Tudors Hanedanlığı’nın Entrika Dolu Hikayesi

Osmanlı İmparatorluğu kurulduğu günden beri tek bir ailenin yönetimde olduğu bir imparatorluktur. Bu tip yapıları tarihte görmek pek sık rastlanan bir durum değil zira bir çok süre bu tür imparatorluklarda yönetim ara sıra değişik ailelerin eline geçer. İngiltere Krallığı bunlardan bir tanesi. Uzun ve karmaşık bir geçmişe haiz olan İngiltere Krallığı’nın tahtına pek oldukça değişik aile geçmiştir. Bunlardan bir tanesi de Tudors Hanedanı’dır. 

Tudors Hanedanı, İngiltere Krallığı’na tam 118 yıl süresince hükmetmiş ve tahta üç kral ile üç kraliçe çıkarmayı başarmıştır. İngiltere tarihinin savaşlar ve entrikalarla dolu en karmaşık dönemlerinden bir tanesi de gene bu aile döneminde yaşanmıştır. Her biri hakkında ciltlerce kitap yazılabilir fakat gelin özetlemek gerekirse Tudors Hanedanı hikayesine yakından bakalım ve tahta çıkan adların tarihte bıraktıkları izleri görelim.

Özetlemek gerekirse Tudors Hanedanı’nı tanıyalım:

Tudor Hanedanı, Penmynydd Tudorları ve Fransız Catherine’in soyundan gelen Galler kökenli bir ailedir. 1485 ile 1603 yılları aralığında 118 yıl süresince İngiltere Krallığı’na hükmeden bu aile, Plantagenet Hanedanı’nın yerini almış ve onlardan sonrasında da tahta Stuart Hanedanı geçmiştir.

1455 – 1487 yılları aralığında yaşanmış bir iç savaş olan Gül Savaşları sonrası İngiltere’de Tudors Hanedanı periyodu başlamış ve bu aileden VII. Henry, VIII. Henry, VI. Edward, Jane Grey, I. Mary, I. Elizabeth adlarıyla üç kral ve üç kraliçe tahta çıkmıştır. Aileden çıkan ilk kral olan VII. Henry, iç savaşları bitirecek bir evlilik yapması ile güç kazanmıştır. 

Tudors Hanedanı’ndan tahta çıkan hükümdarlar hem İngiltere hem de Fransa Krallığı üstünde etkili olmuşlardır. Bu zamanda devletin siyasi yapısını da etkileyen dini düzeltim hareketleri yaşanmıştır. Ailenin son hükümdarı I. Elizabeth, ardında bir varis bırakmadan öldüğü için Tudors Hanedanı da sonlanmıştır. 

Tudors Hanedanı’ndan tahta çıkan adlar ve entrika dolu hükümdarlık dönemleri:

• VII. Henry
• VIII. Henry
• VI. Edward
• Jane Grey
• I. Mary
• I. Elizabeth 

Her şeyi başlatan isim: VII. Henry

Tudors Hanedanı’nın kurucusu olarak kabul edilen ve aileden tahta çıkan ilk isim olan VII. Henry, 1485 – 1509 yılları aralığında yargı sürmüştür. Gül savaşları’nın en sert çatışmalarından bir tanesi olan Bosworth Field Muharebesi’nde devrin kralı IV. Edward’ın kardeşi III. Richard’ı yenerek İngiltere tahtını harpte kazanan son kral olarak tarihe geçmiştir.

IV. Edward’ın kızı ile evlenerek enerjisini pekiştiren VII. Henry, İngiliz monarşisini tekrardan güçlendiren isim olmuştur. Yönetimi süresince pek oldukça yönetimsel, ekonomik ve diplomatik hamle yapmıştır. Tamamı yardımıyla yıkılmak suretiyle olan krallığı tekrardan toplamış ve hem siyasi hem de ekonomik olarak gelişmesinin önünü açmıştır. 

Boşanmak için kilise ile arayı açtı: VIII. Henry

Babasının ölümü sonrası İngiltere tahtına oturan VIII. Henry, 1509 – 1547 yılları aralığında yargı sürmüştür. Kendisi altı kez evliliğe ilk adımını attı sadece bunlar içinde yalnızca ilki akıllarda kaldı. Aragonlu Catherine ile yapmış olduğu bu birlikteliği bitirmek kısaca boşanmak istemiştir sadece Papa VII.Clement buna izin vermemiştir.

Papa VII.Clement ile VIII. Henry içinde yaşanmış olan bu gerginlik hızla din – politika gerginliğine dönüşmüş ve İngiliz düzeltim hareketi adım atmıştır. Kendini İngiltere Kilisesi’nin Yüksek Başkanı olarak atamış ve İngiliz anayasasında köklü değişimler yapmıştır. İngiliz tahtına oturan en karizmatik hükümdarlardan biri olarak da anılan VIII. Henry, muhalifleri vatan haini diye suçlamasıyla tanınır.

Çocuk yaşta tahta çıktı, büyüyemeden öldü: VI. Edward

Babasının ölümü üstüne hemen hemen 9 yaşlarında tahta çıkmak zorunda kalan VI. Edward, 1547 – 1553 yılları aralığında yargı sürmüştür. Protestan olarak yetişmiş ilk İngiliz kralı olarak tarihe geçen VI. Edward, hemen hemen bir çocuk olduğundan ülke naiplik konseyi tarafınca yönetiliyordu. Amcalarının bu konseydeki görevi büyüktü. 

İngiltere Kilisesi’nin mühim bir Protestanlık merkezi haline gelmesi bu zamanda olmuştur. Aslına bakarsan çocuk yaşta tahta çıkan VI. Edward, büyümeye fırsat bulamadan 15 yaşlarında ölümcül bir hastalığa tutuldu. Kralın öleceğini öğrenen naiplik konseyi hususi bir plan hazırladı. Bu plana gore üvey kız kardeşleri değil, kuzeni Lady Jane Grey tahta geçecekti. 

Tudors Hanedanı’nın bahtsız kraliçesi: Jane Grey

Tudors Hanedanı’ndan tahta çıkan hükümdarlar içinde en bahtsız isim Jane Grey’ydir. Dokuz Günün Kraliçesi olarak anılır zira yalnızca 10 Temmuz 1553 – 19 Temmuz 1553 günleri içinde yargı sürebilmiştir. VI. Edward ve naiplik konseyi tahta onun geçmesini istemiştir zira üvey kardeşi Mary Katoliktir. 

10 Temmuz 1553 günü kraliçe duyuru edilen Jane Grey taç giymeyi beklediği sırada Mary hızla destek topluyordu. 19 Temmuz 1553 günü İngiltere Hususi Meclisi bir karar alarak Mary’i kraliçe duyuru etti. Bahtsız Jane Grey vatan haini deklare edildi fakat sonrasında bağışlandı. Sonraki yıl bir isyana karıştıkları suçlamasıyla kocası ile beraber 12 Şubat 1554 günü idam edildi. 

İngiltere’yi kızıl kana buladı: I. Mary

I. Mary adı tanıdık gelmediyse Kanlı Mary diyelim, eminiz hatırlarsınız. 1553 – 1558 yılları aralığında yargı devam eden I. Mary bir Katolik olduğundan tahtta olduğu süre süresince düzeltim hareketlerini tersine çevirmek için çalışmıştır. Henry VIII’in ilk karısı Aragonlu Catherine’den olan ve yetişkinliğe erişebilen tek çocuğudur. 

İngiltere Kilisesi’nin Protestanlık merkezi haline gelmesi ile başlamış olan kiliseden uzaklaşma sürecinden rahatsız olan I. Mary, tahtta olduğu dönemde yüzlerce muhalif kişiyi diri diri yaktırması sebebiyle Kanlı Mary adını almıştır. Kanlı Mary’nin hikayesinin detaylarını buradaki yazımızda anlatmıştık. 

Tudors Hanedanı’ndan çıkan en başarıya ulaşmış hükümdar: I. Elizabeth

I. Mary’nin üvey kız kardeşi olan I. Elizabeth, 1558 – 1603 yılları aralığında 44 yıl yargı sürmüş ve Tudors Hanedanı’nın en başarıya ulaşmış hükümdarlarından biri olarak adını tarihe yazdırmıştır. Kardeşinden değişik olarak tahta çıkmış olduğu süre yapmış olduğu ilk hamle İngiltere Kilisesi’ni güçlendirmek olmuştur. 

I. Elizabeth bakire olarak anılır ve tarihte bu şekilde yüceltilir zira asla evlenmemiş ve evladı olmamıştır. Kendisinden sonrasında tahta geçen kuzeni VI. James ile beraber Büyük Britanya Krallığı’nın temelleri atılmıştır. Hoşgörülü bir hükümdar olan I. Elizabeth kendi ailesinden bir varis bırakmadığı için onun vefat etmesiyle beraber Tudors Hanedanı’nın da sonu gelmiştir.

Yüz yıldan uzun süre İngiltere Krallığı’na hükmeden ve tahta altı hükümdar çıkaran Tudors Hanedanı’ndan bahsettik. Kendi içlerinde bile çatışmalar yaşayan ve İngiltere tarihinde büyük rol oynayan bu aile ile alakalı düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.