DÜNYA

Uçakta Hepimiz Ansızın Arkaya Koşsa Denge Bozulur mu?

“Bu şekilde saçma sual mu olur?” dediğinizi duyar gibiyiz sadece içinde ne olduğu okuyunca aslına bakarsak probleminin {hiç de} saçma olmadığını şaşkınlıklar içinde anlayacaksınız.

Bu suali gördüğünüzde cevabın o denli da ürkütücü olmadığını düşünmeniz oldukca düzgüsel. Cevabı öğrendiğinizde ise inanmakta zorlanabilirsiniz.

Çeşitli kaynaklardan teyit etmemize karşın cevabın daha kati olmasını istediğimiz için Yüksek Tayyare Mühendisi Meriç Kahvecioğlu’na, Tayyare Mühendisi  Mustafa Okan Doksar’a ve Pilot Burcu Deniz’e de bu mevzuyu danıştık. O halde sizi daha çok meraklandırmayalım ve derhal cevaba geçelim:

Aslen uçaklarda yolcuların hepsinin birden ansızın koşabilecekleri kadar geniş bir alan bulunmuyor.

uçak koltuk

Koltukların olmadığını varsayalım ve bu durumun kuramsal olarak mümkün olup olmadığını inceleyelim.

uçak içi

Bazı tayyare modelleri 170 yolcu alabilirken bazı modellerde kapasite 800’e kadar ulaşır. Biz 170 kişilik bir uçağı örnek olarak ele alalım. Bir yolcunun averaj ağırlığını 60 kilo varsaydığımızda bile yolcuların toplam ağırlığı 10 tondan fazla eder.

Şu demek oluyor ki uçağa eşit bir halde dağılmış 10 tonluk bir yük ansızın öne yada arkaya hareket edecek. Yolcu uçakları bir miktar yük dengesizliğini tolere edebilir sadece 10 tonluk yük kayması işlerin ciddi bir hal almasına neden olur.

Her uçağın CG(ağırlık merkezi) limitleri vardır.

uçak denge

Bu şeklinde denge bozulmalarında uçağın yeniden yansız pozisyona getirilmesini elde eden oto trim fonksiyonu, CG değişimine tepki verir. Kokpit, verilen CG değerine nazaran uçağı trimliyor sadece ani değişimlerde gene de problemler oluşabilir.

uçak cg

Uçağın doluluk oranı ve kalabalık bir halde oturan bir grubun ani şekilde yer değiştirmesi tehlike oluşturabilir ve uçağın CG limitlerinin dışına çıkmasına sebep olabilir. Pilot, uçağı uçurmak için büyük çaba sarf eder sadece oldukça kararsız hale gelen tayyare bu çabaya karşılık veremeyerek büyük olasılıkla düşer. Daha ilkin denenmediği için kati düşer doğal ki diyemiyoruz sadece hatalı kargo yüklemeleri sebebiyle yaşanmış olan pek oldukca kaza bulunuyor.

Mesela bu kargo uçağı, benzer bir denge problemi sebebiyle düşmüştü.

https://www.youtube.com/watch?v=5fpxm0D46iQ

  • Videoyu YouTube’dan izlemeniz gerekiyor.

Uçakta tonlarca ağırlıkta askeri araçlar bulunuyordu. Tayyare havalanırken bu araçları tutan nesneler fazla gerilme sebebiyle kopmuştu.

Onları tutan bir şey olmayınca uçağın arkasına kayan araçlar yük birikmesine neden olmuş ve denge kaybeden tayyare kısa süre sonrasında düşmüştü.

Şu demek oluyor ki çeşitli örneklerinin de yaşandığı suretiyle bu sorumuzun cevabı oldukça ürkütücü.

İLGİLİ HABER

Uçaklar Neden “Dünya’nın Çatısı” Olarak Malum Tibet’in Üstünden Uçmaz?



İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı

Please allow ads on our site

Looks like you're using an ad blocker. We rely on advertising to help fund our site.