DÜNYA

Sekülerleşme Nedir, Sekülerizm Ne Anlama Gelir?

Türkiye Cumhuriyeti’nin de temel değerlerinden bir tanesi olan laikliği ifade eden sekülerizm, son yüzyılda ortaya çıkmış bir kavramdır ve en temel tanımıyla dünya işleri ile dini yapıların birbirinden ayrı değerlendirilmesi icap ettiğini savunur fakat altında değişik düşünceler de bulundurmaktadır. Gelin sekülerizm anlamı nedir, sekülerleşme nedir şeklinde dört gözle beklenen soruları tüm detaylarıyla inceleyelim.

Dini temelli bir yönetim yapısı olan Osmanlı İmparatorluğu yıkıldıktan sonrasında yerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti, din ile devlet işlerini ayıran laiklik düşüncesini devletin temel ilkelerinden biri haline getirmiştir. Bu fikir, dünyada sekülerizm olarak bilinir. Sekülerizm son yüzyılda ortaya çıkmış bir kavram olmasına karşın günümüzde adından daha sık söz ettirir hale gelmiş ve bir sekülerleşme hareketi ortaya çıkmıştır.

Sekülerizm asla dinsizlik ya da ateizm anlamına gelmez. Yalnızca dini yapılarla dünya işlerinin ayrılması düşüncesini savunur. Bu bağlamda teokrasinin tam zıttı olduğu da söylenebilir. İlk olarak Hıristiyan doktrine karşı bir kavram olarak ortaya çıksa da süre içinde tüm dini yapılar üstünden değerlendirilir hale gelmiştir. Gelin sekülerizm anlamı nedir, sekülerleşme nedir şeklinde dört gözle beklenen soruları tüm detaylarıyla inceleyelim.

sekülerizm

Temelden başlamış olalım, sekülerizm anlamı nedir?

En temel tanımıyla sekülerizm, dünya işleri ile dini yapıların birbirinden ayrılmasını korumak için çaba sarfeden bir düşüncedir. Sekülerizmi bir hareket olarak değerlendirdiğimiz süre toplumun dini meseleler yerine dünya hayatına odaklanması icap ettiğini savunduğunu görürüz. Türk Dil Kurumu, sekülerizmi dünyacılık sözcüğünün karşıladığını söyler. Doğrusu odak noktası öte dünya değil, içinde yaşadığımız dünyadır.

Sekülerizmin dinsizlikle ya da ateizm olarak malum tanrıtanımazlıkla ilgisi yoktur. Bu fikir, iki temel önermeye haizdir; devlet ile dinsel kurumların kati bir halde ayrılması gerektiği ve değişik inanca haiz olsa da her insanın kanun önünde eşit sayılması gerektiği. Normal olarak sekülerizm düşüncesi çatısı altında sayısız alt gruplar vardır sadece hepsinin birleştiği temel önermeler ve düşünceler bu şekildedir.

sekülerizm

Sekülerleşme nedir?

Sekülerizm anlamı üstünde azca fazlaca düşünce sahibi olduğumuza sekülerleşme nedir sorusunun yanıtı da birazcık kendini göstermiş oldu. Sekülerleşme, toplumun dini yapılardan uzaklaşarak dünya işlerine odaklandığı bir durumdur. Doğrusu dini teolojinin öğütlediği şeklinde insanoğlu ahireti düşünerek yaşamak yerine günlük hayatlarını iyileştirmeye çalışırlar.

Sekülerleşme, devletin dini yapılardan uzaklamasını korumak için çaba sarfeden laikliğin bir adım ötesidir. Mesela devletimizde sekülerleşme hareketinin dile getirmiş olduğu en mühim sorunlardan bir tanesi, Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesinin vergilerden oluşmasıdır. Hatta dini cenahın mühim isimlerinden Cübbeli Ahmet Hoca bile bu durumun laikliğe aykırı olduğundan bahsetmektedir.

Vatanımızda büyük bir kitle oluşturmasa bile dünyada sekülerleşmenin hızla arttığını söylemek mümkün. Bu sebeple Z kuşağı olarak adlandırılan bu devrin gençleri artık kiliselerin hükümetlere baskı yapmasının doğru olmadığını anlatmaya başlamışlardır. Sekülerizmin ortaya çıkmış olduğu döneme baktığımızda da tam olarak bu tür durumlara karşı çıkıldığını görmek mümkün.

Sekülerizm ne süre ortaya çıktı?

George Jacob Holyoake

Sekülerizm kelimesini ilk kullanan şahıs, 1817 – 1906 yılları aralığında yaşamış olan İngiliz sendikacı George Jacob Holyoake’dir. Hıristiyanlık teolojisinde tanrı, dönemin haricinde var olmaktadır. Sadece insanoğlu tam olarak dönemin içinde yaşamaktadırlar. Holyoake, bu durumu göz önünde bulundurarak bir öğreti hazırlamış ve inanç kaynaklı tüm düşünceleri gerçek yaşamdan soyutlamayı savunmuştur.

George Jacob Holyoake, bu fikir için pek fazlaca değişik isim düşünse de sekülerizm isminde karar kılmıştır. Sekülerizm hareketinde ateistler olmasına karşın Holyoake, bu fikir ile ateizmin iç içe geçmesini asla istememiştir. Adı konmamış olsa bile benzer bir fikir ilk kez Samuel Johnson tarafınca 1755 senesinde kaleme alınan Dictionary adlı eserde karşılaşıyoruz. Johnson, dinin dünya üstündeki tesirinin sınırlandırılması icap ettiğini savunmuştur.

Sekülerizm özellikleri ve ilişkili olduğu kavramlar:

sekülerizm

Seküler etik:

Etik, etik bir kavramıdır. Seküler etik ise dini yapıdan bağımsız bir etik anlayışı ifade eder. Dini temeli olmayan pek fazlaca etik fikir olduğu ve hepsi aynı başlıkta değerlendirildiği için seküler etik terimi son aşama geniştir. Mesela tanrı terimini ve bir inancı kabul etmek ya da tamamen reddetmek fakat ahlakı bu kavramlardan bağımsız olarak düşünmek de seküler etik kapsamında değerlendirilmektedir.

Seküler cemiyet:

Din ile dünya işlerini ayıran doğrusu sekülerizmi tatbik eden toplumlar seküler cemiyet olarak tanımlanır. Batı toplumu bir çok süre seküler bir cemiyet olarak değerlendirilir sadece ABD başkanı bile göreve İncil üstüne yemin ederek başlamaktadır. Doğu toplumlarında dini kuralların devlet kuralları üstünde baskı oluşturması da seküler bir fiil değildir. Doğrusu seküler cemiyet bir çok süre sözde kalmış bir kavram olmuştur.

Seküler devlet:

Seküler devlet demek aslına bakarsak laik devlet anlamına gelir. En temel tanımında teokrasinin uygulanmadığı devletler seküler devletler olarak tanımlanır. Sadece ABD başkanı örneğinde olduğu şeklinde aslına bakarsak pek fazlaca devletin de temelinde dini düşünceler ön plandadır. Kilise, cami ve benzeri dini yapıların devlet desteği alması sekülerizm düşüncesine uygun olmadığı için bugün gerçek anlamda seküler devletlerin sayısı bir elin parmaklarını kolay kolay geçmez. 

obama, yemin

Hıristiyanlık ve seküler devlet:

Batılı toplumlarda yaygın olan Hıristiyanlık inancı ile devlet yönetimi yüzlerce yıl süresince iç içe olmuştur. Aydınlanma hareketi ile bu yapı birazcık değişse bile gene de hala halkı Hıristiyan olan devletlerin dinden bağımsız bulunduğunu söylemek mümkün değil. Bazı seküler gruplar Luka İncili’nde geçen su sözün aslına bakarsak sekülerizmi ifade ettiğini söylemektedirler;

O da, “Öyleyse Sezar’ın hakkını Sezar’a, Tanrı’nın hakkını Tanrı’ya verin” dedi.

İslam ve seküler devlet:

İslamiyet, kim bilir dünya işlerini düzenleyen en fazlaca kurala haiz olan dinlerden bir tanesidir. İslam peygamberi Hz. Muhammed ve sonrasındaki halifeler devlet başkanlığı yapmışlardır. Kuran-ı Kerim incelenmiş olduğu süre devlet yöneticileri için ve cemiyet için sayısız düzenleme olduğu görülmektedir. Bu yüzden İslam devletlerinde çoğunlukla teokrasi uygulanmıştır. Sadece 20. yüzyıldan sonrasında halkı Müslüman olan toplumların devletlerinde de sekülerizmin uygulanmış olduğu görülmektedir.

Sekülerizm ve laiklik farkı nedir?

Aralarında ince farklar olsa bile devletimizde, laiklik ile sekülerizm eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Fransız sekülerizmi, laiklik olarak adlandırılır. Sekülerizm, toplumun din ile dünya işlerini ayırmasını savunurken laiklik, devlet ile din kurumlarının ayrılmasını ve devletin dine müdahale etmemesi icap ettiğini savunur. Doğrusu bireye ve devlete bakış açıları bakımından ayrıldıklarını söylemek mümkün.

Aralarında bazı farklar olsa bile laiklik ile eş anlamlı kabul edilen ve temelde dünya işleri ile dini yapının ayrılmasını korumak için çaba sarfeden sekülerizm anlamı nedir, sekülerleşme nedir şeklinde dört gözle beklenen soruları yanıtlayarak bu fikir hakkında bilmeniz gerekenlerden bahsettik. Mevzu hakkında düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz. 



İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

Reklam engelleyici kullandığınız görülüyor

HAKANSEYHAN.com reklamlarla desteklenen bir sitedir. Sitemizde gezintiye devam etmek için lütfen reklam engelleyiciyi kapatın.