Uçaklar Neden Tibet’in Üstünden Uçmaz?

Asya’daki uzun mesafeli uçuşlarda üstünden uçulmayan Tibet Özerk Bölgesi, Çin’e bağlı seyrek sözü geçen ve dağlık bir alandır. “Dünya’nın Çatısı” olarak bilinenn bu bölgenin üstünden uçulmamasının pek fazlaca teknik sebebi bulunuyor.

Havacılık sektöründe rota planlaması ve operasyonel değişimler yapmak karmaşık ve garip bir süreçtir. İnce işçiliğin yapıldığı bu alanda fazlaca sayıda unsur çözümleme ediliyor; tehlike yaratabilecek, gereksiz vakit ve para yitirilmesine neden olabilecek ihtimallerden olabildiğince kaçınılıyor. Bu bölgenin üstünden uçulmamasının sebebi işte bu analizlerin bir sonucu.

Uçakların bölgeden uzak durmasının en mühim sebebi arazinin engebeli olması ve averaj yüksekliğinin fazlaca fazla olmasıdr.

Bölgedeki alçak alanlar bile 3.000 metre yüksekliğindedir, averaj yükseklik ise ortalama 4.500 metredir. Uçaklar normal olarak fazlaca daha yükseğe çıkabilir fakat kabin basıncının düşmüş olduğu acil durumlarda, prosedür gereği uçağın bir havaalanına yönlendirilmeden ilkin 3.000 metrelik irtifaya inmesi gerekir.

Uçakta yolculara verilen oksijen, lüzumlu irtifaya inilemediği takdirde o yükseklikte yalnız 20 dakika yetebilir. Bölgede acil iniş yapılabilecek uygun bir alan neredeyse yoktur. Mevcud iki havalimanı hem fazlaca uzaktadır hem de bu havalimanlarına yalnız birkaç pilotun inebilme tecrübesi bulunmaktadır.

Yüksek dağlık bölgelerde türbülans riski artar. Tibet Platosu ve çevresindeki türbülansların sertliği fazlaca daha fazladır.

Türbülansa hava akımlarının dalgalar halinde ve değişik hızlarda yukarı-aşağı hareket etmesi neden olur. Herhangi bir rotada da türbülans yaşanabilir fakat bu bölgedekilerin sertliği yolcuları oldukça rahatsız edecektir ve acil bir durumu daha da tehlikeli hale getirebilir.

Jet yakıtının donma riski de bulunuyor.

Standart Jet A1 yakıtının donma noktası -47 santigrat derecedir. Bölgede daima bu kadar düşük sıcaklıklar olmuyor fakat aslına bakarsanız soğuk olan dağların üstündeki irtifada uzun süre seyretmek yakıtın donma riskini artıracaktır.

Bunun yanı sıra bölgede uçaklardaki radar sistemini destekleyecek radar sistemi bulunmuyor. Tüm bölge Çin nüfusunun yalnızca %0.2’sini oluşturuyor, nüfusu fazlaca seyrek olduğundan bölgede radar sistemi mevzusunda yetkin insan bulunmuyor, muhtemelen kimse de Çin’den gelip burada emek harcamayı tercih etmiyordur.

Ek olarak Tibet’in civarlarında Hindistan’ın askerî üsleri de bulunuyor. Askerî üslerin üstünden ticari uçuşların geçişi yasak olduğundan bu durumun da tesiri bulunuyor.

Ihtimaller içinde bir kaza sonrasında enkaza ulaşmak sıkıntılı olacaktır.

Kazadan kurtulanlar olsa dahi onlara acil yardım ulaştırmak günler alabilir. Kazazedelerin bölgedeki sıkıntılı şartlardan dolayı hayatta kalma ihtimali de düşecektir. Ek olarak kara kutu yüzlerce metre uzağa savrulabilir, uçurumlardan düşebilir yada çığın altında kalabilir. Bu yüzden kazanın sebepleri, bilgileri anlaşılamayacaktır.

Kaynaklar: Interesting Engineering, Simple Flying