DÜNYA

Tuz Gölü’ndeki Kuraklık Uydu Görüntülerinde

Tuz Gölü’ndeki kuraklığın çarpıcı boyutu uydu görüntülerine yansıdı. Yaz periyodu su seviyesi 2000 yılından itibaren hızla azalan gölde 2021 yazında suların tamamen çekilmiş olduğu saptandı.

Ege Üniversitesi’nde yürütülen uydu görüntüleme emek vermesi sonucu Türkiye’nin en büyük ikinci gölü olan Tuz Gölü’nde suların tamamen çekilmiş olduğu, yer altı su seviyesinin de daha ilkin görülmemiş seviyede düşmüş olduğu saptandı.

Ankara, Konya ve Aksaray illeri içinde, ortalama 1665 kilometrekarelik alanıyla eşi olmayan bir biyoçeşitliliğe ev sahipliği icra eden gölde, seneler içinde su seviyesindeki azalmayı saptamak suretiyle bilimsel bir emek harcama yapılmış oldu.

Gölün son 37 yıla ilişik uydu görüntüleri kullanılarak tamamlanan emek harcama, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.

tuz gölü uydu

EÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi ve İklim Uzmanı Prof. Dr. Ecmel Erlat ile EÜ Güneş Enerjisi Enstitüsü’nden Dr. Fulya Aydın Kandemir’in, gölün son 37 yıla ilişik uydu görüntülerini kullanarak tamamladığı çalışmada, gölde 1985-2000 yılları aralığında çekilen uydu görüntülerinde güneybatı kesiminde kesinlikle suyla kaplı bir alanın bulunmuş olduğu, suyla kaplı alanın, gölün toplam alanının yüzde 20’sinin altına düşmediği belirlendi.

Bu zamanda yağışlar yetersiz olsa bile taban suyunun yüksek olması sebebiyle gölün beslendiği ortaya kondu. Sadece 2000 yılından itibaren yükselen sıcaklıklar, şiddetlenen buharlaşma ve yağış yetersizliğine bağlı olarak yazları göldeki suyla kaplı alanın hıza azalmaya başladığı, 2021 yılının yaz mevsiminde göldeki suyun tamamen çekilmiş olduğu belirlendi.

Prof. Dr. Ecmel Erlat, yüksek buharlaşma oranlarına haiz, yarı kurak iklim bölgesinde yer edinen Tuz Gölü’nün tuzluluk oranının, her yıl yaz mevsiminin sonunda üçte bir oranında arttığını, su ile kaplı olmayan alanda 1-30 santimetre genişliğinde bir tuz tabakası oluştuğunu belirtti.

Tuz Gölü’nün yüzde 32,4 tuzluluk oranı ile Ürdün ve İsrail arasındaki Lut Gölü’nden sonrasında dünyanın en tuzlu gölü bulunduğunu aktaran Erlat, bölgedeki tuz işletmelerinin her yıl ortalama 5 milyon ton tuz elde ettiğini beyan etti.

Yükselen sıcaklıklar, şiddetlenen buharlaşma ve yağış yetersizliğine bağlı olarak gölde suyla kaplı alan kalmadı.

tuz gölü kuraklık

Erlat, gözlemlerinde şunları kaydetti: ”Tuz Gölü ve çevresinin, 2019 yılının Mayıs ayından bu yana kesintisiz kurak koşullara, 2021 yılının ilk 7 ayında ise şiddetli kurak koşullara haiz olduğu görülmektedir. Tuz Gölü’nün kurumasında, bölgenin giderek ısınması ve kuraklaşması yanında su ihtiyacı yüksek olan ziraat bitkilerini yetiştirmek amacıyla oluşturulan kuyulardan aşırı su çekilmesi sonucu havzadaki yer altı suyu seviyesinin düşmesi etkilidir.”

NASA-GRACE FO uydusundan alınan yüzeye yakın Yeraltı Suyu Kuraklık İndisi verilerine bakılırsa Tuz Gölü ve çevresinde bilhassa 2000 yılından itibaren yer altı suyu miktarında fazlaca çarpıcı bir azalma gözlendiğini vurgulayan Erlat, “2021 senesinde Tuz Gölü çevresinde yer altı sularının seviyesi önceki yıllara bakılırsa asla görülmemiş seviyede düşmüştür. Bu durum bitkilerin kök seviyesindeki toprak nemliliğinin de azalması anlamına gelmektedir” dedi.

2021 senesinde yaşanmış olan şiddetli kuraklık ve kurumanın, gölde ortalama 5 bin yavru ve erişkin flamingonun yaşamını kaybetmesine niçin olmuştu.

flamingo tuz gölü

Tuz Gölü ekosisteminde 279 nebat türü bulunduğunu, bunlardan 39’unun bir tek su bölgesinde yetişebildiğini dile getiren Erlat, bu yıl gölde fazlaca ciddi bir flamingo katliamının yaşandığını da hatırlattı. Uzaktan idrak etme uzmanı Dr. Fulya Aydın Kandemir ise bir gölün yok olmasının, bir tek çevre halkını değil ülkenin tüm katma değerlerini etkilediğini altını çizdi.

Tuz Gölü’ndeki durumun kaygı verici bulunduğunu vurgulayan Kandemir, sözlerini şu şekilde tamamladı: ”Gelecek yıllarda bölge, averaj yağış miktarını alsa bile yer altı ve yer üstü su hazneleri geri dönülemez seviyede yok olmuştur. İklim projeksiyonlarında, küresel iklim değişikliğine bağlı olarak bu alanın gelecek on yıllarda daha da ısınacağı ve yağışların azalacağı göz önüne alındığında, Tuz Gölü ve çevresinin çölleşeceği öngörülebilir. Bu anlamda gölün kurumasında görevi olan tüm eylemler bölgenin ekolojik ve hidrolojik dengesinin korunması açısından gözden geçirilmeli ve yanlış uygulamalar kesinlikle terk edilmelidir.”

Kaynak :
http://bc.vc/347874/http://bc.vc/347874/http://bc.vc/347874/https://www.ntv.com.tr/turkiye/tuz-golundeki-kuraklik-uydu-goruntulerinde,Pc3ajk2SsU21Mh4PpAzjbw



İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı

Please allow ads on our site

Looks like you're using an ad blocker. We rely on advertising to help fund our site.