Telefondan, Bilgisayardan Sildiğimiz Dosyalara Ne Oluyor?

Bu sitede daha ilkin gerek Android cihazınızda olsun gerek bilgisayarınızda olsun gerekse SD kartınızda olsun silinen dosyaları geri getirmekten bol miktarda bahsetmiştik. Bu yazılarımızı yazarken bizim de birçoğunuz şeklinde aklımıza şu sual geldi: Silinen dosyaları geri getirebiliyorsak bunlar hakkaten silinmiş oluyor mu?

Eğer geri getirebiliyorsak bu dosyalar hakkaten silinmiş olmuyor anlamına gelir. ‘Peki bu durumda silme işlemi uyguladığımız dosyaların akıbeti ne oluyor?’ diye merak etmiş olabilirsiniz, ikimiz de ettik. Bu mevzuyu teknik terimlere oldukca fazla bulaşmadan basitçe anlattık.

Ilkin bir şeyi anlamamız lazım: Veriler bilgisayarlarımızda nasıl depolanıyor?

Normalde bilgisayarımızdan bir veriyi sildiğimiz süre çöp kutusuna göç eder. Eğer 30 gün süresince çöp kutusunu temizlemezseniz oradaki veriler otomatikman silinir. Peki bu işlem gerçekleştiği süre dosyalar tamamen ortadan yitik mı oluyor? Bu suali cevaplayabilmek için ilkin veriler bilgisayarlarımızda nasıl depolanıyor, onu anlamamız gerekiyor.

Bilgisayarlarımızda uçucu (RAM) ve destek (ROM) bellek olmak suretiyle iki tane bellek çeşidi bulunuyor. Bunlardan uçucu bellek, adı üstünde kısa süreli cihazınızda tutulan verilerdir. Bilgisayarınızın güç kaynağına giden elektriği kestiğiniz anda RAM’de tutulan veriler ortadan kaybolur.

ROM dediğimiz şey ise bir USB, DVD yada HDD şeklinde depolama birimleridir. Bunlar, kullanıcının verilerinin büyük bölümünü depolayabileceği birer hafıza biçimleridirler. Bir çok ROM, içinde ferromanyetik elementler barındırır ve bir ferromanyetik element, içinde dağınık manyetik kutuplar ihtiva eder.

Veriler, belleğe manyetik dipollerin belirli bir oryantasyonda manyetize edilmesiyle depolanır. Bu sayede bilgisayar, kullanıcının gerekseme duyduğu devamlı bu kalıcı verileri kullanıcıya izah edebilir.

Gelelim aslolan soruya: Bir dosyayı sildiğimiz süre ne olur?

Tahmin ettiğinizin aksine bir veri, sildiğiniz süre ortadan kaybolmaz. Bunu en rahat haliyle anlatabilmemiz için PlayStation 2 döneminden örnek verebiliriz. PlayStation 2’nin efsaneleşmiş Memory Card’larını hatırlıyorsunuz değil mi?

Bu Memory Card’ların boyutu en fazla 128 MB olabiliyordu sadece birçoğumuz yalnız 8 MB’lık Memory Card’lar ile yetinmek zorunda kalıyordu. Bu durumda oyunlardaki ilerlememizi kaydedebilmek için bir çok süre çoktan oynayıp bitirdiğimiz oyunların kayıtlarının üstüne yazıyorduk.

Dijital bir cihazda bir dosyayı ‘sildiğiniz’ süre tam olarak bu vaka yaşanıyor. Windows, durağan(durgun) sürücüde bulunan tüm dosyaların kaydını meblağ. Bu kayıt işlemi ise “işaretçiler” olarak malum araçların yardımıyla yapılır. Durağan(durgun) diskteki her dosya yada klasör, Windows’a belirli bir dosyanın durağan(durgun) diskte nerede bulunduğunu bildiren bir işaretçiye haizdir.

Bir dosyayı çöp kutusuna gönderip çöp kutusunu temizlediğinizde Windows, işaretçiyi kaldırır ve dosya konumu durumunu ‘kullanılabilir’ olarak değiştirir. İşletim sisteminde dosya artık durağan(durgun) sürücüde bulunmuyor olarak görünür ve dosyayı içeren sektör boş alan olarak kabul edilir. Yeni dosyalar ise bu eski verilerin kapladığı alan üstüne yazılır.

Peki o süre silinen dosyaları nasıl kurtarabiliyoruz?

Aslen bu probleminin cevabı oldukca rahat. Bahsettiğimiz şeklinde Windows, bir dosyayı sildiğiniz süre onu hala bellekte tutmaya devam ediyor, kapladığı yeri boş alan olarak gösteriyor. Doğal bu durum yalnız üstüne yeni bir dosya yazılana kadar geçerli oluyor.

Eğer Windows, sildiğiniz dosyanın üstüne yeni bir veri yazmamışsa sildiğiniz dosyaları kolayca geri getirebiliyorsunuz. Hatta bu yüzden birçok veri kurtarma programı yalnız son zamanlarda sildiğiniz dosyaları tam haliyle sıkıntısız bir halde geri getirebiliyor.

Şu demek oluyor ki özetleyecek olursak; uçucu hafıza (RAM) harici öteki kalıcı ve destek depolama birimleri (ROM’lar), bir veri kaydettiğinde bunu manyetik olarak diske işlediği için silmiş olduğu süre büyülü bir halde veriyi ortadan kaybetmez. Bunun yerine o verinin kapladığı alanı boş sayar ve yeni verileri üstüne yazar.

Böylelikle de bilhassa kısa sürede sildiğiniz dosyaları geri getirebilme şansınız olur.