Toplumsal Medyanın Yarattığı Örnek Sendromu Nedir?

Psikologlara bakılırsa, toplumsal medyada yaşamış olduğu aslolan yaşamı göstermeyip kendini hep daha muhteşem gösterenler örnek sendromunu yaşıyor.

Onları takip eden insanoğlu kesinlikle bu kişilerin yaşantılarının iç yüzünü bilmiyor. Ki aslına bakarsan bu kişiler,  ”beni anlamazlar” diye düşünerek öteki insanlara kendilerini açmak istemiyor. Bu sendromla ilgili detaylara gelin beraber bakalım. 

Aslen kişiler, hayatlarını muhteşem göstermek için görünenin aksine oldukça çaba harcıyor.

Görsel: Penguin Books

Toplumsal medyada ötekinin beğenisi almak için yapılanlar, görünenin aksine büyük bir efor gerektiriyor. İşte bu tıpkı suyun derininde yüzgeçlerini hareket ettiren bir ördeğe benziyor. Sadece ördekler, suyun üstünde rahat bir halde yitik gittiği için kimse onların derinlerdeki çabasını görmüyor. Bu sendrom, ilk olarak Standford Üniversitesi öğrencilerinde görülüyor. Uzmanlara bakılırsa öğrenciler, okuldayken akademisyenler, stajlar, toplumsal projeler ve başka sorumluluklar ile büyük mücadeleler veriyor. Velhasıl Standford benzer biçimde başarı odaklı bir üniversitede, bu yüksek başarı beklentisinin altına eziliyorlar benzer biçimde düşünebilirsiniz. 

Görsel: Harvard Business Review

Öğrenciler aslen yaşadıkları içsel depresyonu ve yeterince iyi olmadıklarını düşünme durumunu, öbürlerinden sakladıkları için bu tarif ortaya çıkmıştır. Zira bu benzer biçimde her insanın başarı göstermiş olduğu kurumlarda, başarısızlık hakkında konuşmak bile hoş karşılanmayabiliyor. Ki bunların konuşulması için uygun ortamın yaratılmadığını düşünen öğrenciler, bu sendromun tesiri altına girmeye zorunlu kalabiliyor. Bu sendrom, ruhsal bozuklukların tanısal ve istatistiksel el kitabı olan DSM’nin beşinci (DSM-5) baskısında hemen hemen tanı almış patolojilerden değildir. O nedenle bu mevzu ile ilgili veriler, psikoloji alanındaki uzmanların görüşlerine ve yaptıkları çalışmalara dayanıyor.

Şahıs, kendisini başkalarıyla oldukça fazla kıyaslayabiliyor.

Görsel: Reset

Ördek sendromu yaşayan kişiyi en oldukça etkileyen detay psikologlara bakılırsa ‘başkalarıdır’. Bu kişiler, başkalarının kendilerinden hep daha iyi bulunduğunu düşünüyor. Bu durumdan muzdarip olanlar psikologların gözlemlerine bakılırsa, eleştirilme korkusuna da haizdir. Çalışmış oldukları ortamlarda ötekiler tarafınca devamlı bir performans sınavına doğal olarak tutulduklarını düşünürler. Yaşamın yükü hep omuzlarındaymış ve bundan dolayı sürekli zorlanıyorlarmış benzer biçimde hissedebilirler.

Bu sendrom, kişide anksiyete ve depresyon var ise bu tarz şeyleri daha oldukça tetikleyebiliyor. 

Görsel: The Economist

Bu problemi deneyimleyen kişiler, erken çocukluk dönemlerinde başarıya aşırı takıntılı diyebileceğimiz bir aile ortamında büyümüş olabilir. Psikologlara bakılırsa ebeveynlerden yada bakım verenlerden birinin aşırı koruyucu olma ihtimali de yüksektir. Böylece kişide başarıya oldukça fazla kıymet yükleme durumu görülebilir.

Toplumsal medya, her şeyin mücadelesiz ve çabasız elde edilmiş olduğu izlenimini vermek için uygun bir ortam.

Görsel: Brides

Toplumsal medyada gezinirken, gece geç saatlere kadar kütüphanede ders çalıştıklarını iddia eden kişilerin görsellerini görebilirsiniz. Sadece bir ihtimal bu kişiler sınavdan oldukça düşük not almış ve bunu telafi etmek için kütüphanede sabahlıyor olabilir. Kısaca daima gördükleriniz o kişilerin oldukça başarı göstermiş bireyler oldukları anlamına gelmiyor.

Kimse başarısızlıklarını övünülecek bir durum olarak görmediği için toplumsal medyada paylaşmayabiliyor. Bu da başarısızlıkları filtreden geçirip o şekilde diğerlerine gösterme ihtiyacı doğuruyor. Böylece psikologlara bakılırsa, diğerlerine bakıp kendinizi yetersiz ve boşa kürek çekiyormuş benzer biçimde hissetmeniz, aslen toplumsal medyanın, gerçeği filtreleme özelliğinden geliyor. 

İşte meydana getirilen bilimsel çalışmaların bu mevzuda söyledikleri…

Görsel: Medium

Araştırmalara bakılırsa bipolar bozukluk, anksiyete bozukluğu ve şizofreni kimlik gelişiminin yoğun olduğu genç yaşlarda daha sık ortaya çıkabiliyor. Bu bakımdan uzmanlar, üniversitenin ruh sağlığı için yüksek riskli bir dönem bulunduğunu ifade ediyor. Zira bu zamanda, daha yeni yeni kendi benliklerini bulmaya süregelen gençlerin, akademisyen baskısı, alkol yada madde kullanımı ve yeni sosyalleşme ortamları içinde psikolojilerinin bozulmaya daha eğilimli olduğu görülüyor. 

2020’de COVID-19’un ruh sağlığına yapmış olduğu tesir üstüne yürütülen bir araştırmada, 500 lisans öğrencisiyle görüşülüyor. Arkasından öğrencilerin %85’inin, bu zamanda yoğun kaygı ve stres yaşadıklarını belirttikleri görülüyor. Velhasıl ankete katılan öğrencilerin yalnız %21’inin ruhsal destek almak için çaba gösterdiği anlaşılıyor.

Görsel: Humu

2015 senesinde meydana getirilen, gençlerin psikolojisini ölçen başka bir çalışmada da 80.000 öğrencinin, %86’sının aşırı bunalmış hissettiği ve %32’sinin de içinde bulunmuş olduğu depresyon sebebiyle derslerine odaklanamadığı tespit ediliyor. Aslen gençlerin destek aramamalarının arkasındaki toplumsal neden, çağdaş dönemle beraber inşa edilen bireyselcilik algısına dayanıyor olabilir. İnsanların bireysel olarak kuvvetli, başarı göstermiş, akıllı ve özerk olmaları planlanıyor. Ek olarak da onlardan bu özellikleri kuşanarak paracı sistem içinde savaşım etmeleri isteniyor. Böylece insanoğlu, yaşadıkları sorunlarla da tek başlarına savaşım etmenin daha iyi olacağını düşünebiliyor. 

Öğrencilerden, meydana getirilen sınavlardan en yüksek dereceyle geçmeleri ve birbirleriyle yarışmaları planlanıyor. Böylece bu gençler, gösterdikleri çaba sebebiyle yaşadıkları ruhsal çöküşün, ötekiler tarafınca başarısızlık olarak adlandırılmaması için içlerine kapanmayı tercih edebiliyor. Bu aşamada psikoloji alanındaki uzmanların, desteğe gereksinim duyan insanlara, destek aramaktan çekinmemeyi aşılayacak daha çok emek verme yapması gerekiyor. Peki siz asla toplumsal medyada kendinizi olduğunuzdan değişik göstermeye çalıştınız mı? Bu biçim bir deneyiminiz var ise yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynaklar: Psych Central, Psych News, Aline Better