Uykuya Dalma Anımızı Neden Asla Hatırlayamayız?

Başımızı yastığa koyup düşüncelere dalmışken birden kendimizi sabah uyanmış bir halde buluveririz. Nasıl oluyor da fark etmediğimiz bir halde bu durum gerçekleşebiliyor?

Bu geçiş aşaması öylesine yumuşak bir halde yaşanır ki o minik evreleri fark edemeyiz. Öylece dalıp gitmeden derhal ilkin aslına bakarsak bir tür “amnezi” yaşarız. Peki fakat neden?

Uykuya dalarken aniden derin uykuya geçmeyiz. Zira uyku bir süreçtir, anlık değildir.

Uykuya dalmadan derhal ilkin -bildiğiniz gibi- dikkat seviyemiz mühim seviyede azalmaya adım atar. Çevremizde meydana gelenleri daha azca kavrarız, düşük seslere neredeyse tepki vermeyiz. Kısaca bu anlarda yeni anıları oldukça iyi kodlayamayız, bundan dolayı etrafa yeterince dikkat edemeyiz.

Beynimiz, uykuya dalmadan derhal ilkin dikkat sürecinin oldukça fazla çalışmasından pek hoşlanmaz. Hatta bu anlarda yanınızda konuşan sevgilinizi duysanız bile beyniniz kelimeleri kaydetme gereği duymaz. Bu yüzden sabah uyandığınızda sevgilinizden trip bile yiyebilirsiniz.

Beynimizin ön kısmı olan frontal lop, uykuya ilk dalan kısımdır.

Frontal lopta bilincimizin merkezi olan prefrontal korteks de bulunur. Uykuya daldığımız anda şuur etken olarak faaliyette olmadığı için anılar hafızamıza -nöronlar içinde kontakt durdurulduğu için- aktarılmaz.

Yeni anıların birkaç dakikadan daha uzun süre kalabilmesi için beyinde kısa süreli depolamadan uzun soluklu depolamaya aktarılması gerekir.

Bu işleme konsolidasyon denir. Meydana getirilen çalışmalarda birisi uykuya dalarken ona söylenen cümlelerin o şahıs uyandığında söylenenleri hatırlayamadığını göstermiştir. Kısaca uykuya dalma süreci bir anlamda konsolidasyon sürecinin kapısını kapatıyor. Bu kapı kapatıldığında yeni anılar kısa süreli depolamadan uzun soluklu depolamaya aktarılamıyor.

Yatmadan ilkin uykulu bir halde ders çalışmak bu yüzden verimli değildir.

Okuduklarınızı, ezberlediklerinizi unutma ihtimaliniz artacaktır. Hatta ertesi gün kitabı elinize aldığınızda, sanki o sayfaları asla okumamış şeklinde olabilirsiniz. Bu yüzden final imtihanlarından ilkin tüm gece çalışmak asla iyi bir düşünce değildir. Artık bu durumun nedenini öğrendiğinize nazaran huzurla uyuyabilirsiniz.

Kaynaklar: Nature, Morris Psych