TÜFE-ÜFE farkı alarm veriyor – Ekonomist

Türkiye’de enflasyon problemi giderek daha ağır bir hal alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nisan ayı verilerine bakılırsa nisanda tüketici fiyatlarında senelik enflasyon yüzde 17,14 oldu. Böylelikle enflasyondaki yükseliş yedinci ayına girmiş oldu.

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) de nisanda geçen senenin aynı dönemine bakılırsa yüzde 35,17 arttı. TÜFE ile ÜFE arasındaki bu fark, iki endeksin hesaplanmaya başladığı Ocak 2003’ten beri en yüksek seviyesine çıktı.

Bir başka deyişle, kur kaynaklı maliyet artışları ve fiyatlama davranışlarındaki bozulma, enflasyonda oldukça sorunlu bir döneme de kapı aralamış oldu.

TÜFE ile ÜFE arasındaki fark normal olarak zaman içinde kapatılabilir sadece yüzde 35’i aşan ÜFE’nin tamamen olmasa da TÜFE üstünde baskı yaratacağının kati bulunduğunu söyleyebiliriz. Bu durum da ister istemez enflasyondaki yükseliş eğiliminin devam edeceği anlamına geliyor.

GIDA ENFLASYONU

TÜİK verilerine geri dönecek olursak, nisan döneminde çekirdek enflasyon yüzde 18,1, senelik besin enflasyonu ise yüzde 25,9 olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine bakılırsa nisanda bundan önceki senenin aynı ayına bakılırsa artışın yüksek olduğu grup yüzde 29,31 ile ulaştırma oldu.

Ulaştırmayı yüzde 22,27 ile ev eşyası ve yüzde 19,20 ile sıhhat izledi. Bundan önceki senenin aynı ayına bakılırsa artışın düşük olduğu öteki ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 9,05 ile iletişim, yüzde 10,21 ile eğitim ve yüzde 11,03 ile giyim ve ayakkabı oldu.

2021 yılı Nisan ayında aylık artışın en yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 7,57 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 2,13 ile besin ve alkolsüz içecekler ve yüzde 2,09 ile eğitim oldu.

Verilere bakılırsa nisanda en yüksek artış gösteren madde yüzde 24,91 ile domates oldu. Domatesi yüzde 15,76 ile çocuk gömleği, yüzde 14,95 ile hanım elbisesi takip etti.

GEÇİNME ENDEKSİ ARTTI

Öte taraftan İstanbul Tecim Odası (İTO) verilerine bakılırsa perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi de nisanda aylık yüzde 1,01 artış kaydetti. Senelik bazda artış ise yüzde 16,34 olarak gerçekleşti. Toptan eşya tutarları endeksi aylık yüzde 0,70, senelik yüzde 17,52 arttı.

Nisanda giyimde yüzde 8,18, konut harcamalarında yüzde 0,81, gıdada ise yüzde 0,61 artış oldu. Bununla beraber, Türk-İş araştırmasına bakılırsa Ankara’da dört kişilik bir ailenin besin harcamalarında asgari meblağ, nisanda bundan önceki aya bakılırsa yüzde 1,14 arttı. Senelik bazda artış ise yüzde 16,56 olarak gerçekleşti.

PROF. DR. EMRE ALKİN ALTINBAŞ ÜNİVERSİTESİ “FAİZİ PAS GEÇMEK GEÇİCİ BİR TESELLİ”

“Beklenti Merkez Bankası’nın faiz indirimine gitmeyeceği yönündeydi. Bu şekilde bir akıl tutulmasının izahı olamazdı bu sebeple. Sadece, pas geçmek de geçici bir teselli olacak. Merkez Bankası ve kamu bankaları finans piyasasına öncülük yapıyor.

Hususi kurumlar ne kadar direnseler de sonunda piyasaya bakılırsa hareket etmeye zorunlu kalıyorlar. Şu demek oluyor ki bankacılık sektörü averajda nereye gidiyorsa hepimiz oraya doğru gidiyor. Kamu bankaları bugün etken büyüklük başta olmak suretiyle birçok parametrede sektörün neredeyse yarısını elinde tutuyor.

Finans kurumları sonucunda fon arz eden ile fon talep edeni buluşturan itimat müesseseleridir. Bilançolarını sadece geçici süreyle küçültebilir, faaliyetlerini belirli süreyle yavaşlatabilirler. Bundan dolayı sektördeki yarış yukarıda bahsettiğim parametrelerle yapılır ve sıralamalarda buna bakılırsa belirlenir.”