Tüketici itimatı zamanı düşük seviyede
Yüksek ve yapışkan enflasyon tehlikesinin giderek artması, tüketicinin ekonomiye olan itimatını de hızla aşındırıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Kasım ayına ilişkin tüketici itimat endeksi sonuçlarına bakılırsa, endeks kasım’da 71,1 seviyesine geriledi.
Böylelikle 2004 tarihinden bu yana tutulan endekste en düşük düzey kaydedildi. Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici itimat endeksi, kasım ayında bundan önceki aya bakılırsa yüzde 7,3 oranında azaldı. Ekim ayında 76,8 olan endeks, kasım ayında 71,1’e geriledi.
Normal olarak tüketici itimatı ve geleceğe yönelik beklentilerin kötüleşmesinde TL’deki kayıplar mühim rol oynadı. Gelecek aylarda tüketici güvenindeki azalmanın devam etmesi şaşırtıcı olmayacak.
MADDİ DURUM BEKLENTİSİ
Anket sonuçlarına daha detaylı bakacak olursak, geçen 12 aylık döneme bakılırsa mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi ekim ayında 60,7 iken, kasım ayında yüzde 7,5 oranında azalarak 56,1’e geriledi.
Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi ekim ayında 75,6 iken, kasım ayında yüzde 8,8 oranında azalarak 68,9’a indi.
Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi ekim ayında 74,2 iken, kasım ayında yüzde 8,1 oranında azalarak 68,2 seviyesine geldi. Dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi ise 91,4 oldu.
Geçen 12 aylık döneme bakılırsa gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi ekim ayında 96,6 iken, kasım ayında yüzde 5,4 oranında azalarak 91,4’e düştü.
FAİZ ARTIŞINA DÖNÜŞ
Tüketici güveninde anlamlı bir düzelme olabilmesi için, yüksek enflasyona karşı ciddi önlemler alınması, kurlarda yukarı yönlü tırmanışın engellenmesi gerekiyor. Aksi takdirde, hızla tekrardan faiz artırım sürecine dönülmesi haricinde bir umar kalmayabilir.
Zira internasyonal kurumlar da Türkiye’nin gelecek aylarda keskin faiz artışları yapmak zorunda kalacağını öngörüyor. Mesela Goldman Sachs ekonomistleri Murat Unur ve Clemens Grafe tarafınca piyasaya çıkan bir araştırma raporunda, TCMB’nin siyaset faizini 2022’nin ikinci çeyreğinde 600 baz puan artırarak yüzde 14’ten yüzde 20’ye yükselteceği öngörüldü.
Goldman Sachs ekonomistleri bundan önceki yayımladıkları raporda, 2022 sonu yüzde 18 oranındaki siyaset faizini koruduklarını açıklamışlardı. TL’deki zayıflık ve enflasyon sebebiyle gevşek duruşu korumanın zorlaşacağı kaydedilen bundan önceki raporda, 2022’nin ilk faiz artışının üçüncü çeyrek yerine ikinci çeyrekte beklendiği belirtilmişti.
