Geriye bu notu bırakıp, 3 milyar dolarla kaçtılar: İşte dünyanın en büyük 5 kripto para dolandırıcılığı
Türkiye’de kripto para borsası Thodex’in kurucusu ve yöneticisi Faruk Fatih Özer, geride binlerce mağdur bırakıp ortalama 2 milyar dolarla yurt dışına firar etti. Thodex ile süregelen vurgun zinciri VeBitcoin ve SistemCoin’e de sıçradı. Türkiye’de geçen hafta yaşananlar, kripto paranın 12 senelik kısa tarihindeki en büyük dolandırıcılık vakaları ve ‘mutluluk zinciri’ şemalarını akla getirdi.
İşte BBC Türkçe’nin derlediği dünyanın en büyük 5 kripto para dolandırıcılık hikayesi:
OneCoin ve kayıplara karışan ‘Kripto kraliçe’
OneCoin, kripto paranın tarihindeki kim bilir en sıradışı dolandırıcılık vakasıydı.
2016 senesinde Dr. Ruja Ignatova, Bitcoin’e rakip bir kripto para birimi geliştirdiğini duyuru ettiğinde binlerce kişiyi peşinden sürüklemişti. Kendisine “Kripto Kraliçe” ünvanını layık gören 36 yaşındaki iş hanımının sloganı bir fazlaca iddialıydı: 2 yıl sonrasında kimse Bitcoin’den bahsetmeyecek bile.”
Ignatova, geliştirdiğini söylediği OneCoin kripto para biriminin, “Bitcoin’in sonunu getireceğini” öne sürdüğünde, dünyanın ilk ve günümüzde de en malum para birimi Bitcoin’in kıymeti birkaç yüz dolara çıkmıştı. Heyecanlı yatırımcılar Kripto Kraliçe’nin “devrim” hayalinin parçası olmayı umdu.
Ağustos 2014 ve Mart 2017 yılları aralığında Pakistan’dan Brezilya’ya, Kanada’dan Norveç’e ve hatta Filistin’e , onlarca ülkeden ortalama 4 milyar euro OneCoin’e aktı.
OneCoin büyürken, Ignatova dünyanın değişik yerlerinde görkemli şovlar yapmış olup yatırımcı çekiyor, servetinin tadını çıkarıyordu.
Bulgaristan’da milyonlarca dolarlık evler almış, lüks yatı Davina’da büyük partiler veriyordu. Sadece bu gösterişin arkasında biriken problemler vardı. Yatırımcılar OneCoin’in öteki para birimlerine çevrilmesine müsaade eden sistemin kurulması devamlı ertelendikçe kaygılanmaya başladı.
Ekim 2017’de Portekiz’de yapılacak büyük bir etkinlikle tüm kaygılara cevap verileceği açıklandı sadece Dr. Ruja ortaya çıkmadı. Telefon ve mesajlara da cevap vermiyordu. Dr. Ruja milyarlarca euro ile sırra kadem basmıştı. Ortada herhangi bir kripto para birimi falan da yoktu.
Dr. Ruja’nın yerine geçen ağabeyi Konstantin Ignatov 2019’da ABD’de bir havalimanında gözaltına alındıktan sonrasında, dolandırıcılık ve kara para aklama dahil kendisine yöneltilen suçlamaları da kabul etti. “Kripto Kraliçe” halen yitik.
PlusToken: Onlardan geriye ‘üzgünüm, kaçtık’ notu kaldı
En meşhur kripto “mutluluk zinciri” hikayelerinden bir diğeri, başta Çinli ve Koreli yatırımcılar olmak suretiyle 4 milyondan fazla kişinin parasını çalmakla suçlanan kripto cüzdan PlusToken.
2018’de kurulan PlusToken, Asyalı yatırımcılara %9 ile %18 arası aylık getiri imkanı sunuyor, toplumsal medyayı etkin kullandığı benzer biçimde potansiyel yatırımcı ile yüzyüze görüşmelere de vurgu yaparak fark yaratmaya çalışıyordu.
PlusToken reklam ve afişleri de duvarlara asıldıkça, her şeyin yasal olduğu havası verilerek yatırımcıya itimat aşılanıyordu.
2019’da kârlarını platformdan çekmekte zorluk çeken müşteriler endişelenmeye başladı. Kısa süre sonrasında PlusToken ekibinin, en büyük para birimleri Bitcoin, Ethereum ve EOS dahil değişik kripto para birimlerinden ortalama 3 milyar dolar ile kayıplara karıştığı anlaşıldı.
Arkalarında bir de not bırakmışlardı: “Üzgünüz, kaçtık.”
Bloomberg’in haberine bakılırsa PlusToken’ın yaratıcısı Chen Bo dahil 14 şahıs, 120 bin yuandan (18 bin dolar) 6 milyon yuana (900 bin dolar) kadar para cezası aldılar.
Bitconnect: Kripto para sektörünün Çiftlik Bank yapısı
2016’da ortaya çıkan firmanın bir yıl sonrasında piyasaya sürdüğü ve kısa sürede kıymetini artıran Bitconnect, bir dönem en popüler 10 kripto para arasındaydı.
Bitconnect aslen kullananların Bitcoin verip Bitconnect aldıkları bir ödünç alma platformuydu.
Beincrypto web sitesine bakılırsa kullanıcılara ödünç verdikleri Bitconnect sayısına bakılırsa daha çok günlük faiz ve getiri sunan sistem, bugün “kripto para sektörünün Çiftlik Bank yapısı” olarak da biliniyor.
2018 senesinde Texas Menkul Kıymetler Kurulu, firmanın bir mutluluk zinciri olduğu söylentilerini doğrulayarak şirketi durdurma yönünde karar aldı. Karar sonrası Bitconnect fiyatı ilkin yüzde 92 düştü sonrasında da sıfıra indi.
Bitconnect’in toplam 2,5 milyar dolardan fazla para toplamış olduğu düşünülüyor.
Bitcoin Savings & Trust
ABD’nin ilk kripto para mutluluk zinciri şemalarından biri sayılan Bitcoin Savings & Trust, 2011 ve 2012 yılları aralığında ortaya çıktığında yatırımcılara haftada yüzde 7 oranında getiri vadetti.
“Korsan” lakabıyla malum Trendon Shavers’ın başlangıcında olduğu şirket Bitcoin sattığını söylüyor, daha çok likiditeye gereksinim duyduğu sebebi öne sürülerek yatırımcıdan Bitcoin satmasını istiyordu.
2013 senesinde Bitcoin Savings & Trust’ın mutluluk zinciri olduğu iddiasıyla yakalanan Trendon Shavers yatırımcıları dolandırmakla suçlanarak 18 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Pincoin ve iFan: Yüzde 40 kazanç vaat ediyordu
Çağıl Tech şirketinin yönettiği iki değişik ICO şu demek oluyor ki “ilk coin arzı” (Initial Coin Offering) olan Pincoin ve iFan üstünden yatırımcılara bir ay içinde yüzde 40 kazanç vaat ediliyordu.
Merkezi Vietnam olan Çağıl Tech, Asya vatanlarında karşı karşıya etkinlikler düzenleyerek yatırımcıyı kendine çekiyordu.
Medyada yer edinen haberler sonrası Çağıl Tech’in bir mutluluk zinciri şeması olduğu iddiaları kuvvetlendi ve firmanın Vietnam’daki ofisi önünde geniş protestolar düzenlendi.
Şirket yöneticilerinin yatırımcılardan 660 milyon dolardan fazla para çaldıkları belirtiliyor.
