Warren Buffett’tan 10 Yatırım Tavsiyesi

Warren Buffett, dünyanın en varlıklı insanı olma yarışında 2001-2007 yılları aralığında Microsoft’un kurucusu Bill Gates ile başa baş giden bir savaşım içindeydi. Sonunda Buffett, 2008 senesinde Gates’in tacını elinden alarak 62 milyar dolar net servetle dünyanın en varlıklı insanı oldu. O tarihten beri de her yıl Forbes’un hazırladığı milyarderler sıralamasında ilk beşin içinde Warren Buffett’ı muhakkak görüyoruz.

20. yüzyılın en mühim yatırımcılarından biri olarak değerlendirilen Warren Buffett, 2012’de Time dergisinin yapmış olduğu bir araştırmaya bakılırsa dünyanın en etkili insanlarından biri. İlk kez para kazandığınızda kaç yaşındaydınız? Warren Buffett ilk kez altı yaşlarındayken para kazanmış. Dedesinin bakkalından almış olduğu altılı kolaları şişe başına beş sent kâr koyarak satmaya başlamış. “Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir” misali, Warren Buffett ileride iyi mi biri olacağına dair sinyalleri daha küçücükken vermeye başlamış.

Warren Buffet, servetini para mevzusundaki yönetim kabiliyetlerine borçlu. Öyleki ki kendisi, hemen hemen altı yaşlarındayken büyükbabası tarafınca işletilen bir bakkal dükkanına gidip 6’lı Coca-Cola paketini alıyor, şişeleri ayrı ayrı değişik insanlara satarak ilk kârını elde ediyor. Normal olarak bu kabiliyetleri ilerleyen yıllarda bilimsel niteliği olan bir başarı elde etmesini sağlıyor, arkasından Berkshire Hathaway isminde bir yatırım şirketine kadar uzun bir kariyere koşuyor. 

Warren Buffett’tan altın değerinde 10 yatırım tavsiyesine göz atalım:

• Kaide 1: Asla para kaybetmeyin. Kaide 2: Birinci kuralı ihmal etmeyin,
• Bilmediğiniz şeye yatırım yapmayın,
• Kalitesiz şirkete yatırım yapmayın,
• Hisse senedini aldıktan sonrasında derhal satmayın,
• Fazlaca fazla değişik türde hisse almayın,
• Yatırımcılığı ne gözünüzde büyütün ne de hafife alın,
• En iyi hamleler can sıkan hamlelerdir,
• Bir çok yatırımcı için en iyisi düşük maliyetli endeks fonlarına yatırım yapmak,
• Bir tek tanıdıklarınıza ve güvenilir insanlara kulak verin,
• Kimin hangi hisse senedini beğendiğiyle ilgilenmeyin.

Kaide 1: Asla para yitirme – Kaide 2: Birinci kuralı unutma

İşin doğası gereği yatırım yapınca amaç kar elde etmeye çalışmak oluyor. Sadece bunun en iyi yollarından biri yitik yaşamamaya çalışmak. Portfolyonuzu zarara uğratabilecek kararları ortadan kaldırınca, elde kalan genel anlamda kazanç oluyor. Portfolyonuzda daha çok para tuttukça kazancı çoğaltmak daha kolay elbet. Warren Buffett’a bakılırsa en büyük pozitif yanları elde etmeye çalışmaktansa ilkin kayıptan kaçınıp arkasından kazanca bakmak daha iyi. Doğal bu fikir borsayı kumarhanelerdeki slot makinesi benzer biçimde gören yatırımcıların mantığına uymuyor.

Bilmediğiniz şeye yatırım yapmayın

“Kesinlikle anlamadığınız şeye yatırım yapmayın.” diyen Warren Buffett, bir firmanın ne şekilde para kazandığını idrak edemiyorsa ya da önümüzdeki on dakika içinde o sektörü temelde nelerin etkileyebileceğini bilmiyorsa o sektöre/şirkete yatırım yapmıyor. Örnek olarak kendisi teknoloji sektörüne fazla yatırım yapmamasıyla biliniyor.

Yatırım yaptığınız firmanın standardını riske atmayın

Buffett, yatırım işlerine ilk girdiğinde ucuza almış olduğu hisseleri yükselince satma yolunu izlemişti. Sadece zaman içinde görmüş oldu ki gelişme vadeden kaliteli şirketlere yatırım yapmak daha kârlı. Hatta bu mevzuda mühim bir sözü var: “Vakit, kaliteli şirketlerin en iyi dostu, averaj şirketlerin düşmanıdır.” Sermayedeki yüksek gelir, kıymet yaratır ve ‘ekonomik hendek’ emaresidir. Literatüre Buffett tarafınca kazandırılan “ekonomik hendek” terimi, en kolay haliyle bir firmanın rakiplerine kıyasla kârlılığını ve fark yaratışını ifade ediyor). Buffett, yatırdığı ana paraya yüzde 10-20 benzer biçimde yüksek ve istikrarlı kazanç kazandıran şirketlere yatırım yapmayı tercih ediyor.

Hisse senedi alınca uzunca süre elinizde tutmaya bakın

Makul bir fiyata kaliteli bir şirketten hisse aldınız diyelim, ne kadar süre elinizde tutmalısınız? Buffett’ın bu mevzuda çarpıcı bir ifadesi var: “Bir hisse senedini on yıl elinizde tutmayı düşünmüyorsanız asla almayın daha iyi.” Warren Buffett, “alma-tutma” mantığını benimseyen yatırımcılardan. Kaliteli şirketlerin yüksek kazanç getirme ve zaman içinde kıymetini artırma ihtimali yüksek. Ek olarak devamlı hisse senedi alıp satmak,  vergi ve işlem komisyonu şeklinde kazancı eritiyor. O yüzden hisse alıp beklemek daha mantıklı. 

Çeşitlilik çekince yaratabilir

Günümüzde birçok alanda karşımıza çıkan ve destekçisi olduğumuz çeşitlilik terimi, yatırım dünyasında tehlikeli bir kavrama dönüşebiliyor. Diyelim ki yüz değişik sektöre ilişik hisse senetlerine sahipsiniz. Hangi sektörde ne benzer biçimde değişimler bulunduğunu ve o değişikliklerin hisse senetlerinize iyi mi yansıyabileceğini takip etmeniz oldukca zorlaşır. Örnek olarak şu anda altmış tane değişik hisseniz var ise onları birazcık azaltmak mantıklı bir hamle olabilir.

Yatırımcılık “atla deve değil” sadece o denli kolay de değil

Yatırımcılıkla ilgili kim bilir en büyük yanılgılardan biri, yalnız sofistike insanoğlu yatırım yapabilirmiş benzer biçimde düşünmek. Şu demek oluyor ki bu iş atla deve değil fakat yatırımcılıkta “kolay” modu seçip o şekilde geçeyim diye küçük bir ihtimal de olmadığını ihmal etmeyin. Çıkıp yatırımcılık mevzusunda çığırtkanlık meydana getiren her insana de kulak vermeyin.

En iyi hamleler genel anlamda can sıkan hamlelerdir

Fena haber: hızlıca varlıklı olmanın yolu borsaya yatırım yapmaktan geçmiyor. Yeni yeni büyüyen bir sektörün ileride parlayacak yıldızını bulmaya çalışmaktansa halihazırda kendini kanıtlamış şirketlere yatırım yapmak daha mantıklı. Sonunda hedefimiz, seneler içinde kıymet kazanacak kaliteli firmalar bulmak. Eğer bunu başarabilirsek portfolyomuz kendi başının çaresine bakacak hale gelir esasen. Geleceğin yükselen şirketlerini tespit ederek kahraman bir yatırımcı olmaya çalışmaya gerek yok. Bunaltıcı hamlelerden güzel sonuçlar elde edilebileceğini ihmal etmeyin.

Bir çok yatırımcı için en iyisi düşük maliyetli endeks fonlarına yatırım yapmak

Bilhassa derdi durağan(durgun) tutarda kâr oranı elde etmek olmayan yatırımcılar için Warren Buffett düşük maliyetli endeks fonlarını tavsiye ediyor. Bilge yatırımcının öteki bir mühim tavsiyesi de, yatırım yaparken ‘averaj dolar maliyeti’ stratejisini kullanmak. Adından da anlaşılacağı suretiyle vaka, belirli aralıklarla belirli bir varlığa azca miktarlarda yatırım yapmak şeklinde gerçekleşiyor. Şu demek oluyor ki Warren Buffett’a bakılırsa tek seferde değil de bazen yatırım yapmak daha kârlı.

Bir tek tanıdıklarınızı ve güvendiklerinizi kulak verin

Finans dünyası iyi ve fena türlü insanla dolu. Ne yazık ki yatırımcıların pek de gerçekçi olmayan beklentilerinden, korkularından ya da kolay yoldan parayı bulma hevesinden faydalanmaya çalışan oldukca insan var. Gerçeklere odaklanmak, yatırımcılık dünyasındaki rasgelelik miktarının bilincinde olmak ve gerçekçi beklentilere girerek rotanın dışına sapmamak oldukca mühim. O yüzden Warren Buffett’a bakılırsa yatırım yaparken tanıdıklarınıza ve güvendiklerinize kulak vermek mühim.

Kimin hangi hisse senedini beğendiğine odaklanmayın

Yatırımcıların piyasada ne olup bittiğiyle ilgilenmesi lazım. Kimin hangi hisse senedini beğenip beğenmediğiyle değil. Yatırımcılar objektif gerçekliklere odaklanarak nispeten duygusallıktan uzak ve daha yararlı kararlar alabilir.