Haberler

Rekabet Kurumu Başkanı Küle, zincir marketlere verilen cezayı ilk kez değerlendirdi

Rekabet Kurumu (RK) Başkanı Birol Küle, Rekabet Kurulu tarafınca zincir marketlere kesilen 2,7 milyar liralık üstün dereceli cezanın fahiş fiyat artışından değil, kartelleşme suçundan verildiğini belirterek, “Her şey usulüne uygun şekilde yapılmıştır. Yakın tarihte aynı pazarda, aynı türde ihlalin tespit edilmiş olduğu öteki bazı rekabet otoriteleri tarafınca yüzde 3’ten yüzde 7’ye kadar para cezası uygulanmıştır.” dedi. Küle, “Mevzu bugünün mevzusu değildir. 2018 yılına kadar geriye giden kanıt niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir” diye konuştu. 

Küle, AA muhabirine, Rekabet Kurulu tarafınca zincir marketlere kesilen 2,7 milyar liralık üstün dereceli cezanın peşinden yaşanmış olan tartışmalara ilişkin değerlendirmede bulunmuş oldu.

Soruşturma sürecine ilişkin informasyon veren Küle, 5 perakende zincirine ve 1 tedarik şirketine yönetimsel para cezası verilmesiyle sonuçlanan soruşturma sürecinin ortalama 19 ay ilkin, 31 Mart 2020’de Kurul tarafınca alınan ön araştırma kararıyla başladığını söylemiş oldu. Ön araştırma raporunun 7 Mayıs 2020’de Rekabet Kurulunda görüşülmesi sonucu 30 girişim hakkında soruşturma sonucu verildiğini ifade eden Küle, ortalama bir yılda hazırlanan soruşturma raporunun 31 Mart 2021’de uzmanlar tarafınca hazırlanıp tamamlandığını bildirdi.

Küle, “Kısaca aslen karardan tam 7 ay ilkin, bugün karara mevzu olan ihlal tespitlerinin yer almış olduğu rapor taraflarla paylaşılmıştır. Mevzu bugünün mevzusu değildir. 2018 yılına kadar geriye giden kanıt niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir. Bildiğiniz suretiyle nihai karar 28 Ekim’de alınmıştır. Soruşturma sürecinde iddia mevzusu eylemlerle ilgili olarak taraflardan üç yazılı, bir sözlü olmak suretiyle toplam 4 müdafa alınmıştır. Kanunun öngördüğü usulü süreçlerin tamamlanması sonucu alınan nihai karar, ortalama 19 aylık bir vakit dilimini kapsayan araştırma sonucunda verilmiştir.” diye konuştu.

Kamuoyunda devamlı fahiş fiyat mevzusunun gündemde olduğuna dikkati çeken Küle, şu detayları verdi:

“Bu mevzuya açıklık getirmekte yarar var. Rekabet Kurumu tarafınca meydana getirilen tespitlere gore, ihlal mevzusu davranışlar sebebiyle fiyatların tüketici aleyhine yükseltildiği görülmekle beraber, bu fiyatların ‘fahiş’ olup olmadığına dair bir değerlendirme, vurgu ya da fiyatların seviyesine bağlanmış herhangi bir netice bulunmamaktadır. Soruşturmada rekabet hukukunda fahiş ya da aşırı fiyat olarak geçen bir ihlal türü incelenmemiştir. Nitekim bu ihlal türü kanunumuzda 6’ncı maddesindeki hakim durumun kötüye kullanılması kapsamında bir ihlaldir. Oysa mevcut soruşturma, kanunun 4’üncü maddesi çerçevesinde yürütülmüştür. Soruşturma sürecinde, fahiş fiyat ya da fiyatların seviyesi değil, bu fiyatların rakipler içinde direkt yada dolaylı temaslar yöntemiyle sağlanan koordinasyon/eşgüdüm sonucunda belirlenip belirlenmediği araştırılmıştır.”

“Piyasa organize edildi”

Küle, marketlerin fahiş fiyat sebebiyle haksız olarak cezalandırıldıklarına ilişkin iddialarına da cevap vererek, şunları kaydetti:

“5 perakendeci girişim içinde direkt yada ortak tedarikçiler vesilesiyle dolaylı temaslar yöntemiyle, satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, elde edilmiş belgelerde ‘piyasanın organize edilmiş olduğu’, ‘artırılan fiyatların rakiplerle eş zamanlı raflara yansıtılacağı’ yönünde ve benzer özellikte pek oldukça ifade bulunmuş olduğu, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük seviyede teyit etmiş olduğu görülmüştür. Ek olarak gene direkt yada ortak tedarikçiler vesilesiyle geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler şeklinde rekabete ilişkin duyarlı bilgilerin paylaşılmış olduğu, fiyat indirimine giden yada pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde hemen hemen fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler vesilesiyle müdahale edilerek söz mevzusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı, nitekim bu durumun çoğu zaman ‘bozuk fiyatların düzelttirilmesi’ şeklinde belgelere yansıdığı tespit ediliyor. Doğal ki buradaki bozuk fiyat ifadesinden düşük fiyatların kastedildiğini açıklamama sanırım gerek yok.”

Soruşturma tarafı bir tedarikçi teşebbüsün ise kendi ürünleri bakımından zincir marketler içinde satış fiyatlarına ve fiyat artışlarına yönelik gerçekleşen koordinasyonun sağlanmasında ve sürdürülmesinde rol oynadığı ve perakendecilerin geleceğe dönük satış tutarları ve fiyat artış tarihleri şeklinde rekabete duyarlı bilgilerin paylaşımına aracılık ettiğinin belirlendiğini vurgulayan Küle, “Bu ihlal türü rekabet hukukunda kartel olarak malum, rakipler içinde fiyatların yada miktarların tespiti, müşterilerin ya da bölgelerin paylaşılması, ihalelerde danışıklı hareket edilmesi şeklinde mevzularda gerçekleşen rekabeti kısıtlayıcı antak kalma yada uyumlu eylemleri kapsamaktadır. Soruşturma kapsamında ise fiyatların tespit edilmesi hususu, fiyat artış oranları yada tutarlarının ya da fiyat değişikliği tarihlerinin koordinasyonu şeklinde davranışları içermektedir.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

“Kartel Anayasa’ya gore suçtur”

Ilk olarak bazı kesimlerin, kendilerinin “kartel” olarak nitelediği bu davranışları “Piyasanın eğer olmazsa olmazı”, hatta “Düşük fiyatların garantisi bulunduğunu” savunmalarını gülümseyerek izlediklerini belirten Küle, Anayasa’nın “Devlet, para, kredi, ana para, mal ve hizmet piyasalarının sıhhatli ve tertipli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır, piyasalarda fiili yada antak kalma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler.” maddesini anımsattı. Küle, Anayasa’da devletin fiili yada antak kalma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğinin açıkça hükme bağlandığına dikkati çekerek, “Her şeyden ilkin kartel Anayasamıza gore suçtur.” dedi. Bu durumun Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a gore de hukuka aykırı ve yasak olduğuna dikkati çeken Küle, kanunun amacının da mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu yada kısıtlayıcı antak kalma, karar ve uygulamaları, piyasaya hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek bulunduğunu dile getirdi. Küle, kanunun Kurula da bu ihlallere son verilmesi için lüzumlu tedbirleri alıp, bundan görevli olanlara yönetimsel para cezaları uygulama görevini verdiğini söylemiş oldu.

Uygulanan cezaların bu hükümler doğrultusunda verildiğine işaret eden Küle, şu şekilde konuştu:

“Kararlarımız yargı denetimine açıktır ve taraflar elbet yargı yoluna başvuracaklardır sadece bunun için ilk olarak bizim gerekçeli kararımızın yayımlanması gerekiyor. Bu aşamada yurttaşlarımızdan isteğim, toplumsal medya ve öteki mecraların yanlış yönlendirmelerine saygınlık etmemeleridir. Bugünlerde basına yansıyan görüşlerin hepsi gerçeklere değil, varsayımlara dayanmaktadır. Gerekçeli kararlarımız web sitemizde her insanın erişimine açık olarak yayımlanacaktır. Gerekçeli kararlarımızda tüm tespit ve delillerimize yer vereceğiz. Yurttaşlarımız günü vardığında sonucu tüm şeffaflığıyla inceleyebilirler.”

“Tedarikçilere ilişkin ayrı soruşturma yürüyor”

Soruşturma kapsamında bir tek tek bir tedarikçiye ceza kesilmesi ve ceza miktarlarının yüksekliğine ilişkin yorumları da değerlendiren Küle, şunları kaydetti:

“Soruşturmamız 30 girişim hakkında yürütüldü ve karara bağlandı. Bu teşebbüsler içinde bir tek 5 market ve 1 tedarikçi şirket hakkında somut deliller elde ettik. Öteki teşebbüsler hakkında somut deliller elde edilemediği için ceza uygulanmadı fakat bu kapsamda iki mevzuya açıklık getirmekte yarar var. Marketlere verilen cezada geçen belgeler bir tek bir tedarikçiye yönelik belgeler değildi. An itibarıyla gene benzer bir ihlal türüne yönelik bir fiil içinde bulunmuş olduğu şüphesiyle 14 tedarikçi teşebbüsün taraf olduğu 26 Nisan 2021’de alınan kararla başlatılan soruşturma Kurumumuzca halihazırda yürütülmektedir. Soruşturma raporunun hazırlanma süreci devam etmektedir. Ceza miktarına gelecek olursak bu mevzuda yürürlükte olan bir Ceza Yönetmeliği’miz var. Cezalarımızı gerçekleşen cirolar üstünden bu yönetmeliğe gore belirliyoruz. Kartel ağır bir ihlaldir ve ceza oranları yüzde 2 ila yüzde 4 içinde belirlenir. İhlalin süresi bir yıldan fazla ise bu oran yarım kat, 5 yıldan fazla ise bir kat artırılır. İhlal mevzusu faaliyetlerin ciro içindeki payının oldukça düşük olması da indirim sebebidir. Her şey usulüne uygun şekilde yapılmıştır. Yakın tarihte aynı pazarda, aynı türde ihlalin tespit edilmiş olduğu öteki bazı rekabet otoriteleri tarafınca yüzde 3’ten yüzde 7’ye kadar para cezası uygulanmıştır.”

Başkan Küle, tüketicilerin zincir marketlere karşı dava açabileceğine ilişkin haberleri de “Tüketiciler tarafınca zincir marketlere karşı tazminat davası açılması mümkündür sadece bu mevzu hususi hukuk kanıtlama vasıtaları ve usul hükümleri kapsamında adli yargı mahkemelerinde ileri sürülmesi ihtiyaç duyulan bir husus olup, Rekabet Kurumunun bir dahli söz mevzusu değildir.” dedi.

 

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı

Please allow ads on our site

Looks like you're using an ad blocker. We rely on advertising to help fund our site.