Saz Kedisi Hakkında 7 İlginç Informasyon

İçinde yaşadığımız coğrafya hakkaten görkemli bir yer. Yalnızca bu bölgede yaşayan canlılar hakkında bile binlerce cilt kitap yazılabilir. İşte bu canlılardan biri sazlık kedisi olarak da anılan saz kedisidir. Saz kedisi vaşaktan birazcık daha büyük fakat evimizde beslediğimiz evcil kedilerden birazcık daha büyüktür. Çalılar içinde gizlenmeden görme şansınız olursa ne kadar sempatik bulunduğunu fark edersiniz.

Saz kedisi sevimlidir sadece yırtıcı bir hayvandır ve son aşama kuvvetli bir avcıdır. Küçük avlar haricinde bulunmuş olduğu bölgeye ve o bölgede yaşayan insanlara hiçbir ziyanı olmamasına karşın maalesef bu garip canlının soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Evet, suçlu gene biziz. Gelin bir ihtimal kısa süre sonrasında tekrar göremeyeceğimiz saz kedisi hakkında bilinmesi ihtiyaç duyulan garip bilgilere yakından bakalım.

Saz kedisi hakkında garip bilgiler:

• Bildiğimiz kedi benzer biçimde fakat asla bildiğimiz benzer biçimde değil.
• Yalnız avlanır, elinden kaçan olmaz.
• Saz kedisi görkemli bir yüzücüdür.
• Fazlaca geniş bir coğrafyada yaşar.
• Saz kedisi, avlandığı bölgenin kaderini değiştirir.
• Yalnızca üremek için yazışma kurar.
• Son saz kedisi görüleli epey oluyor.

Bildiğimiz kedi benzer biçimde fakat asla bildiğimiz benzer biçimde değil:

Yırtıcı olmasıyla birlikte sempatik de olan saz kedilerinin yatay uzunluğu 70 – 120 santimetre, dikey uzunluğu ise 35 – 38 santimetre olabilir. Ağırlıkları 4 – 16 kilogram içinde olabilir. Erkek saz kedileri, dişilerden daha büyüktür. İnce uzun bacakları vardır, boz renge haizdir, her kişinin bacaklarında değişik çizgiler bulunur, kulakları uzundur ve ucu püsküllüdür, kuyruğu görece kısadır, gözleri ise sarı ya da yeşil renkli olabilir. 

Saz kedilerinin görüntüleri, ağırlıkları ve boyları yaşadıkları bölgeye bakılırsa değişim göstermektedir. Averaj 12 – 14 yıl yaşayan bir saz kedisi, eğer yaşamış olduğu bölgede rahatsa 20 yıl bile hayatta kalabilir. Av olma tehlikesi olmadan rahatça yaşayıp avlanabiliyorsa epey irileşebilir. Saz kedisi genel olarak boz renkli ve siyah çizgilidir sadece bazı alt türlerde gri renkler de görülmüştür. 

Yalnız avlanır, elinden kaçan olmaz:

Peki oldukça kedigil benzer biçimde saz kedisi de yalnız avlanmayı ve hatta yalnız yaşamayı tercih eder. Geceleri avlanmayı tercih etse de bilhassa kış aylarında güneşlenmek için gündüz saatlerinde etken olmayı seçer. Avlanma mevzusunda oldukça geniş bir menüsü vardır.

Saz kedileri genel olarak 1 kilogramdan hafifçe ne var ise avlayabilir. Bu yüzden ilk tercihleri kemirgenlerdir. Sadece kertenkele, yılan, kurbağa, tavşan, kuş, böcek ve çiftlik hayvanlarıyla da beslendiği görülmüştür. İhtiyacına bakılırsa meyve yediği de olmuştur sadece en garip olan, saz kedilerinin kendilerinden oldukça daha büyük yaban domuzlarını bile avlayabilmeleridir. Sık olmasa da görülmüş bir durumdur.

Saz kedisi görkemli bir yüzücüdür:

Saz kedisinin Latince adı Felis chaus, İngilizce adı ise Jungle cat olarak geçer. Doğrusu saz kedisi bir orman canlısıdır ve buna bakılırsa adapte olmuştur. Sazlıkların ve çalılıkların arasına gizlenme becerisi buradan gelir. Sadece saz kedisinin şüphesiz en garip özelliği suyu seviyor olmasıdır.

Dünyanın değişik noktalarında yaşayan ve suyu seven pek oldukça kedigil türü vardır sadece saz kedisi, vatanımızda suyu seven tek yırtıcı kedi türüdür. O şekilde ki bir saz kedisi korkmadan suya atlar, mükemmel bir halde yüzer ve suda bile avlanabilir. Bilinmiyor fakat bir ihtimal balık bile avlayabilir.

Fazlaca geniş bir coğrafyada yaşar:

Saz kedisi; sulak alanları, bataklıkları, oldukça yağış alan alanları, ormana dönüştürülen alanları ve sazlıkları oldukça sever. Devletimizde Isparta Eğirdir Gölü’nde, Ankara Nallıhan’da, Manavgat Çayı çevresinde, Porsuk Çayı çevresinde ve Adana Akyatan Gölü’nde yaşamış olduğu kaydedilmiştir. Dünyada ise Cenup Asya, Nil Deltası, Hazar ve Aral Gölü çevresi, Kafkaslar, İran, Cenup Lübnan,Hindistan, Pakistan, Ürdün, İsrail, Irak, Suriye’de yaşamış olduğu kaydedilmiştir.

Saz kedisi; sıkı çalılıklarda, ağaç kovuklarında, öteki hayvanlar tarafınca yapılarak sonradan terk edilen yuvalarda yaşar. Koku alma ve görme duyusu geliştiği için tehlike anında derhal bir çalılık ya da sazlık arkasında saklanarak uzun süre hareketsiz durabilir. Bu yüzden göl ve dere çevresindeki çalılık ve sazlık alanları tercih eder. 

Saz kedisi, avlandığı bölgenin kaderini değiştirir:

Başlık acayip fakat okuyunca anlayacaksınız. Saz kedisinin ufak hayvanlarla beslendiğini fakat denk gelirse büyük hayvanları da avlayabildiğini söylemiştik. İşte bu denk gelen hayvanlar, sürüdeki yaşlı, hasta ve sakat olanlardır. Doğrusu av kedisi, neslin sağlığını bozacak hayvanları avlayarak popülasyonun oldukça daha sıhhatli gelişmesini ve sayılarının dengede kalmasını sağlıyor. 

Yalnızca üremek için yazışma kurar:

Saz kedileri yalnız yaşar, yalnız avlanır ve yalnız ölürler. Bir saz kedisi yalnızca yılda iki kez başka bir saz kedisi ile iletişime geçer, o da çiftleşmek için. Çiftleşme periyodu geldiği süre saz kedileri idrar ve tükürük yöntemiyle koku bırakırlar ve tüm kedigillere benzer mırıltılı sesler çıkarırlar. Benzer ve kimi zaman daha korkulu sesleri, rakiplerini kaçırmak için de çıkardıkları olur.

Dişi saz kedilerinin gebelik süresi averaj 66 gündür. Fazlaca eşli olan saz kedileri, bir gebelik sonunda 3 – 5 tane yavru dünyaya getirirler. Bu canlıların çiftleşme periyodu genel olarak Şubat – Mart aylarındadır. Çiftleşme sonrası dişi ve erkek saz kedileri kendi yoluna gider. Averaj 130 gram doğan yavrular 15 hafta kadar süt emerler. 8 -9 aylıkken annelerinden ayrılan yavru saz kedileri, 11 – 18 aylık oldukları süre üreme için hazırdırlar. 

Son saz kedisi görüleli epey oluyor:

World Wide Fund for Nature, özetlemek gerekirse WWF tarafınca vatanımızda yürütülen emekler kapsamında 2011 senesinde fotokapan ve videokapanlar 44 değişik saz kedisi, 2012 senesinde ise 33 değişik  saz kedisi tespit etmişlerdir. Doğrusu son olarak 2012 senesinde Akyatan Yaban Yaşamı Geliştirme Sahası’nda 77 tane saz kedisi tespit edilmiştir.

Son yıllarda durum nasıl bilinmiyor. Sadece aynı kalsa bile bu sayı oldukça fena. Saz kedilerinin nesli tükeniyor. Maddi bir değerleri olmasa bile avlanıyorlar, habitat alanları daralıyor, bataklıklar ziraat arazisine çevrildiği için yaşayacak yer bulamıyorlar ve kemirgenler, insanoğlu tarafınca yok edilmiş olduğu için avlanamıyorlar. Organik yaşamda bu şekilde mühim role haiz bir canlının korunması için destek umut ediliyor.

Yırtıcı olmasıyla birlikte sempatik de görünen saz kedisi hakkında bilmenizde fayda olan garip bilgilerden bahsettik ve maalesef soyu tükenmekte olan bu canlıyı birazcık daha yakından tanımaya çalıştık. Gelecek nesillere yalnızca saz kedisinin fotoğraflarını göstermek istemiyorsak kesinlikle bu mevzuda tedbir alınması gerekiyor.