DÜNYA

Sesi Yere Fazlaca Gelen Uçakların İçi Nasıl Sessiz Oluyor?

Havadan binlerce metre yükseklikteyken bile gürültüsü gelen uçakların içi nasıl oluyor da bu kadar sessiz oluyor? Gelin, bu probleminin yanıtını detaylıca verelim.

Yakın geçmişe kadar bir tek bir hayal olarak görülen uçaklar, günümüzde ise hayatımızın işleyişinde en büyük araçlardan biri haline geldi. Yeni teknolojilerle uçakların hızı ve konforu da devamlı gelişirken, tayyare mühendisliği de mühendisliğin zirve noktalarından biri haline geldi.

Peki, her gün gökyüzünde onlarcasını gördüğümüz uçaklar, yerden binlerce metre yükseklikte uçarken nasıl oluyor da sesini bizlere duyurmayı başarıyor? Daha da önemlisi, uçağın içindeyken nasıl oluyor da bu sesi duymuyoruz? Gelin, bu soruların cevaplarını verelim.

Ilkin uçaklardaki sesin kaynaklarını öğrenelim:

uçak sesi

Uçaklardaki sesi nasıl duyduğumuzu öğrenmek için elbet bu seslerin kaynağına bakmamız gerekiyor. Uçuş halinde olan uçaklardan çıkan ses, çoğu zaman aşağıdaki faktörlerden kaynaklanıyor:

  • Uçağın çalışan motoru
  • Motorların içine hava almakla yükümlü olan ve saniyede binlerce kez dönen pervaneler
  • Motorun arkasından çıkan yüksek itiş gücüne haiz hava akımı,
  • Uçağın havada hareketiyle oluşan aerodinamik sesler (otomobille giderken duyduğunuz rüzgâr sesiyle aynı mantık)
  • Tayyare gövdesinde motor ve hava akımıyla oluşan titreşim

Peki, yüzlerce metre yukarıda uçan uçakların sesini nasıl oluyor da yerdeyken duyabiliyoruz?

uçak

Bilhassa havalimanlarında uçakların ne kadar fazla ses çıkardığını biliyorsunuzdur. Hatta uçağa bir köprü ile değil, yerden merdiven ile giriş yapıyorsanız, bu sesi rahatsız edici derecede tam anlamıyla duyabilirsiniz. Fakat aslına bakarsak bu ses, uçağın uçarken çıkardığı sesin bir tek küçük bir kısmı. Zira uçaklar yerdeyken duyduğunuz ses, bir tek en düşük seviyede çalışan motorlardan kaynaklanıyor.

Uçaklar havadayken ise elbet bu durum değişiyor. Motorlar, bilhassa kalkış durumunda ve uçuş irtifasına yükseldiği anlarda en yüksek güçte çalışıyor. Buna ek olarak tayyare, havayı da delerek adeta bir rüzgâr oluşturuyor. Dolayısıyla uçaklar uçarken yeryüzünden duyduğumuz ses, büyük oranda havanın sesi ve motordan oluşuyor.

uçak

Doğal sesin bizlere ne kadar şiddetli geldiği de pek fazlaca faktöre bağlı durumda. Bilhassa hava sıcaklığı, rutubet oranı ve tazyik, ses dalgalarının yayılımında büyük rol oynuyor. Aynı şekilde uçağında bulunmuş olduğu yükseklik de basıncın yüksekliğe gore değişmesi sebebiyle büyük bir öneme haiz.

Gökyüzünde arkasında ‘beyaz duman (yoğunlaşma izi)’ gördüğümüz uçakların sesini yeryüzünden duymamamız da bu yükseklik faktöründen kaynaklanıyor. 9.000 metre ve üstünde uçan uçaklardan çıkan ses, yeryüzüne yaklaştıkça sertliğini büyük yitiriyor. Çevrenizde hiçbir ses yoksa, bu sesi aslına bakarsak düşük oranda duyabilirsiniz. Fakat kent içindeyseniz, bu ses öteki sesler sebebiyle kulağımıza gelmiyor.

Tayyare üreticileri, uçağın dışından duyulabilen sesi de düşürmek için devamlı geliştirmeler hayata geçirmeye devam ediyor. Bunu eski model bir yolcu uçağı ile yeni model bir uçağın kalkışı esnasında havalimanlarında bile deneyimleyebilirsiniz.

Peki bu ses, uçakların içinde nasıl engelleniyor?

uçak kabini

Aslına bakarsak uçakların çıkardığı ses, tayyare içinde tamamen engellenemiyor. Fakat senelerdir gelişen yöntemler yardımıyla bu sesin büyük bir çoğunluğu yolculara yansımıyor, ses sağlıklı bir düzeye düşürülüyor. Bilhassa jet motorların yolcu uçaklarında kullanılmaya başladığı ilk dönemlerde uçağın içindeki ses fazlasıyla rahatsız edici durumdaydı.

Tayyare üreticileri, sesin uçağın içine yansımaması için birbirinden yenilikçi yöntemlere başvuruyor. Düzgüsel şartlarda duyma yetinizde kalıcı hasara yol açabilecek olan bu ses, günümüzde aşağıdaki yöntemlerle yok ediliyor:

  • Uçağın gövdesinde iç ve dış yapı arasına konulmuş olan ses yalıtımı malzemeleri
  • Uçağın içinde bulunan koltuk ve plastik şeklinde malzemelerin içinde ne olduğu
  • Uçağın gövdesi üstünde oluşan hava akımını düzenleyen beden tasarımları
  • Motorların ucu ve bilhassa arkasında sesin yayılımını engellemiş olan yapılar
  • Motor pervanelerinin büyütülmesi ve daha yavaş hızda emek harcaması

uçak

Tıpkı yeryüzünden duyduğumuz anda olduğu şeklinde uçağın içinde duyduğumuz ses de aslına bakarsak büyük oranda havanın sesi oluyor. Üreticiler, uçağın tasarımında kabin içindeki sesi azaltacak beden tasarımlarına yöneliyor.

uçak kabini

Tayyare gövdesinde iç ve dış katman içinde kullanılan ses yalıtımı malzemeleri de mühendislik açısından fazlaca büyük ehemmiyet taşıyor. Bu malzemeler olabildiğince yüksek ses yalıtımı sağlamakla beraber olabildiğince hafifçe olmak zorunda. Dolayısıyla firmalar, bu malzemenin geliştirilmesi için birçok bilimsel kontrol gerçekleştiriyor, üçüncü taraf yalıtım şirketleriyle iş birliği yapıyor.

uçak pilotu

Bir uçağın içinde ne kadar fazla ses olabileceğini aslına bakarsak daha ufak uçaklarda görebiliyoruz. Çalı uçağı olarak malum Piper J-3 şeklinde uçaklarda hiçbir ses yalıtımı bulunmazken, Cessna şeklinde uçaklarda fazlaca azca düzeyde yalıtım yer ediniyor. Bu uçakların içindeki kişiler, kulaklarının sağlığını korumak için gürültü engelleyici kulaklıklar takmak zorunda kalıyor.

Dolayısıyla tekrar uçağa bindiğinizde sizin konforlu bir uçuş deneyimi yaşamanız için harcanan emeğe ve geliştirilen yeni teknolojilere bir teşekkür etmeyi ihmal etmeyin.

İLGİLİ HABER

Bir Uçağın Airbus mı, Yoksa Boeing mi Bulunduğunu Bir Bakışta Anlamanızı Sağlayacak 7 Detay

İLGİLİ HABER

Tonlarca Ağırlığa Haiz Uçakların Bir Kuş Şeklinde Uçmasını Elde eden Motorlar Aslına bakarsak Nasıl Çalışır?



İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

Reklam engelleyici kullandığınız görülüyor

HAKANSEYHAN.com reklamlarla desteklenen bir sitedir. Sitemizde gezintiye devam etmek için lütfen reklam engelleyiciyi kapatın.