Üretici enflasyonunda 19 senenin rekoru

Türkiye ekonomisindeki yüksek enflasyon problemi, bir taraftan artmaya devam eden döviz kurları, öteki taraftan küresel çapta enerji fiyatlarında yaşanmış olan artış ile büyümeye devam ediyor.

Bilhassa Yurt içi üretici tutarları endeksinde (Yİ-ÜFE) görülen düzey, 2003 bazlı serinin en yüksek kıymeti oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine bakılırsa, tüketici tutarları ekim ayında yüzde 2,39 arttı.

TÜFE’de senelik artış oranı da yüzde 19,89 olarak hesaplandı. Genel kanı enflasyonun ekim ayında yüzde 20’yi aşacağı yönünde olsa da TÜİK’in hesaplamaları tüketici enflasyonunu fazlaca azca bir farkla yüzde 20’nin altında gösteriyor.

Öte taraftan Yurt içi üretici tutarları endeksi (Yİ-ÜFE) ise aylık yüzde 5,24 artarken senelik artış oranı yüzde 46,31’e ulaştı. Böylelikle üretici enflasyonu 19 senenin en yüksek seviyesine çıktı.

Üretici enflasyonunda son olarak Haziran 2002’de yüzde 46,8 görülmüştü. Üretici-tüketici enflasyonu arasındaki fark da 26,42’ye çıkarken, önümüzdeki aylar için tüketici enflasyonu üstündeki baskının artarak devam edeceğinin bir işareti oldu.

GİYİM VE GIDA ETKİSİ

TÜİK verilerine bakılırsa, enflasyona tesir bakımından ekimde giyim ve ayakkabı grubunda yüksek oranlı zamlar
öne çıktı. Giyim ve ayakkabı grubunda aylık enflasyon yüzde 7,56 ve bunun manşet tüketici enflasyonuna tesiri de 0,40 puan oldu.

Ek olarak alkol ve sigara grubunda meydana getirilen zamlar ekim ayında öne çıktı. Bu grupta aylık artış yüzde 5,97 ve manşet enflasyona tesir 0,26 puan oldu. Besin grubunda ekimde aylık artış yüzde 1,92 oldu ve manşet tüketici enflasyonuna 0,52 puanlık katkı yapmış oldu.

Konut grubunda aylık yükseliş yüzde 2,29 ve manşet enflasyona tesiri 0,36 puan. Konut grubunda üreticiye meydana getirilen doğalgaz zamları tüketiciye yansıtılmadığı için belirleyici kömür, odun ve tüp gaz zamları oldu. Kasımda da doğalgaz zammı tüketiciye yansıtılmadı.

Ev eşyası grubunda yüzde 2,25 artış ve aylık manşet enflasyona 0,2 puanlık tesir görülürken, ulaştırma grubunda aylık artış yüzde 2,43 ve manşet enflasyona tesiri 0,36 puan olarak gerçekleşti.

Enflasyondaki yükselişe karşın, 18 Kasım’daki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısından bir kez daha “sınırı olan” da olsa bir faiz indirimi olacağı beklentisi yüksek.

Genel eğilim yılbaşına kadar, kasım ve aralık ayı PPK’larından 100-150 baz puanlık daha indirim yapılacağı yönünde. Bu durumun gelecek aylarda kurlar ve enflasyona etkilerini hep birlikte göreceğiz.

TCMB’NİN RAPORUNDA “ENERJİ” ÖNE ÇIKTI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ekim ayı fiyat gelişimleri raporunu açıkladı. TCMB’nin
değerlendirmesinde artan enerji tutarları işaret edilirken, senelik enflasyon besin ve temel mal dışındaki gruplarda yükseliş yaşandığı açıklandı.

TCMB’nin raporuna bakılırsa, bu artışa en belirgin katkı enerji ve tütün ürünlerinden geldi. Banka ekim ayında petrol, propan, bütan, kömür şeklinde enerji fiyatlarının dolar bazında kayda kıymet bir oranda yükseldiğini, TL’deki görünüm ile beraber yurt içi enerji kalemlerinde yüksek fiyat artışları kaydedildiğini belirtti.

TCMB’nin aylık fiyat gelişimleri değerlendirmesinde lokanta ve otel grubu fiyatlarındaki yükseliş eğiliminin hizmet senelik enflasyonunu negatif yönde etkilemeye devam etmiş olduğu de ifade edildi.