Taban Besin Ceo’su: Rusya’da ciddi fırsatlar söz mevzusu
Taban Besin Ceo’su Hasan Hacıhaliloğlu, “Bu sürecin sonunda bazı firmaların Rusya’da faaliyetleri daralacağından bizim için ciddi fırsatlar söz mevzusu” dedi.
Rusya 2021 senesinde ortalama 38 milyon ton buğday ihraç etti, Haziran 2022 sonuna kadar da 31 milyon ton buğday ihraç etmesi umut ediliyor. Rusya bugün 75 milyon tonun üstünde buğday üretimiyle dünyayı besleyen devasa bir güç. Aynı şekilde Ukrayna da haiz olduğu ekim alanlarıyla Rusya’dan sonrasında gelen büyük üreticilerden biri. Bu iki dev üretim üssünün savaşı dünyayı derinden etkileyen tarımsal emtiada kriz beklentilerine de neden oluyor.
“Her yıl 25 milyon tona yakın buğday ihracatı icra eden Ukrayna savaş öncesi bu rakamın 18 milyon tonunu gerçekleştirmişti” diyen Taban Besin CEO’su Hasan Hacıhaliloğlu, “Ukrayna’nın savaş sonrası, geçtiğimiz hasat dönemine ilişkin ihraç edebileceği 6 milyon ton buğdayı daha var. Liman, nakliye şeklinde savaş sonrası ortaya çıkan birçok sorundan dolayı bu ihracatın gerçekleşeceğini düşünmüyoruz. Bu da ister istemez bu tecim hacminin başka bölgelere kaymasına ve fiyatların yükselmesine sebep oluyor. Daha büyük sorun önümüzdeki hasat ile ilgili. Ekim-Kasım aylarında ekilen bölgeler var. Bununla beraber ekilip ziyan olmuş alanlar da olacaktır. Ukrayna da bunun haricinde önümüzdeki 1 ay içinde ekim alanları ve arazileri olacak. Savaşın 1 ay daha sürmesi bile ekimin yapılamamasına; dolayısıyla buğday, mısır, çiçek başta olmak suretiyle tarımsal emtianın üretiminin azalmasına ve fiyatların yukarıda kalmasına sebep olacaktır. Bunun yanında ABD’daki kuraklık şeklinde bölgesel problemler da eklenince önümüzdeki sürem kim bilir dünyanın asla görmediği fiyatlara tanık olabiliriz” dedi.
Senelik tecim hacmi 1,5 milyon tonun üstünde gerçekleşen Taban Besin, 2021 sonu itibari ile 4,5 milyar TL ciroya ulaştı. Bundan önceki yıla gore yüzde 50’nin üstünde büyüyen şirket, 2022 senesinde tonaj bazlı yüzde 20, ciro bazlı yüzde 30 gelişme hedefliyor.
“Türkiye’nin 500 Büyük Şirketi” sıralamalarında ilk 200’de yer edinen Taban Besin; üretim, lojistik ve depolama alanlarına 3 senelik süreçte 100 milyon dolarlık yatırım yaparak global pazardaki enerjisini artırma ve tedarik yapısını büyütme hedefinde. “Taban Besin’nın 2021’de Rusya’dan gerçekleştirdiği buğday alımı 1.170.427 metrik ton… Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle birçok dünya devi şirket yaptırımlar yüzünden Rusya’dan çekildi. Bu gelişme Taban Besin olarak daha kuvvetli varlık göstermemizi sağlayacak, pastadaki payımızı artıracaktır” diyen Hasan Hacıhaliloğlu “Tecim hacmimizin yeni sezonda hedeflerimizin üstüne çıkmasını bekliyoruz. Ukrayna ile son 1.5 aydır hiçbir şekilde tecim yapamıyoruz. Rusya tarafında ise derin limanlarda yüklemeler ve tecim devam ediyor. Doğal olarak ki navlun tutarları, sigorta şartları şeklinde etkilediği noktalar var” şeklinde konuştu.
Yatırımlar devam edecek
İhtiyaç ve talep odaklı transit tecim gerçekleştiren Taban Besin küresel iklim değişikliği, pandemi ve navlun krizi şeklinde global krizlerin oluşturduğu çeşitli riskleri ve fırsatları çözümleme ederek yeni yatırım hamleleri gerçekleştiriyor. Önümüzdeki 3 senelik süreçte vapur, silo ve un fabrikası yatırımları için kolları sıvayan Taban Besin, bu yatırımlar için 100 milyon dolarlık bütçe ayırdı. Uzun soluklu kiralama gerçekleştirdiği Samsun limanında toplam buğday ithalatı kapasitesinin yüzde 15’ini tek başına gerçekleştiren Taban Besin, kendi silo yatırımını da bu şehirde gerçekleştirecek. Geçtiğimiz yıldan bu yana; çatı şirketi Vivalon AG tarafınca toplam 25 milyon dolarlık vapur yatırımı ile kendi filosunu kuran şirket, yeni vapur alımlarına da sıcak bakıyor. Gelişen gündemin yatırımları etkilemediğini sadece beklemede olduklarını belirten Hasan Hacıhaliloğlu “Samsun’da silo yatırımı bu yıl hayata geçecek… Bazı Afrika vatanlarında depolama alanlarına yönelik fizibilite çalışmalarımız sürüyor. Kısa sürede gerçekleştirmeyi planladığımız yatırımların başlangıcında geliyor. Vapur işletmecisiyiz, bu alanda yatırım planlarımız hep devam ediyor. Filomuzu genişletmeyi düşünüyoruz. Rusya’daki un fabrikası yatırımında son aşamaya geldik. Sadece savaş bizi bir süre bekleyip görmeye itti. Ticaretimizle ilgili belirsizliklerimiz var doğal şundan dolayı en büyük tedarikçimiz Rusya’ydı. Gelecek günlerde Rusya’ya yönelik yaptırımlar pozisyonumuzu değiştirebilir. Gene de en büyük tedarikçimiz Rusya ve Ukrayna olacak. Dünyadaki buğday ihtiyacının Rusya ve Karadeniz havzasından başka bir bölgeden karşılanma olasılığı oldukça düşük. Bölge uzun seneler bu avantajını sürdürecek. Transit ticarette ticaretin uygulama şekillerinde değişimler olabilir sadece bizim hem bu pazarlarda edindiğimiz tecrübe ve güç hem de yakın coğrafyada içeriyor olmamız, orta ve uzun solukta bizim için yeni fırsatları yaratacaktır. Bilhassa Rusya’dan çekilen global oyuncular bizim pastadaki payımızı artıracaktır. Bu yüzden yatırım kararımız devam ediyor.2022 senesinde planlamanın üstünde bir gelişme hedefliyoruz” şeklinde data verdi.
“Ukrayna’nın ekim sıkıntısına girmesi büyük problemlere sebep olabilir”
“Ziraat ekonomisi şu an harbe odaklansa da sektörün gündeminde iklim değişikliği şeklinde problemler devamlı sıcaklığını koruyor. Dünyada olduğu şeklinde Türkiye’de de gündemi meşgul eden bir mevzu. Vatanımızda mısır üretimi artarken buğday üretimi düşüyor, verimlilik sebebiyle ziraatçi mısırı tercih ediyor. Gene de savaş şu an ülkenin sıcak gündeminde” diyen Hacıhaliloğlu, “Rusya’ya şu an uygulanan ve önümüzdeki süreçte uygulanabilecek yaptırımlar gidişatı belirleyecek. Ülke olarak buğday, mısır, arpa ve ayçiçeği şeklinde ürünlerde dışa bağımlılığımız her yıl artıyor. İthalat yapmak zorunda kalıyoruz. Türkiye özelinde buğday ekim alanları gitgide azalıyor. Mısır, çiçek ve yağlı tohumlar artıyor. Ekilmeyen minik arazilerin sayısı gitgide artıyor. Savaşın sürmesi durumunda, Ukrayna’nın ekim sıkıntısına girmesi büyük problemlere sebep olabilir. Bilhassa yağlı tohumlarda Ukrayna’nın saf dışı kalması hem Türkiye’yi hem dünyayı büyük sıkıntılarla karşı karşıya bırakır” dedi.
Un ihracatında da uzun solukta dengeler değişecek
Türkiye un ihracatında dünyada birinci, makarna ihracatında ise ikinci sırada içeriyor. Sadece bu sektörü de Rusya-Ukrayna savaşı etkileyecek görünüyor. Taban Besin Ceo’su Hasan Hacıhaliloğlu, “Türkiye un ihracatında hala önder konumunda. Rusya’nın da en büyük müşterilerinden ve pazarlarından biri Türkiye. Yaptırımlar devam ederse bu artarak devam edecek. Bir ihtimal Rusya için Türkiye transit tecim noktası olacak. Türkiye üstünden birçok ülkeye tecim gerçekleştirilecek. Rus buğdayının öteki büyük üretici ülkelerin yanında tutarları aşağıda kalmıştı, bu bizim için avantajdı. Daha rekabetçi fiyatlar verebildik. Bu bir süre daha bu şekilde devam edebilir. Un ihracatında önder olmamızın en büyük sebebi Rusya’nın sağlamış olduğu avantajlar. Rusya üretim fazlasını ihracata yönlendirdiği süre liderlik bizim elimizden gidecektir. Bir öteki tehlike ise Irak tarafında. Türkiye Irak’a da büyük oranda un ihracatı yapıyor sadece ülkemizin bu konumunu birkaç yıl içinde kaybedeceğini düşünüyoruz. Bundan dolayı Irak kendi yapılanmasını kuruyor. Yeni fabrikalar açılmaya başladı. Bu pazarı kaybederse Türkiye büyük yara alacak” dedi.
Yem hammaddeleri pazarında gelişme hedefi
Taban Besin önümüzdeki 3 senelik süreçte tedarik zincirini destekleyecek üretim ve lojistik yatırımları ile buğday haricinde soya ve ayçiçeği küspesi, arpa, mısır, buğday kepeği şeklinde yem hammaddeleri çeşitliğinin yer almış olduğu ürün grubunda da pazar payını yükseltme hedefinde. 2022 senesinde bu alanda mühim bir gelişme hedefi koyan marka, değişen gündemle beraber bilhassa fiyat artışlarına bağlı nakit akışında yaşanmış olan dalgalanmalar ve nakit ana para ihtiyacından dolayı gelişme hedefini 2023 yılı olarak güncelledi. Hasan Hacıhaliloğlu ‘Yaşanmış olan savaş ve ticaretteki belirsizlikler tutarları oldukça ciddi oranda yukarı doğru hareketlendirdi. Piyasalardaki belirsizlik ve bankacılık sistemlerindeki güvensizlik sebebi ile nakit ana para ihtiyacı arttı. Bu da bizim değişik sektörler için korumada kalmamızı sağlamış oldu. Yem hammaddeleri pazarı oldukça büyük bir pazar. Bizim gelişme projeksiyonumuzun da mühim alanlarından biri. Sadece bu hedefi 2023 yılı olarak güncelledik. Bundan dolayı son dönemde fiyatlarda ciddi bir artış söz mevzusu. Nakit ana para yoğunluğu olan bir süreçteyiz. Sadece önümüzdeki hasat döneminde yem hammaddeleri sektöründe de ciddi hacimlere yetişme hedefindeyiz’ dedi.
Mart ayı sonu WASDE raporu açıklandı
ABD Ziraat Bakanlığı USDA’nın dünya ziraat arz ve talep tahminlerini (WASDE) içeren Mart ayı 2021/22 buğday analizinde; küresel buğday görünümü yükselen üretim, azalan tecim ve tüketim, ve yükselen kapanış stokları olarak açıklandı. Üretim Avustralya öncülüğünde artış göstermiş olup, Avustralya Ziraat ve Kaynak Ekonomisi ve Bilimleri Bürosu (ABARES), buğday üretim tahminini 2.3 milyon ton yükselterek üstün dereceli bir düzey olan 36.3 milyon ton olarak açıkladı. Buğday ticareti, Ukrayna ve Rusya’da ihracat artış oranlarının azalması sebebi ile 3,6 milyon ton azalış göstererek 203.1 milyon tona geriledi. Karadeniz bölgesinde çatışma sebebi ile Ukrayna’nın buğday ihracatı 4 milyon ton azalarak 20 milyon tona gerilerken, ekonomik yaptırımların uygulanması ve gemilerin savaş sebebiyle seyir hallerinin kısıtlanmış olması, Rusya’nın buğday ihracatını 3 milyon ton azaltarak 32 milyon tona geriletti. Sadece Avustralya ve Hindistan’daki ihracat artışları küresel ticaretteki düşüşü kısmi olarak dengeledi. 2021/22 sezonu için Avustralya buğday ihracatının 2 milyon ton; Hindistan’ın buğday ihracatında ise 1,5 milyon ton artış umut ediliyor. Böylece, Avustralya’da toplam 27.5 milyon ton ve Hindistan’da toplam 8,5 milyon ton buğday ihracatı yapılması umut ediliyor. Artan buğday üretimi ve rekabetçi fiyatlar sebebiyle, Avustralya’nın ihracatında süratli bir artış ile üstün dereceli bir seviyeye erişmesi umut ediliyor. Türkiye, AB, Mısır, Afganistan, Cezayir, Kenya, Pakistan, Tanzanya ve Yemen olmak suretiyle birçok ülke Rusya – Ukrayna savaşı ve aşırı yükselen fiyatlar sebebiyle buğday ithalatlarını düşürdüler. Küresel kapanış stokları, Türkiye, AB ve Hindistan şeklinde ülkelerdeki stokların azalmasına karşın, Rusya ve Ukrayna stoklarının artmasından dolayı 3.3 milyon ton artış göstererek 281.5 milyon tona ulaştı.
