Marmara Denizi eski haline ne vakit dönebilir? Bakan tarih verdi

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, TRT Haber hususi yayınında “Yapacağımız Fiil Planı ile Marmara Denizi 5 yıl içinde eski haline gelecek” dedi.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, TRT Haber’de canlı gösterilen Hususi Röportaj programında gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı, değerlendirmelerde bulunmuş oldu.

Marmara Denizi’ndeki müsilaj oluşumunun sebeplerinin sorulması üstüne Kurum, bunun 3 başlıkta özetlenebileceğine işaret ederek, deniz suyu sıcaklığının 2,5 aşama artmasının, Marmara’nın konumu, jeopolitik yapısı, durağan yapısı suyun dikeydeki hareketliliği ile buradaki azot ve fosfor bolluğunun müsilaj oluşumuna niçin bulunduğunu söylemiş oldu.

Bunların yanı sıra evsel ve endüstri atıklardan kaynaklı denize bırakılan kirliliğin, zirai kaynakların, hayvansal atıkların, gemiden kaynaklı kirleticilerin ve mikrobiyolojik kirliliklerin de müsilaj oluşumunda etkili bulunduğunu belirten Kurum, sudaki çözülmüş oksijen seviyesi arttırılırsa ve azot miktarı yüzde 40 azaltılırsa Marmara Denizi’nin 5 yılda eski haline geleceğini dile getirdi.

“Atık suların yüzde 100’ü ne vakit ileri biyolojik arıtmadan geçirildikten sonrasında denize boşaltılacak?” sorusu üstüne Kurum, şöyleki konuştu:

“22 fiil planı çerçevesinden en mühim gündemimiz, atık su arıtma tesislerinin standardını yukarı çekmek. Gerek ileri biyolojik arıtma tesisleriyle gerek membran tesisleriyle mevcuttaki arıtma tesislerimizi bu seviyeye getirmek zorundayız. Marmara’daki arıtma tesislerinin ortalama yüzde 55’i ön arıtma. Evsel atıkların bir çökertme havuzunda çökertilerek parçalanması ve denize derin deşarjıyla arıtılan işletmeler. Bu işletmeden arıtılan sular geri kullanılamıyor. Bir de biyolojik arıtmalarımız var. Ortalama yüzde 40’ı da ileri biyolojik arıtma, yüzde 5’i de biyolojik arıtma. Tamamını ileri biyolojik arıtmaya getirmemiz gerekir.”

Türkiye’nin, su kaynakları bakımından öteki ülkelere bakıldığında varlıklı bir ülke bulunduğunu fakat 2030-2050’lerde iklim değişikliğiyle su kıtlığı yaşanacağını öngördüklerini belirten Kurum, “Dolayısıyla su kaynaklarını verimli kullanmak zorundayız. Şu an arıtma tesislerinden çıkan suyun yüzde 3,2’sini kullanıyoruz. Hedefimizin 2023’te yüzde 5’e, 2030’da da 15 seviyesine çıkarmak. Bu suları toplayıp kollektör hatlarıyla beraber bahçe sulamalarımızda kullanabileceğiz. Bu ileri biyolojik ve membran tesisleriyle yaptığımız arıtma tesisleriyle beraber kullanma suyu olarak tabir ettiğimiz seviyeye çıkarıp yüzde 15’ini kullanabilir hale geleceğiz” ifadelerini kullandı.

Bakan Kurum, hazırladıkları plan çerçevesinde Marmara’da azot seviyesinin eski hale getirilmesi adına arıtma tesislerini 3 yıl içinde iyileştireceklerini bildirdi.

“Fiil planı çerçevesinde yatırımını yapmayan tesisi kapatacağız”

Marmara Denizi’ni “Koruma Alanı” duyuru edeceklerini yineleyen Kurum, koruma fiil planına ilişkin şu detayları verdi:

“Buradaki balıkçılık faaliyetleri, teknelerin atık sularının yönetimi kısaca Marmara’ya girerken atık getirme merkezlerine atıklarını bırakacak Marmara Denizi’nden çıkacak ve Ege’ye gidecek, geminin sirkülasyonu bu çerçevede yapılacak. Marmara’da 90 tane seyretme noktamız var, 150’ye çıkarıyoruz.

Şu an yalnız ileri biyolojik arıtma tesislerini 7/24 izliyoruz, mevzuat bunu gerektiriyor. Mevzuatımızı değiştiriyoruz, tüm atık su arıtma tesislerini 7/24 izleyecek düzeni getiriyoruz. Zeytin kara suyu ve peyniraltı suyu, bunlara ilişkin arıtma yapma zorunluluğu getiriyoruz.

Buradaki balıkçılık faaliyetlerini ekosistem dengesini düşünerek Bakanlığımız bu fiil planı çerçevesinde düzenleme altına alacak. Buranın ısınmasına yol açan gerek termal tesisler gerek termik santrallerle ilgili soğutma suyunun seviyesini, sıcaklığını takip edeceğiz.

Fiil planı çerçevesinde yatırımını yapmayan tesisi kapatacağız, her türlü cezai işlemi uygulayacağız. Hiçbir tesis Marmara’dan, vatandaşımızın canından kıymetli değil.”

Ergene Havzası projesi ve Marmara Denizi’ni kurtarmak için rehabilite etmeyi düşündükleri başka havzaların olup olmadığı sorulan Kurum, Susurluk Havzası ve öteki havzalarda bu mevzularda denetimlerin yapıldığını, mevzuata ve şartnameye uymayan yapılara ilişkin sürecin takip edildiğini, lüzumlu adımları atacaklarını söylemiş oldu.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Kurum, müsilajın öteki denizlere yayılma ihtimali ve hızının sorulması üstüne, poyrazla beraber müsilajın açıklara gittiğini, rüzgar yönüyle deniz ve havanın sıcaklığıyla bu mikroorganizmaların ürediğini ve yayıldığını belirterek, bu kirliliği engellemek için 7 ilde, Marmara Denizi’ndeki 15 ayrı bölgede müsilajların temizliği çalışmasını başlattıklarını, 7 gün 24 saat esasıyla Valiliklerce bu sürecin koordine edileceğini kaydetti.

Türkiye’nin en mühim gündem maddelerinden birinin zelzele dönüşümü, ötekinin de iklim değişikliğiyle savaşım olduğuna dikkati çekerek, bunlara ilişkin yaptıkları çalışmalara değinen Kurum, “Çocuklarımıza iklim değişikliğinin bir ders olarak okutulması gerekiyor. Ulusal Eğitim Bakanlığımız ile bu mevzuda ortak emek harcamalar yürütüyoruz” dedi.

“Müsilajın olduğu denize girilir mi, buradaki balık yenir mi?” sorusuna Kurum, “Arkadaşlarımız numuneler aldılar denizden, deniz dibinde ve canlılardan. Ziraat Bakanlığımız balıklarla, canlılarla ilgili sürece, Sıhhat Bakanlığımız buradaki suya insanlarımızın girip giremeyeceğine ilişkin deneylerini yapmak suretiyle numunelerini aldılar. Burada ağır metallerin içermediği sonucu geldi sadece hem denize girmeyle hem de balıkların tüketilmesiyle ilgili Valiliklerimiz tüm bölgelerde ilgili müdürlüklerimiz nezdinde çalışmalarını yapıyorlar. Neticelerini bekliyoruz, çıkmış olduğu vakit bu tarz şeyleri yurttaşlarımıza saydam bir halde duyuracağız” yanıtını verdi.

Kanal İstanbul projesi

Bakan Murat Kurum, Kanal İstanbul projesindeki son durumun sorulması üstüne, şunları söylemiş oldu:

“Kanal İstanbul projesi İstanbul Boğazı’mızın özgürlük ve koruma kurtarma projesidir. Türkiye’nin en çevreci şehircilik projesidir. İstanbul’umuzun dönüşüm projesidir. Planlamada arazinin yüzde 52’sini yeşil alana terk ettik. Bu kadar devasa bir alanda 500 bin nüfus öngördük.

Bu 500 bin nüfus İstanbul’umuzun dönüşümü adına oldukca mühim. Bilim bilim diyorlar, su kaynakları azalacak, depremi tetikleyecek diyorlar. Bunların hepsini araştırdık. Bizim çalıştığımız insanoğlu bilim insanı değil mi? ÇED raporunu hazırladık. 200 bilim insanı bu rapor doğrultusunda görüşlerini verdi. Atılacak adımlar, bu ÇED raporu çerçevesinde atılmak zorunda.

Kanal İstanbul projesi yürüyüş yollarıyla, yeşil yollarıyla, Ar-Ge alanlarıyla, ekoloji koridorlarıyla, bisiklet yollarıyla, üniversiteleriyle Türkiye’nin en çevreci projesi olacak. 100 bin ölçekli çevre planımızı yaptık. 5 bin-1000 ölçekli uygulama bayındır planlarını yaptık. İnşallah haziran ayında Ulaştırma Bakanlığımızın köprüde atacağı temelle de Kanal İstanbul projemizi milletimizin hizmetine sunacağız.”

Attıkları her adımı bilim adamlarının görüşleri doğrultusunda attıklarını dile getiren Kurum, “Kanal İstanbul projesini, bırakın İstanbul’a zarar vermeyi, İstanbul’a yarar sağlayacak, çekicilik merkezi haline getirecek bir anlayışla yapıyoruz. Orada ekolojik yaşamın korunacağı, yeşil alanların arttırılacağı, yapılacak köprülerle geçişin sağlanabileceği, oradaki canlıların yaşayabileceği her türlü detay düşünülüyor ve adımlar buna gore adım atılıyor. İstanbul’da zelzele gerçeği var, dönüştürmek zorundayız” diye konuştu.

Kentsel dönüşüm seferberliği hatırlatılan Kurum, zelzele dönüşümünün ulusal güvenlik meselesi bulunduğunu, kentsel dönüşüm seferberliği kapsamında 1,5 milyon konutu dönüştürdüklerini, TOKİ eliyle 2002’den bugüne dek 1 milyon 100 bin konut ürettiklerini, 800 bin binanın denetimini de yeni mevzuata gore yaptıklarını kaydetti.

İstanbul’da 300 bini acil ve öncelikli olmak suretiyle 1,5 milyon konutun dönüşmesi icap ettiğini vurgulayan Kurum, Türkiye’de son yıllarda depremin yaşandığı Van, Elazığ, Malatya ve İzmir’de hayata geçirdikleri kentsel dönüşüm çalışmalarını söyledi.

Salda Gölü’ndeki renk değişikliği iddiaları

Kurum, Salda Gölü kıyısındaki renk değişikliği iddialarının sorulması üstüne, gölün 2019’daki durumunu fotoğraflardan göstererek, burada çöp yığınlarının bulunduğunu, araçların gölün kıyısına kadar girebildiklerini dile getirdi.

Bunun üstüne acil önlem aldıklarını belirten Kurum, şöyleki devam etti:

“Ahşap bariyerlerle 500 metre yakına gelemeyecek şekilde tamamını çevirdik. İşte buradaki yapılar, çadırlar, konteynırlar, derme çatma binalar, bunların tamamını kaldırdık. Bu alanın tamamını içine alan 7 kat büyüttüğümüz bir hususi çevre koruma bölgesi duyuru ettik. Göle atık su akıyordu. Bugün haber yapmışlar. Önümüze 3-5 yıl önceki görüntüleri getirip koyuyorlar.

Oradan numune aldı arkadaşlarımız, su A sınıfı seviyede, kısaca yüzülebilir seviyede. Biz orada parti ayrımı gözetmedik. Yeşilova Belediyesi CHP belediyesidir. Atık su arıtma tesisi yok. Birlikte yapalım diyoruz. Yapacağız. Hem bağışlama hem destek hem kredi veriyoruz, atık su arıtma tesisi yapıyoruz. Dumansız hava sahası duyuru ettik Salda’yı.

Ziyaretçi girişini kotaya bağladık. 1,5 milyon ziyaretçi geliyordu, bunu sınırladık. Beyaz adalarda bölgesindeki sirkülasyonu tamamen takip ediyoruz. Beyaz adalarda şu an göle giremezsiniz, gölün dibinde gezemezsiniz, beyaz kumsallara basamazsınız.”

İkizdere’de planlanan liman projesi ve taş ocağı tartışmaları

İkizdere’de yapılması planlanan liman projesi ve taş ocağı tartışmaları sorulan Kurum, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının lojistik liman projesinin bölge adına oldukca mühim bulunduğunu söylemiş oldu.

Orada eski bir taş ocağının bulunduğunu aktaran Kurum, şöyleki konuştu:

“O taş ocağından taşı, lojistik limanın dolgusu için kullanıyorlar ve o kullanma da en yakın alanda doğaya tahribat vermeyecek şekliyle bir ÇED raporu başvurusu oldu. Bu ÇED raporunda da buradaki tabiata ilişkin atılacak adımların da verdiğimiz rapor doğrultusunda atılması gerektiği açıklandı. Ne Ulaştırma Bakanlığımız ne de Rizeli yurttaşlarımız, ne İkizdere’nin ne lojistik limanın bu aşamada Rize’ye zarar vermesini istemez. Buraları siyasal araç-gereç etmemek lazım. İstihdam ve üretim sağlayacak, bölge kalkınacak. Bölge kalkınırken de buradaki taş ocağı taşlar alındıktan sonrasında eski haline getirilecek. Doğaya zarar vermeyecek şekilde adımlar atılmak zorundadır. Her ÇED raporunda bu mecburi hale getirilmiştir.”