocuğunuzu negatif etkilerden korursunuz hem de keyifle zaman geçirirsiniz.

Yaşı birazcık daha büyüyen ve denetim edilmesi zorlaşan çocuklar için devreye hayal gücünüz girmeli. Ekrana bakmadan oynayabileceğiniz oyunlar bulun, değişik aktivitelere katılın, sokağa çıkın, beraber bir şeyler yaratın. Çocuğunuza erişkin olmadan ilkin sanal dünyanın tek seçenek olmadığını, yapabileceği daha onlarca değişik şey bulunduğunu öğretin. Güvenli olun, kendi kendine eğlenebilen çocuklar yetiştikleri vakit fazlaca daha kuvvetli bireyler olacaktır. 

Uzun soluklu ekrana bakmanın çocuklar üstündeki negatif etkilerinden bahsettik ve bu süreyi sınırlandırmak için neler yapabileceğinizi anlattık. Teknoloji en büyük yardımcımız sadece doğru kullanmayı bilmezsek bir sonraki nesil için bir yıkım olabilir. Bundan dolayı bilgili olmalı ve her şeyin sanal dünyadan ibaret olmadığını çocuklarımıza anlatmalıyız.