Türkiye’nin enerji haritasında ‘yeşil’in oranı artıyor

Yenilenebilir enerji kurulu gücündeki artışla dünya sıralamasında basamakları hızla tırmanan Türkiye’nin temiz enerji haritasında, İzmir rüzgar, Konya güneş, Aydın jeotermal, Şanlıurfa hidroelektrik ve İstanbul biyokütle kapasitesiyle önder şehirler olarak öne çıkıyor.

AA muhabirinin, Dünya Yenilenebilir Enerji Günü dolayısıyla yapmış olduğu derlemeye gore, Türkiye’nin yenilenebilir enerji kurulu gücü nisan sonu itibarıyla lisanslı ve lisanssız olmak suretiyle 50 bin 990 megavata ulaştı ve elektrikteki toplam 97 bin 377 megavat kapasitenin yüzde 52,5’ini oluşturdu.

Bu zamanda, yenilenebilir enerji kaynakları içinde en yüksek oranı 31 bin 280 megavatla hidroelektrik santralleri aldı. Bunu 9 bin 543 megavatla rüzgar, 7 bin 70 megavatla güneş, 1595 megavatla jeotermal ve 945 megavatla biyokütle takip etti.

Türkiye’de yenilenebilir enerji yatırımlarının büyüklüğü 50 milyar dolar seviyesini aşarken, kurulu güç kaynak ve il bazında farklılıklar gösteriyor.

Şanlıurfa, 3 bin 128 megavatla hidroelektrikte en yüksek kapasiteye haiz kent olarak ilk sırada geliyor. Elazığ, 2 bin 287 megavat, Diyarbakır 2 bin 250 megavat, Artvin 2 bin 167 megavat ve Adana 1902 megavatla hidroelektrikte en fazla kurulu güce haiz ilk 5 kent içinde içeriyor.

Ek olarak, Samsun 1879 megavat, Bingöl 1316 megavat, Kahramanmaraş 1300 megavat, Mardin 1213 megavat ve Giresun 940 megavat hidroelektrik kapasitesiyle öne çıkıyor.

– Rüzgarın başkenti İzmir’i Balıkesir takip ediyor

Türkiye’de mevcut durumda, 253 santralde rüzgar enerjisi türbinleri elektrik üretimi gerçekleştiriyor. Rüzgar enerjisinde 1635 megavatla İzmir başı çekerken, İzmir’i 1275 megavatla Balıkesir ve 808 megavatla Çanakkale izliyor. Rüzgar enerjisinde 736,5 megavat kurulu güçle Manisa ve 412,5 megavat kurulu güçle Hatay da en fazla kapasiteye haiz ilk 5 kent içinde içeriyor.

İstanbul 398,7 megavat, Aydın 391 megavat, Kırklareli 379,2 megavat, Afyonkarahisar 323,8 megavat ve Kayseri 272 megavat rüzgar enerjisi kurulu gücüyle dikkati çekiyor.

– Anadolu’nun güneşi parlıyor

Türkiye’nin güneş enerjisinde kurulu gücü 6 bin 450 megavatı lisanssız, 620 megavatı ise lisanslı olmak suretiyle toplam 7 bin 70 megavat seviyesinde bulunuyor.

Bu kapasitenin 843 megavatına haiz Konya, güneş enerjisinde en yüksek kurulu güce haiz kent olarak ilk sırada içeriyor.

Türkiye’de dağıtık elektrik gücünün en belirgin örneği olarak değerlendirilen güneş enerjisinde Ankara 383,8 megavat, Şanlıurfa 370 megavat, Kayseri 333 megavat, İzmir 291 megavat, Afyonkarahisar 244,6 megavat, Kahramanmaraş 232 megavat, Manisa 217 megavat, Mersin 201 megavat ve Denizli 194 megavat kurulu güç bulunuyor.

– Jeotermalde Aydın, biyokütlede İstanbul başı çekiyor

Jeotermal enerjisi kurulu gücünün oluşmasında yer altı kaynakların potansiyeli belirleyici olduğundan, Türkiye’deki jeotermal kapasitesi ağırlıklı olarak Ege bölgesiyle sınırı olan kalıyor.

Jeotermalde Aydın 850,4 megavatla en fazla kapasite sahibi kent olarak başı çekerken, Aydın’ı 354 megavatla Denizli, 349 megavatla Manisa, 27,3 megavatla Çanakkale, 12 megavatla İzmir ve 2,8 megavatla Afyonkarahisar takip ediyor.

Türkiye’de öteki temiz enerji kaynaklarına gore daha yavaş ilerlese de yüksek potansiyel barındıran biyokütle kurulu gücünde en yüksek kapasite 139 megavatla İstanbul’da bulunuyor.

Ankara 83,9 megavat, İzmir 58,2 megavat, Balıkesir 53,2 megavat ve Afyonkarahisar 51,5 megavatla en fazla biyokütle kapasitesine haiz ilk 5 kent olarak öne çıkıyor.

Ek olarak, Tekirdağ’ın 44,3 megavat, Antalya’nın 40,6 megavat, Adana’nın 38,6 megavat, Samsun’un 38,3 megavat ve Konya’nın 36,2 megavat biyokütle kurulu gücüne haiz olduğu biliniyor.

Türkiye genelinde 72 şehirde hidroelektrik santrali bulunurken, 62 şehirde de biyokütle tesisi elektrik üretiyor.

– Türkiye’nin temiz enerji kurulu gücü küresel kapasitenin yüzde 1,7’si seviyesinde

Türkiye, temiz enerji kurulu gücüyle geçen yıl dünyada 12’nci, Avrupa’da ise 5’inci sırada yer aldı.

21. Yüzyıl Yenilenebilir Enerji Politikaları Organizasyonu’nun (REN21) 2021 Yenilenebilir Enerji Küresel Durum Raporu’na gore, jeotermal kurulu gücünde dünyada 4’üncü sırada gelen Türkiye, dünyadaki toplam kapasitenin yüzde 11’ini oluşturdu.

Öte taraftan, Türkiye geçen yıl Çin’den sonrasında en yüksek hidroelektrik kapasitesini devreye alan ülke oldu. Türkiye, bu zamanda küresel hidroelektrik kapasitesinin yüzde 3’ünü karşıladı ve bu alanda ilk 10 ülke arasına girdi.

Türkiye’nin toplam yenilenebilir enerji kapasitesi ise küresel yenilenebilir enerji kurulu gücünün ortalama 1,7’sine karşılık geldi.

– Rüzgar ve güneşten elektrik üretimi dünya averajının üstünde

Temiz enerji kaynakları içinde elektrik üretiminde en yüksek oranı hidroelektrik santralleri alıyor. Kuraklık sebebiyle son aylarda hidroelektrik santrallerinin üretimdeki oranı düşse de geçen yıl toplam elektrik üretiminin yüzde 25,6’sı hidroelektrik santrallerinden sağlandı.

Londra merkezli araştırma kuruluşu Ember verilerine gore, Türkiye geçen yıl toplam elektrik üretiminin yüzde 12’sini rüzgar ve güneşten karşılayarak dünya averajının (yüzde 9,4) üstünde performans gösterdi.

Türkiye’nin bu kaynaklardan sağlamış olduğu elektrik üretimi 2015-2020 döneminde 3 kat artış gösterdi. Toplam elektrik üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının oranı geçen yıl yüzde 43 seviyesinde gerçekleşti.

– İklim kriziyle savaşım için fosil yakıt kullanımı sonlandırılmalı

Fosil yakıtlardan meydana gelen karbon emisyonları küresel ısı artışına niçin oluyor.

Küresel ısı artışının yol açmış olduğu iklim krizini önlemek için fosil yakıt kullanımının en süratli şekilde sonlandırılması gerekiyor. Küresel ısı artışını 1,5 dereceyle sınırlandırmak ve 2050’de net sıfır emisyon hedefine ulaşmak için eleştiri önemde olan temiz enerji kaynaklarına daha çok yatırım yapılması gerekiyor.

Bu kapsamda, bilhassa son yıllarda birçok ülke başta kömür olmak suretiyle fosil yakıtlardan çıkış stratejileri ortaya koyarken, dünyada çapında temiz enerji dönüşümü giderek daha yaygın hale geliyor.

Temiz enerji dönüşümü şirketlerin ve bankaların yatırım planlarını da şekillendiriyor. Şu anda dünyadaki tüm kalkınma bankaları kömür finansmanını durdururken, yenilenebilir kaynaklara yatırımları artırmayı taahhüt ediyor.

Internasyonal Enerji Ajansı verilerine gore, 2050’de net sıfır emisyonu başarmak için ülkelerin 2030’a kadar senelik 5 trilyon dolar temiz enerji yatırımı gerçekleştirmesine gerekseme duyuluyor. Bu sayı, küresel enerji sektöründeki senelik 2,3 trilyon dolarlık mevcut yatırım hacminin ortalama 2 katı seviyesinde bulunuyor.

Rüzgar ve güneş enerjisinde senelik 1000’er megavat kapasite oluşturmayı hedefleyen Türkiye’nin küresel temiz enerji yatırımlarından daha çok hisse alabilmesi, finansmana erişiminin kolaylaşması, daha çok yabancı yatırımcı çekebilmesi ve cari açığını azaltabilmesi için yenilenebilir enerji yatırımları eleştiri ehemmiyet taşıyor.