El Salvador’un Bitcoin’i resmen tedavüle sokması tartışmalara niçin oldu: Ekonomistler uyardı

Orta ABD ülkesi El Salvador, Kripto para birimi Bitcoin, El Salvador’da resmen tedavüle girerken, ekonomistler, uygulamanın makroekonomik istikrar, finansal bütünlük, tüketicinin korunması ve çevreye yönelik riskleri mevzusunda uyarıda bulunuyor. Orta ABD Mali Araştırmalar Enstitüsü Kıdemli Ekonomisti Ricardo Castaneda,  “Bu şekilde yürekli bir karar vermek için dikkate alınmamış bir takım yasal ve mali husus var. En büyük risklerden biri, El Salvador’un kara para aklama cenneti olması” dedi.

Kripto para birimi Bitcoin, El Salvador’da yasal para birimi olarak kullanılmaya başlandı.

Bitcoin’in “yasal bir para birimi” olarak tanınmasına ilişkin yasa teklifinin haziran ayında Kurultay’den geçmesinin peşinden söz mevzusu yasa dün itibarıyla yürürlüğe girdi. Böylece para birimi olarak ABD dolarının kullanıldığı El Salvador’da, Bitcoin yasal olarak tedavüle girmiş oldu.

El Salvador, Bitcoin’i resmen tedavüle sokan ilk ülke olurken, ülkede işletmelerin kripto para birimi Bitcoin’i kabul etmesi, firmalar ve vatandaşların vergi ödemelerini dahi kripto para ile yapabilmesinin önünü açtı.

Devlet Başkanı Nayib Bukele, Twitter hesabından yapmış olduğu paylaşımda, 200 yeni Bitcoin daha aldıklarını ve toplamda piyasa kıymeti 21 milyon dolar olan 400 Bitcoin’leri bulunduğunu bildirdi. Bukele, hükümetin daha çok kripto para almayı hedeflediğini de kaydetti.

Tartışmalara niçin oldu

Bitcoin’in yasal para birimi olarak kullanılmaya başlanması ülkede tartışmalara niçin olurken, anketler, büyük bir kesimin fiyat oynaklığı sebebiyle kripto para biriminin finansal riskleri artıracağı şüphesi taşıdığını ortaya koydu.

El Salvador’da Bitcoin’in “yasal bir para birimi” olarak tanınmasına ilişkin yasa teklifinin haziranda kabul edilmesinin peşinden bunun ülkenin kırılgan ekonomisine istikrarsızlık ve gereksiz risk getirebileceği mevzusunda uyarılarda bulunulmuştu.

Bitcoin’in oynaklığının niçin olacağı ekonomik risklerin yanı sıra El Salvador ile finansman anlaşması yapmayı düşünen Dünya Bankası ve Internasyonal Para Fonu şeklinde kuruluşlar, Bitcoin’i resmi bir para birimi olarak kabul etmenin ülkeyi kara para aklama ve öteki yasa dışı finansal faaliyetlere açık hale getirebileceğini belirtmişti.

IMF yetkililerinin temmuz ayında yayımladıkları bir blog yazısında, kripto para birimlerinin yasal olarak kabul edilmesinin makroekonomik istikrar, finansal bütünlük, tüketicinin korunması ve çevreye yönelik riskleri bununla beraber getireceğine işaret edilmişti.

“En büyük risklerden biri El Salvador’un kara para aklama cenneti olması”

Orta ABD Mali Araştırmalar Enstitüsü (ICEFI) Kıdemli Ekonomisti Ricardo Castaneda, AA muhabirine yapmış olduğu açıklamada, El Salvador’un, Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul etmesini bir “gözlem” olarak vasıflandırdı.

Bitcoin’in yasal para birimi olarak kullanılmaya başlanmasına dair ülkenin sağlayacağı faydalar ve maliyetlere ilişkin tek bir teknik araştırma olmadığına dikkati çeken Castaneda, “Bu şekilde yürekli bir karar vermek için dikkate alınmamış bir takım yasal ve mali husus var. En büyük risklerden biri El Salvador’un kara para aklama cenneti olması. Merkez Bankası teknik standartlar yayınlamış olsa da bunlar aslen geleneksel finansal sistem içindeki Bitcoin işlevleri için yapılmış.” dedi.

Castaneda, Bitcoin’in temellerinden birinin geleneksel finans sistemi haricinde çalışmak bulunduğunu belirterek, risklerin hala bulunduğunu altını çizdi.

El Salvador’un bir tür “sanal vergi cenneti” olarak kabul edilebileceğini aktaran Castaneda, bir öteki riskin ise finansman kapılarının kapanması bulunduğunu söylemiş oldu.

“Bu; bir tür sanal kumarhanede insanların refahı ile kumar oynamak şeklinde”

Ricardo Castaneda, bu durumun makroekonomik istikrarı daha da tehlikeye atabilecek ters dolarizasyonun ilk adımı bulunduğunu vurgulayarak, “Sadece kim bilir en önemlisi, bu deneyin maliyetinin Bitcoin kullanıp kullanmadıklarına bakılmaksızın tüm nüfus tarafınca ödenecek olmasıdır.” dedi.

İlk uygulama maliyetinin kamu bütçesinden çıkacak 203,5 milyon dolar olduğuna işaret eden Castaneda, “Doğrusu bu, bir tür sanal kumarhanede insanların refahı ile kumar oynamak şeklinde…” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

Castaneda, her şeyin yolunda gitmesi halinde El Salvador’un dünyaya örnek olacağını, ters gitmesi halinde ise bunun bedelini halkın ödeyeceğini söylemiş oldu.

Bu tür kararlara, risklerin azaltılmasına olanak elde eden teknik çalışmaların eşlik etmesi icap ettiğini belirten Castaneda, “Geleceğin; sanal para birimlerinin olacağına inanıyorum sadece merkez bankaları tarafınca desteklenenlerin…” dedi.

Bitcoin’de günlük oynaklık dün ortalama 8 bin dolar oldu

El Salvador’un kripto para birimi Bitcoin’i yasal para birimi olarak kullanmaya başladığı ilk gün teknolojik aksaklıklar yaşandı ve kripto para biriminde 8 bin dolara yakın bir oynaklık oldu.

Bitcoin’in kullanımı için hükümet destekli Chivo Bitcoin uygulaması, Apple ve Huawei dahil olmak suretiyle çeşitli uygulama mağazalarında ilk başta görülmedi. Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin Twitter hesabından yapmış olduğu davet sonrası uygulama, web platformlarında görülmeye başlandı.

Uygulamada, kullanıcı kayıtlarında yaşanmış olan yoğunluk sebebiyle sıkıntılar olurken, Bukele’nin, gene Twitter hesabından El Salvador’daki perakendecilerde Bitcoin kullanarak ödeme icra eden insanların videolarını retweet etmiş olduğu görüldü.

Bir alışveriş merkezini ziyaret eden Bukele, Bitcoin’in iyi mi kullanılacağı mevzusunda tavsiyelerde bulunurken, “El Salvador, bugün geleceğe doğru büyük bir adım atıyor. Tabuları kırmalıyız. El Salvador, gelişmiş dünyaya doğru ilerleme hakkına haizdir.” dedi.

Bukele, Twitter hesabından yapmış olduğu bir başka paylaşımda da, “Tüm yenilikler şeklinde, El Salvador’un Bitcoin deneyiminin bir öğrenme süreci var. Her şey bir günde yada bir ayda elde edilemez.” ifadelerini kullandı.

Bitcoin’i kabul etmeyen işletmelerin cezalandırılıp cezalandırılmayacağı belirsizliğini koruyor

El Salvador’da, Bitcoin’in dolara dönüştürülmesine ve dijital cüzdan Chivo’dan komisyon olmadan çekilmesine müsaade eden ATM’ler kurulurken, Bitcoin’i kabul etmeyen işletmelerin cezalandırılıp cezalandırılmayacağı belirsizliğini koruyor.

Ayrıca, Bitcoin’in fiyatı, Çin’in kripto para madenciliğine yönelik yapmış olduğu sert düzenlemeden beri dün en oynak gününü yaşadı. Günlük oynaklık ortalama 8 bin dolar olurken, bir ara kıymet kaybı yüzde 20’ye yaklaştı.

El Salvador’un kripto para birimi Bitcoin’i yasal para birimi olarak kullanmaya başlamasının peşinden dün 52 bin doların üzerini gören Bitcoin, sonrasında sert düşüşle gün içinde 44 bin doların altına geriledi. Bitcoin, bugün 46 bin doların altında işlem görüyor.

Ayrıca, kripto para borsası Coinbase Global platformundaki bazı işlemlerde de gecikmeler yaşandı.

Ülkede son olarak meydana getirilen anket, El Salvador’da bir çok insanoğlunun Bitcoin mevzusunda şüpheci bulunduğunu ve gelirlerini iyi mi etkileyeceği mevzusunda kaygı taşıdığını ortaya koydu. Ankete bakılırsa, El Salvador’da 10 kişiden 7’si Bitcoin kullanımına “katılmıyor” ve doları tercih ettiğini belirtiyor.

Dedeleri Osmanlı pasaportuyla Kudüs’ten Orta ABD’ya göç eden Filistin kökenli Nayib Bukele, 9 Şubat 2019’daki devlet başkanlığı seçimlerini büyük farkla kazanarak 2024’e kadar bu görevde kalmaya hak kazanmıştı.

6,5 milyon sözü geçen El Salvador’da, ülke nüfusunun üçte biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor.