Navigasyon Nedir? Iyi mi Çalışır?

Belirli bir yaş üstündeki kullanıcılar hatırlayacaktır; eskiden bilmediğimiz bir yere gidebilmek için kimi zaman onlarca kişiye adres sorar hatta kağıt bir harita üstünde gideceğimiz konumun nerede olduğuna bakardık. Çok da fazla uzak bir geçmişte olmayan bu çile bir süredir geride kaldı. Artık kuvvetli ve yaygınlaşmış navigasyon sistemleri yardımıyla, saniyeler içinde nerede olduğumuzu nokta atışı şekilde tespit edebiliyoruz.

Peki, Dünya üstünde kaybolma ihtimalimizi ortadan kaldıran sistem olan navigasyon nedir, iyi mi çalışır? Navigasyon nedir sorusunun yanıtını biliyor olduğumuzu düşünsek de bu sistem aslen düşündüğümüzden fazlaca daha karmaşıktır. Eskiden koca bir bavul büyüklüğündeki cihazlarla kullandığımız navigasyon sistemleri, artık her an yanımızda taşıdığımız akıllı telefonlar yardımıyla en kullanışlı haline geldi.

Navigasyon nedir?

Navigasyon, Dünya yörüngesinde GPS uyduları yardımıyla konum tespiti yapabilen bir teknoloji sistemidir. Bu sistem üç ayaktan oluşur; ilki Dünya yörüngesinde hareket eden GPS uyduları, ikincisi GPS uydularından radyo sinyali alan yer istasyonları ve üçüncüsü de yer istasyonundan bu sinyalleri alarak bizlere ileten GPS alıcılarıdır. Bu üç ayaktan birinde yaşanacak problem sonucu navigasyon sistemleri doğru bir halde çalışmayacaktır.

Kullanıcı; akıllı telefonundaki, otomobilindeki ya da değişik bir cihazdaki GPS alıcısını etken hale getirmiş olduğu vakit GPS uydularının yer istasyonuna gönderilmiş olduğu radyo sinyalleri GPS alıcısı tarafınca yakalanır. Minimum üç değişik GPS uydusundan radyo sinyali alındığı vakit konum tam olarak tespit edilir. Günümüzde kullanılan navigasyon sistemleri maksimum 7,8 metre sapma ile konum tespiti yapabilirler.

Navigasyon iyi mi çalışır?

Navigasyon, trio olarak isimlendirilen bir ilke üstünden çalışır. Sadece bu ilke, navigasyon sistemini çalıştıran üç ayak sisteminden farklıdır. Navigasyon sistemleri Dünya yörüngesinde hareket eden GPS uydularının yer istasyonuna gönderilmiş olduğu radyo sinyallerinin GPS alıcıları tarafınca bulunması ile yer tespit edilme sürecidir. Trio ise GPS uyduları ile ilgilidir.

Dünya üstünde bulunan bir şahıs, elindeki GPS alıcısını etken hale getirmiş olduğu vakit yer istasyonu ilkin bir, sonrasında iki, sonrasında üç uydunun gönderilmiş olduğu radyo sinyalini alıcıya gönderir. Üç GPS uydusunun gönderilmiş olduğu sinyallerin tam kesişme noktası, GPS alıcısının kısaca alıcıya haiz kişinin tam konumunu gösterir. Üç GPS uydusunun gönderilmiş olduğu radyo sinyallerinin kesişerek konumun tespit edilmesi trio prensibidir.

Normal olarak trio prensibi, navigasyon sistemlerinin emek vermesi için lüzumlu minimum ihtiyacı ifade eder. GPS alıcısı ne kadar fazlaca GPS uydusundan gönderilen radyo sinyalini alırsa o denli doğru konum tespiti yapmış olacaktır. Askeri amaçlı kullanılan navigasyon sistemleri, fazlaca daha çok yer istasyonundan sinyal alırlar. Böylece daha çok uydu sinyali almış ve sinyallerin kesişme noktasını neredeyse sapmasız olarak tespit etmiş olurlar. 

GPS uyduları iyi mi çalışır?

Global Positioning System, GPS, Türkçesi ile Küresel Konumlandırma Sistemi’nin kurulması için lüzumlu olan ilk uydu, 1973 senesinde ABD Ordusu tarafınca gönderilmiştir. İlk uyduların dayanma süresi 7,5 yılken, günümüzde kullanılan uydular yerden 20 bin kilometre yükseklikte yerleştikleri Dünya yörüngesinde ortalama 15 yıl süresince etken olarak hizmet verebilmektedir. Şu an Dünya yörüngesinde navigasyon sistemleri için çalışan 31 etken GPS uydusu vardır.

GPS uyduları, ekvatora 55 aşama açı ile konumlandırıldıkları Dünya yörüngesinde asla durmadan hareket ederek yer istasyonlarına radyo sinyalleri gönderirler. Her bir GPS uydusu 12 saatte bir, Dünya çevresinde tam tur atar. Böylece gereksinim duyulan her an, bir GPS alıcısının gereksinim duyan radyo sinyalini yer istasyonlarına gönderiyor olurlar. Minimum üç GPS uydusundan alınan sinyal sonucu, GPS alıcısı tam konum tespiti yapabilir.

Geçmişten günümüzde navigasyon sistemleri: Dünya Savaşları’ndan günümüze, askeriyeden sivil teknolojilere…

Günümüzde kullandığımız pek fazlaca teknoloji şeklinde navigasyon sistemleri de ilk olarak askeri amaçla geliştirilmiştir. İlk GPS uydularından sinyal alması için tasarlanan GPS alıcıları, askerlerin savaşın ortasında sırtlarında taşımak zorunda kaldıkları koca bir bavul büyüklüğündeki çantalardı. Bu çantalar üstünde GPS alıcısının radyo sinyallerini toplaması için lüzumlu, dev gibi antenler bulunurdu.

Navigasyon sisteminin siviller tarafınca da kullanılması uygun görülünce, ilk olarak otomobillere yerleştirilen ya da harici olarak kullanılan GPS alıcıları kullanıldı. Hızla gelişen teknolojinin gelişmesi ve her şeyin küçük bir telefona sığdırılabilir olması ile beraber akıllı telefonlara da birer GPS alıcısı yerleştirildi. Böylece artık navigasyon sistemleri hepimiz için ulaşılır bir hale geldi. Bu şekilde gelişmiş bir sistemin sivillere ücretsiz bir şekilde sunulması da dikkat çekici bir ayrıntıdır.

Navigasyon sistemleri ile takip mi ediliyoruz?

Dünya yörüngesinden yer istasyonlarına günün her saati radyo sinyali gönderen 31 tane GPS uydusundan bahsetmiştik. Bu uyduların ilki ABD Birleşik Devletleri tarafınca gönderilse de hemen sonra Rusya dahil pek fazlaca ülke tarafınca yeni GPS uyduları da gönderilmiştir. Normal olarak, bu uyduların hepsi askeri amaçla gönderilmiş olsalar da bugün bir GPS alıcısına haiz hepimiz navigasyon sistemlerini kullanabiliyor. Peki, niçin?

Sivil firmalar uzun süredir ülkelerin hükümetleri ve orduları ile beraber çalışıyor. Navigasyon sistemleri ilk olarak bu yüzden sivil kullanıma sunulmuş olabilir. Öteki bir niçin de sivil müdafa. Korkulu bir cenk esnasında sivillerin de yollarını bulmaları istenmiş olabilir. Kim bilir en doğru niçin maddiyat olacaktır.

Devletler, GPS uydularını yalnızca kendi amaçları doğrultusunda kullanarak kar edemeyeceklerdir. Bu yüzden sivil şirketlere satarak, buradan daha büyük bir kazanç elde edebilirler. Uzaya uydu gönderme gücüne haiz şirketlerin artması ile bu durum daha da görünür hale geldi. Navigasyon sistemlerinin parasız kullanımına dair öteki bir komplo teorisi de izleniyor olmamız.

Gizli saklı amaçlara haiz kuruluşlar artık peşimize gizli saklı ajanlar takmak yerine, bizi uydular yardımıyla anlık olarak izleyebiliyorlar. Bu, belirli niçin ve neticeleri olmayan bir kuram olsa bile her gün tekrardan karşımıza çıkan kişisel veri ihlallerini gördüğümüz vakit bu şekilde bir kuram üstünde düşünmeden edemiyoruz. 

Dünya üstünde kaybolma ihtimalimizi ortadan kaldıran navigasyon nedir, iyi mi çalışır şeklinde dört gözle beklenen soruları yanıtladık ve mevzu ile ilgili dikkat çeken bilgileri anlattık. Birileri bizi takip ediyor bile olsa, onlarca kişiye adres sorarak yitmek yerine nokta atışı tespitlerle yol tarifi almak fazlaca daha keyifli.