Akıllı Telefonun Dünden Bugüne Evrimi (iPhone İlk Değildi)

Yaygın görüşe akıllı telefonlarının kökenini Apple’ın 2007 senesinde tanıttığı ilk iPhone modeline dayanıyor. Sadece bu yanlış. Bunun için de ilk olarak bir telefonu akıllı kılan şeylerin ne olduğu bilmekte yarar var. İnternet erişimi tek başına bu farkı açıklamaya kafi değil.

Günümüzdeki akıllı telefonlar, sahibine gore şekillenen suni zeka yazılımlarıyla destekleniyor, bir çok görevi de bu suni zeka işlemcileri ile kolayca gerçekleştiriyorlar. 

1994: Tarihte ilk kez “akıllı telefon” deyiminin kullanıldığı aygıt IBM Simon 

IBM, 1994’te “Simon Personal Communicator” isminde bir aygıt üretti. Adı ne kadar da kaba ve odunsu, o şekilde değil mi? Simon, telefon özelliklerini barındıran bir cep bilgisayarı olarak tasarlandı, 1995’te “smartphone” şu demek oluyor ki “akıllı telefon” tanımlamasıyla anılmaya başlandı.  

Simon’un piyasaya çıkış fiyatı 899 dolardı. Muhtemelen bugünün iktisat koşullarında satışa çıksaydı, araştırmalarımıza gore bu cihazın fiyatı 2021’de ortalama 1500 dolar olacaktı. Doğrusu günümüzün en pahalı akıllı telefonunun yerini alabilirdi. Bu da IBM Simon’u aslen tarihin en pahalı akıllı telefonu yapıyor.  

1999: BlackBerry’nin şovu başladı:

Apple’ın kişisel bilgisayarlara kafayı taktığı, Steve Jobs’ın şirketinden kovulduğu, Samsung’un iş makineleri ürettiği yıllarda IBM ve BlackBerry rekabeti vardı. BlackBerry, hala ısrarla sürdürdüğü işe yönelik kişisel cihazlar üretmeye, 1999 senesinde tanıttığı RIM 850 modeliyle başladı.  

RIM 850, kurumsal e-postlara, dijital rehberlere, takvimlere ve vazife sıralaması yapmaya müsaade eden bir cihazdı. Bir bakıma, kablosuz web deneyimi sunan, taşınabilir ilk kişisel cep bilgisayarıydı.  

2000: Milenyum çağı diye boşuna demiyoruz, kameralı ilk telefona merhaba verin: 

Bir telefonun akıllı olmasını elde eden en mühim özelliklerden birisi de kameradır. Günümüzde 18 yaş grubunun üyeleri, hayatlarında neredeyse asla kamerasız telefon görmediler. Bir zamanlar yalnız fotoğraf çekmeye yarayan kameralı telefonlar, artık cebimizdeki robotun gözleri haline geldiler.  

Bir çok yanlış bilginin aksine Japon elektronik devi Sharp, 2000’de J-SH04 adlı başarısız bir kameralı telefon üretip piyasaya sürdü. Başarısızlığının sebebi cihazın kendisi değildi, insanoğlu o zamanlar kameralı telefon fikrini pek benimseyemediler.  

2003: Tüm zamanların en oldukça satan klasik telefonu Nokia 1100 piyasaya sürüldü 

Evet, klasik telefonların adını oldukça anmayacağımıı söylemiştik, sadece kişisel telefonların yaygınlaşmasını elde eden tarih yazan teknolojileri de görmezden gelemeyiz. Nokia bugün, bunu başaran bir şirket olarak devlerin altında eziliyor olabilir. Her şeye karşın hala onun başarısını egale edebilen çıkmadı. 2003 senesinde çıkan Nokia 1100, tarihin en oldukça satan telefonu olarak genel klasmanda zirveye oturdu.  

1100, telefon sektörünün fitilini ateşledi, rekabeti üst düzeye taşıdı. Bu aşamadan sonrasında her üretici, daha fazlasını sunmak için harp verdi. Daha fazlasını sunmak için geçmişe göz kırpmayı akıl eden üreticiler kazandılar. Yeni ile eskinin birleşmesi, son aşama işlevsel olması, sorunların giderilmesi gerekiyordu. Nokia’nın en büyük pişmanlığı gelenekselci yaklaşımı olmuştu. 

2007: Dersini alan bir firmanın, dersini alan bir patronu tarafınca tanıtılan ilk iPhone: 

Apple, 2007 senesinde tarihin en etkili teknolojik ürünlerinden birisi olan iPhone’u tanıttı. Aygıt, oldukça minik bir gövdede, telefondan daha fazlasını sunmak için tasarlanmıştı. Kamerası yalnızca fotoğraf çekebiliyor, renkli dokunmatik ekranında internette sörf imkanı sunuyordu. Mobil uygulama terimi için birazcık daha vakte gerekseme vardı. Steve Jobs iPhone lansmanı esnasında “Mobil aygıt sektörünün 5 yıl ilerisine geçtik” diye bir söz sarf etmişti, hakikaten de o şekilde dolu.  

Ocak 2008: App Store ile mobil mağazaları ortaya çıkıyor

Kullananların kendi amaçlarına uygun hizmetlere erişmesi için değişik bir dünya sunmak gerekiyordu. Bu yüzden Apple, ilk iPhone modelinin üstünden 1 yıl geçtikten sonrasında App Store’u duyurdu. Bu akıllı telefon üreticileri için bir devrimdi, bu sebeple para kazanmak için tek yol olan aygıt üretip satmak haricinde bir alternatif ortaya çıkmıştı. Apple ilk etapta bağımsız geliştiricilerin uygulama çıkarmalarına izin vermedi.   Gene değişik bir anlayışa, daha süratli bir dönüşüme gerekseme vardı.  

Kasım 2008: 10 yılda en oldukça kullanılan işletim sistemi olan Android’in HTC Dream ile doğuşu:

Google’ın mobil işletim sistemi Android, 2008’in Kasım ayında sessiz sedasız HTC Dream olarak malum, ABD’de T-Mobile G1 olarak anılan bir cihazda yerini aldı. HTC Dream, kızaklı dokunmatik ekranı, fizyolojik klavyesi, maksimum işlevselliği ile devrin en iyi cihazlarından birisi oldu.  

Nisan 2011: Klasik telefonların çöküşü 

Artık telefonların akıllı olmasını elde eden en büyük şeyin yazılım olduğu mevzusunda aynı fikirdeyiz. 2011’n Nisan ayında Android, dünyanın en oldukça kullanılan “mobil” işletim sistemi oldu. Çıkalı 3 yıl olmasına karşın, Apple’ın daha ilkin bu adımı iOS ile atmasına karşın Google dönüşümü belgeleyen başarıya ulaştı.  

Mobil cihazların %36’sından fazlası artık Android’e sahiptiler. Bu sırada Nokia’nın işletim sistemi Symbian’ın kullanım oranı düşmeye başladı, Nokia ısrarla Andorid cephesine yaklaşmıyordu. Şirket gelecek yıllarda Microsoft ile antak kalma meydana getirecek ve borun pazarını kaçıracaktı, o kafayla Niğde esasen oldukça uzaktaydı.  

Nisan 2011: Hey Siri

iPhone’ların en büyük parçalarından birisi olan Siri, ilk kez 2011 senesinde ortaya çıktı. Onun yeni diller öğrenmesi ve süratli şekilde kullanılması süre aldı. Google yalnız bir yıl sonrasında şimdilerde Google Asistan olarak bildiğimiz Google Now’u hizmete soktu.  

Aralık 2011: Kafasına saksı düşen Microsoft 

Android ve iOS’in akıllara zarar yükselişini uzaktan seyreden Microsoft, cihazların artık mobilleşeceği gerçeğini görmezden gelmeyi bırakıp, çok da fazla ilgilenmediği Windows Mobile projesinin fişini çekti. Ortaya Windows Phone isminde yeni bir anlayış çıktı. Artık PC’nin olmazsa olmaz işletim sistemi mobil versiyonuyla rekabete hazırdı. Halihazırda iki kişinin olduğu bir ortamda, üçüncünün başına neler geldiğini biliyorsunuz ki.  

Ocak 2012: Israr eden gelenekçiliğin hazin sonu 

BlackBerry, hala üretime devam ediyor, hala ısrarla fizyolojik klavyeye haiz cihazlar üretiyor. Pazarda bir dev olmak isteyen firmalar, tüketicilerin eğilimlerine gore hareket ediyorlar. Halihazırda dev olanlar ise bu eğilimlerin gidişatını belirliyorlar. BlackBerry ise ısrarla kendi söylediğinden başkasını doğru görmeyen bir anlayışla hareket ediyor. 2012’nin başlangıcında şirket, tarihindeki en fena yılını geride bıraktığını açıklamıştı.

2012 Sonu: Yeni dev, görkemli rekabet 

Samsung, 2012 senesinde akıllı telefon sektörünün en oldukça satan aleti oldu. Şirket nerede ise her cebe uygun olan her türlü akıllı telefonla piyasanın darmadağın etti. Bununla birlikte Apple, oldukça seçme teknolojilere haiz azca sayıda cihazla değişik bir strateji uygulayarak en oldukça telefon satan üreticiler içinde 2. sıraya yerleşti. Samsung, günümüzde hala akıllı telefon sektörünün lideri. Apple ise Huawei ile ikincilik için harp veriyor. 

Kasım 2013: Sen milyar, sen milyon, sen ne yaptın? 

2013 senesinde dünya genelinde satışı gerçekleşen akıllı telefon sayısı 1 milyarı geçti. Evet, tam 1 milyar insanoğlunun cebinde akıllı telefon vardı artık, uzmanlar bu pazarın hala doymadığından söz ediyorlardı. 3G şeklinde teknolojiler yardımıyla her insanın, her yerde ve devamlı internete bağlı kalması sağlanmak isteniyordu. Bugün hala dünyanın her yerinde web erişimi yok, sadece akıllı telefon var. 

2015: Bağımlılık 

Küresel araştırmalar, toplumsal medya mecralarının akıllı telefon uygulamalarıyla daha oldukça kişiye ulaşmasının peşinden, bağımlılık faktörü teknolojiyle buluştu. 2008 yılından beri adı anılan, sadece çok da fazla söz edilmeye Nomophobia (No mobile phobia – Nomofobi) adındaki bir ruhsal semptom, milyonlarca insanı tesiri altına aldı. Bugün akıllı telefon kullanıcılarının mühim bir kısmı, bu semptomdan muzdarip. Akıllı telefonlar aniden ortadan kalksa, sudan çıkmış balığa, ışık görmüş tavşana döneceğiz.  

2015 senesinde meydana getirilen araştırmalar, insanların %80’ine yakınının bu bağılılığın tesirinde olduklarını ortaya koydu. Giderek daha fazla akıllı telefon satılmaya başlandı, fakat bunun da bir sınırı vardı. 

2016: OK Google

Google, sesli asistan mevzusunda uzun seneler devam eden çalışmalarını tamamlayıp, mesajlaşma uygulaması olan Allo’nun bir parçası olarak Asistan’ı tanıttı. Asistan zaman içinde Google Now uygulamasının yerini aldı. Google Asistan, bugün dünyanın en gelişmiş ses sentezleme teknolojisine haiz olan, en insansı konuşma kabiliyetine haiz asistanı. (Gelişmiş verisyonun Türkçe sürümü hala yapım aşamasında) 

Şubat 2017: Tarihte ilk kez akılı telefon satışlar düşüş kaydetti:

Dile kolay, 1992 yılından bu yana, ilk iPhone’u gördüğümüz 2007’den bu yana ilk kez akıllı telefon satışlarında azca da olsa gerileme yaşandı. Bu durum uzmanlara gore pazarın artık doygun hale geldiğine dair bir işaretti. İnsanlar, her yıl telefon yenilemeyi birazcık fuzuli göremeye başladılar.  

Kasım 2017: Google, Microsoft’u solladı 

Google, tüm işletim sistemlerinin yarıştığı klasmanda Microsoft’un Windows’unu geride bıraktı. Dünyanın en oldukça kullanılan işletim sistemi Android oldu. Samsung’un bu işe büyük katkısı olsa da artık Apple haricinde, milyonlarca aygıt üretip satan şirket var. 

Kasım 2017: Suni zeka işlemcisine haiz ilk akıllı telefon 

Suni zekalar yazılımlardan ibarettir, sadece bu yazılımlar yüksek işlem gücü gerektirir. Milyonlarca transistörden oluşan mobil cihazlardaki işlemcile ise iki klasik bölümden oluşurlar. Bunlardan ilki merkezi işlem birimi olan CPU’lardır. İkincisi ise görüntü işlemlerini organize eden GPU’lardır. Huawei ise akıllı telefon tarihinde ilk kez, kendi işlemci markası Kirin ile bir başarıya imza attı. 

Şirket, NPU isminde olan, suni zeka yazılımlarının çalışmasıyla hususi olarak görevlendirilen bir işlemci birimiyle, 3 bölümlü mobil işlemci yongasını tanıttı. Bu yongalar, tarihin ilk fizyolojik suni zeka işlemcisine haiz olan Mate 10 serisinde karşımıza çıktılar. Eş zamanlı olarak Apple, iPhone X ile A11 Bionic işlemcisini gün yüzüne çıkardı. Peşinden Qualcomm Snapdragon 845 ve Samsung Exynos 9810 şeklinde kuvvetli işlemciler gördük. Artık günümüzdeki tüm mobil işlemciler birer suni zeka birimine haiz.

Günümüz: Katlanabilir telefonlar ve LiDAR sensörler

Samsung, Apple, Xiaomi ve Huawei’nin başını çekmiş olduğu akıllı telefon dünyasında, artık yüzlerce aygıt ve onlarca üretici var. Çin, pazarın büyük bölümünü markalarıyla yakalamış görünüyor. Artık sesli asistanlar ve suni zeka teknolojileriyle telefonlarımız bizi daha iyi tanıyorlar.  

Artık akıllı telefon üreticileri farklılaşmak için oldukça azca seçeneğe haiz ve üst düzey yatırımlarla bunu sağlamaya çalışıyor. Bilgisayar çalıştıracak kadar kuvvetli mobil işlemciler, katlanabilir ekranlar ve kamera sensörleri cebimizdeki küçük bilgisayarlara yerleşti bile… Sizce akıllı telefonların geleceği iyi mi olacak? Yorumlarınızı bekliyoruz…

Minik bir hatırlatma: Webtekno mobil uygulamasını, iOS ve Android cihazlarınıza aşağıdaki bağlantılardan yükleyebilirsiniz.