Süt üreticileri fiyat polemiğinde “süt-yem paritesi”ne bakılmasını istiyor
Türkiye Süt, Et, Besin Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı İsa Coşkun, “Süt hayvanlarının kesilmemesi için 1,3’ün altına düşecek süt-yem paritesi yanlış olur. Ulusal Süt Konseyi de bunu göz önüne alarak fiyat artış gerçekleştirmiş oldu. Meydana getirilen doğru.” dedi.
Coşkun, AA muhabirine, süt tutarları ve piyasanın regülasyonu için yürütülen çalışmalara ilişkin değerlendirmede bulunmuş oldu.
Ulusal Süt Konseyinin (USK) pişmeden süt referans fiyatını belirlemede yetkili bulunduğunu belirten Coşkun, fiyatın tespitinde ekonomik gelişmelerin yanı sıra “süt-yem paritesi”nin göz önüne alınmasının ehemmiyet taşıdığını söylemiş oldu.
Coşkun, üretici ve çiftçinin zarar etmemesi için süt-yem paritesinin 1,3’ün üstünde gerçekleşmesi gerektiğine dikkati çekerek şöyleki konuştu:
“Her ne kadar geçen dönem pişmeden süt referans fiyatı 4 lira 70 kuruştan 5 lira 70 kuruşa artırılmış ve devlet primi 20 kuruştan 1 liraya çıkarılmış olsa da kafi gelmedi. Yemdeki maliyet artışları sebebiyle bu sayı 7 lira 50 kuruşa çıkarıldı. Devletin primi de yeniden 20 kuruş oldu. Dolayısıyla kısa süre içinde yüzde 30’luk artış gerçekleşti. Bizim için bu ham madde maliyeti artışı demek. Tedarik zincirinde ham madde maliyeti artışı normal olarak istediğimiz bir durum değil sadece burada en zayıf halka üretici. Onu korumamız gerekiyor. Süt hayvanlarının kesilmemesi için de 1,3 yada üstünde bir süt-yem paritesinin olması sektör için önemlidir. USK de bunu göz önüne alarak fiyat artışı gerçekleştirmiş oldu. Meydana getirilen doğru.”
“Sektörde karlar oldukça yüksek diye bir şey yok”
Coşkun, satın aldıkları sütü işleyip ürün haline getirdiklerini ve marketler vasıtasıyla hanelere ulaştırdıklarını ifade ederek, maliyet artışlarını ister istemez fiyatlara yansıtmak durumunda kaldıklarını dile getirdi.
“Pişmeden sütteki yüzde 30’luk maliyet artışı, tutarları yüzde 30 artıracak benzer biçimde bir hesaplama yanlış.” diyen Coşkun, bunun rekabete dayalı bir sektör bulunduğunu ve üretilen sütün UHT, peynir, labne ve kaşar peyniri üretimine gore maliyetlerinin farklılaştığını söyledi.
Coşkun, hane halkının fiyat artışı istememesinin düzgüsel bulunduğunu sadece firmaların da başa başın üstünde bir fiyat oluşturması gerektiğine işaret ederek şu değerlendirmede bulunmuş oldu:
“‘Ben bu fiyatı belirledim, bu fiyattan satacağım’ demek doğru olmayacaktır. Rakibinizi de gözlemeniz lazım. Piyasada rekabet var. Şirketlerin yalnız kendi yönetimlerine değil, halka açık firmalar için hisse sahiplerine karşı da sorumlulukları bulunmaktadır. Ek olarak firmalar karlılıklarını da korumak durumundalar. Bu sektörde karlar oldukça yüksek diye bir durum yok. Fiyatlar arttı, firmalar fazlaca kar ediyor benzer biçimde bir yaklaşım yanlış. Fiyat artışlarının yüksek olduğu bu dönemlerde markalı ürünlere olan talep azalmaktadır. Tüketicinin satın alma gücünde, fiyat artışlarıyla aynı oranda değişim olmaması sebebiyle tüketiciler daha ucuz ürünlere yönelebiliyorlar. Bu da başka sorunları ortaya çıkartıyor.”
“ESK ve TMO’nun piyasayı düzenlemesi naturel”
Coşkun, Et ve Süt Kurumu (ESK) yada Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) benzer biçimde kurumların piyasayı düzenleyici bir fonksiyon üstlenmesinin naturel bulunduğunu söylemiş oldu.
Buna rağmen geçmişte olduğu benzer biçimde piyasada fiyatlar fazlaca yüksekken tüketiciye fazlaca düşük fiyattan ürün vermek amacıyla piyasadan fazlaca kopuk fiyat belirlemenin de yanlış bulunduğunu dile getiren Coşkun, şunları kaydetti:
“Piyasa fiyatının oldukça altında bir fiyat belirlemek hazinenin zararına neden olmaktadır. Aslına bakarsanız ESK’nin, Ziraat ve Orman Bakanlığının açıklamasında belirtildiği suretiyle piyasayı etkileyecek düzeyde bir satış miktarı bulunmamaktadır. Doğal ki bu kurumların düzenleyici fonksiyonunu yerine getirmesi sadece bunu yaparken de piyasa fiyatından fazlaca uzaklaşmaması gerekir.”
Türkiye’de en büyük sorunlardan birinin verimlilik bulunduğunu vurgulayan Coşkun, “Öteki ülkelerle rekabet edebilmek için verimli olmalıyız. Fransa, Hollanda, Yeni Zelanda benzer biçimde ülkeler incelendiğinde 500’ün üstünde hayvanı bulunan işletme sayısının fazla bulunduğunu görüyoruz. Verim artırıcı önlemlerle maliyetleri azaltmak, ihracatta rekabet düzeyimizi artıracaktır.” dedi.
