Siyahi İnsanlarda Mavi Göz Görülmesinin İlginç Sebebi

Bundan dolayı mavi gözlü Afrikalıların kökeninin nereden geldiği sıkça merak edilebiliyor. Doğal ki bu durumun, bilimsel olarak birçok değişik açıklaması bulunuyor. Örnek olarak bir mavi gözlü Afrikalının soyunda, beyaz bir akrabası var ise eğer bu durum mavi gözlü olmasının bir sebebi olarak sayılabiliyor.

Veyahut tamamen genlerle ilgili bir mutasyon da bu duruma neden olabilir. Aslen bu meseleyi idrak etmek için ilk olarak mavi gözlerin nasıl oluştuğunun bilimsel açıklamasına bir bakmak gerekiyor. Gelin hep beraber bilim adamlarının bu durumu nasıl ele aldığına bir bakalım.

Aslen insanoğlu başlangıçta kahverengi gözlüydü şu demek oluyor ki mavi gözler, genetik bir mutasyonun sonucunda ortaya çıktı.

Kopenhag Üniversitesinde meydana getirilen araştırmada, değişik ülkelerden mavi gözlü 800 erkek ve kadın kişi üstünde çalışılmıştı. Araştırma sonucunda, muhtemelen 10.000 yıl ilkin oluşan bir genetik mutasyon sebebiyle mavi gözlerin oluştuğu, iştirakçilerin aynı DNA dizisine haiz olması sonucunda tespit edildi. Bu kapsamda tıp profesörü Hans Eiberg, insanların aslına bakarsak kahverengi gözlü bulunduğunu, kromozomlardaki OCA2 (insanlarda, okülokütan albinizm II geni tarafınca kodlanan bir proteindir) genini etkileyen bir genetik mutasyon yardımıyla mavi gözlerin ortaya çıktığını söylüyor.

Bu mutasyona oküler albinizm deniyor. Hatta bazı bilim adamları, daha ilkin P geni olarak adlandırılan OCA2 geninin, melanin isminde olan bir pigmenti ürettiğini söylüyor. Melanin ise cilde, saçlara ve gözlere renk veren bir madde. Bilim adamları, bu gen mutasyonunun, gözlerin irisinde (gözün ön kısmında saydam katmanın arkasında bulunan ve göze rengini veren damarlı bölge) üretilen melanin miktarını değiştirip kahverengi gözün oluştuğu konsantrasyonu düşürdüğünü ve bu sayede mavi gözlerin üretildiğini söylüyor. Velhasıl anlayacağınız bu mutasyon, kahverengi göz üretme kabiliyetini kısıtlamış oluyor.

Mavi gözlü insanların yüzde sekseni, Estonya ve İskandinav devletlerinde yaşıyor.

Aslen mavi gözlü insanların bir çok, Avrupa’da yaşasa da araştırmacı Edmund Custers’ın yapmış olduğu araştırmaya gore, dünyadaki tüm mavi gözlü insanoğlu aynı gen mutasyonuna haiz. Bundan dolayı Estonya, İskandinav ülkeleri ve Afrika ülkelerinin hepsinde toplam yüzde seksen oranla mavi gözlü insanların varlığından söz etmek mümkün.

Waardenburg Sendromu mavi gözlerin bir öteki sebebi.

Aslen bu sendrom da oküler albinizm benzer biçimde. Fakat bu sendromdaki tek fark, gözlerin birbirinden değişik renklerde olması ve işitme kaybı, alında beyaz saç çıkması benzer biçimde bazı semptomlar içermesi. Ek olarak Waardenburg Sendromu oldukça ender görülen genetik bir hastalıktır.

Aile üyelerinden anne yada baba tarafında beyaz akrabaların olması, mavi gözlü bir siyahi kişi olmak için kafi değil.

Ailenin anne ve baba tarafının, her ikisinden de beyaz akrabaların olması gerekiyor. Zira mavi gözlü olmak, aile soy ağacında derhal oluşmayabiliyor. Bu durumun ortaya çıkması birkaç nesil sonrasını bulabiliyor. Örnek diyelim, babaannede ortaya çıkmamış sadece 3. dönem sonrasındaki torun, bir bakmışsın mavi gözlü olmuş. Bunun nesiller sonrasında olmasının sebebi ise kısmen çekinik bir genin varlığı.

Örnek vererek açıklamak gerekirse; bir çok genimizi biri anneden, diğeri babadan olmak suretiyle, her iki genin iki kopyasından alırız. Göz rengi geninin (B) kahverengi versiyonu, çekinik mavi versiyonuna (b) gore daha baskındır. Eğer sizin baskın genlerinizden herhangi biri, B versiyonuysa, o süre mavi gözlere haiz olmanız mümkün olmaz. Zira mavi, kahverengiye gore çekinik kalacaktır. İşin genetik kısmıyla durumu açıklayacak olursak; kahverengi göz için BB yada Bb genleri devreye girebilir sadece mavi göz için muhakkak genlerin bb olması lazımdır. Kısaca mavi gözlü siyahilerin atalarında; anne ve baba tarafının ikisinde de her iki genin b versiyonunun bulunması gerekiyor.  

Kaynaklar: Travel Noire, The Tech