Kazakistan Olaylarından Gelen Kan Donduran Görüntüler

Kazakistan’da daha ilkin web erişiminin kesildiği bildirilmişti ve fiil haberlerinin yer almış olduğu web siteleri kapatılmıştı; Telegram, Signal ve WhatsApp şeklinde mesajlaşma uygulamaları da kullanılamıyor.

Eylemleri, petrol zengini Mangistau’da LPG fiyatlarına zam yapılması tetikledi. Hükûmet tepkilerin arkasından tutarları düşürse de protestolar artarak devam etti. Şundan dolayı tepkilerin tek sebebi zamlar değildi!

Sorun yalnız akaryakıt tutarları değil.

Çoğu zaman otoriter bir devlet olarak malum Kazakistan, istikrarlı bir Orta Asya ülkesiydi. Ortalama 30 yıl süresince ülkeyi yöneten kurucu önder Nursultan Nazarbayev 2019’da devlet başkanlığından ayrılmış, yerine onun desteklediği Kasım Eli bol Tokayev seçilmişti.

81 yaşındaki Nazarbayev, devlet başkanlığından ayrılmasına karşın ülke yönetiminde hâlâ etkin. Nazarbayev, “Ulusun Lideri” sıfatıyla yargı muafiyeti şeklinde bir takım ayrıcalığa haiz. Ülke genelinde heykelleri dikilmiş, başkent Astana’nın adı da Nur-Sultan olarak değiştirilmişti.

Yerine geçen Cumhurbaşkanı Tokayev gösteriler sonrası hükûmeti görevden aldı ve Başbakan Yardımcısı Alihan Smailov’u geçici başbakan olarak atadı. Etkili bir muhalefetin olmadığı Kazakistan’daki bir çok seçim iktidar partisi tarafınca %100’e yakın oyla kazanılıyor. Karşıcılık başkanı şu an Ukrayna’da sürgünde.

Kazak hükûmeti, toplumda birikmiş öfkeyi hafife alıyordu.

Sandıktan çıkan bir demokrasinin olmadığı ülkede insanların, seslerini duyurabilmek için sokağa çıkmak zorunda hissettiği söyleniyor. İnsanların yakıt tutarları haricinde da sorunları olduğu neredeyse kati.

Hükûmetin Çin ile yapmış olduğu uzun vadeli naturel gaz satış anlaşmasının halk nezdinde ülkenin kaynaklarını Çin’e peşkeş çekmek olarak algılanması, bu antak kalma içindeki Kazak şirketlerinin Nursultan Nazarbayev’e yakın kişilere ilişik olması halkın öfkesini artırmıştı.

Enerji sektöründeki emek verme koşulları insani değildi. Gösterilerin başladığı petrol zengini Mangistau bölgesindeki Zhanaozen kentinde 2011 senesinde, güvenlik güçleri, maaşlarının artırılması ve emek verme koşullarının iyileştirilmesi talebiyle greve giden petrol işçilerinin eylemine müdahale etmiş, 14 şahıs yaşamını yitirmişti. Bu müdahale, Kazakistan’ın 1991’de Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazanmasından sonrasında ülkede yaşanmış olan en kanlı olaydı.

Halkın sokağa çıkmasının gerçek sebebi, ülkeyi 30 senedir tek bir kişinin tadı olarak yönetiyor olması.

Hükûmetin yolsuzluğa batmış hale gelmesi ve halkın, bilhassa de işçi kesimin yaşam standartlarının yerlerde sürünmesi fitili ateşledi. Protestolar sonucunda ülke genelinde OHAL diye deklare edildi. Gece sokağa çıkılması ve gosteri yapılması yasaklandı. Eylemciler yasaklara karşı protestolara devam ettiler.

Polisin yanında ordu da sokağa indi. Göstericiler havalimanı ve belediye binasını basınca ciddi bir kaos hakim oldu. Polis araçlarının ele geçirilip parçalandığı yada yakıldığı bölgeler bulunuyor. Yer yer patlama ve ateş sesleri geliyor.

Askeri birliklerin zayıf olduğu bölgelerde göstericiler bu birlikleri püskürtebiliyor.

Bir grup protestocu bir güvenlik görevlisini dövüyor.

Bu yüzden Cumhurbaşkanı Kasım Eli bol Tokayev 5 eski Sovyet ülkesinin üye olduğu NATO benzeri bir teşkilat olan Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nden (CSTO) yardım istedi. Cumhurbaşkanı, “Internasyonal terör çetelerinin saldırısı altındayız” diyerek göstericilerden terörist olarak bahsetti.

CTSO, Tokayev’in talebi sonrası Kazakistan’a Rusya, Belarus ve Ermenistan askerlerindenn oluşan sulh gücü gönderdi. Bu birlik, Kazakistan’da yüzlerce insanı öldürdü. Cesetlerin soğuk hava depolarına konulduğu belirtiliyor.

Eylemciler “İhtiyarlar dışarı!”, “Hükûmet çekilme!” şeklinde çarpıcı sözler attı ve Nazarbayev’in memleketi olan Taldıkurgan’da Nazarbayev’in bir heykelini yıktı.

Protestocular Kazak hükûmetinin ülkeyi modernize edememesi ve her kademeden insanoğlunun yaşamını etkileyecek reformları hayata geçirememesi sebebiyle derin bir kırgınlık ve kızgınlık içinde.

Sıhhat Bakan Yardımcısı Azhar Guiniyat, Kazakistan’ın değişik bölgelerindeki gösterilerde 1000’den fazla kişinin yaralandığını, ortalama 400’ünün hastanede tedavi gördüğünü, 62 kişinin ise yoğun bakımda bulunduğunu söylemiş oldu. Minimum 13 güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi, 350’den fazlası ise yaralandı. Göstericilerden yaşamını kaybedenlerin sayısının ise yüzlerce olduğu belirtiliyor.

İLGİLİ HABER

Enflasyon Sıralamasında İki Basamak Üstümüzde Olan Zimbabve’de İnsanlar Neler Yaşıyor? 100 Trilyonluk Banknotları Bile Var!