Yayınevleri online satışta büyüyor: Pandemide öne çıkan yayınlar

Kitap üretimi pandemiyle beraber düşüşe geçti. Online satışın öne çıkmış olduğu sektörde, satışların 2020 yılı ile aynı kalacağı ya da yüzde 10 düşüşe uğrayacağı öngörülüyor. Yayınevleri yeni dönemde satışları yüzde 100’e varan artışlar yaşayan online tarafa daha çok yatırım yapmayı hedefliyor.

19 Eylül – 02 Ekim 2021 tarihindeki sayıdan

2020 senesinde bağımsız yayıncılar tarafınca toplam 433,2 milyon tane kitap üretildi. Her ne kadar evde kalınan dönemde kitap yazmaya yönelenlerin, yaratıcı eserler ortaya çıkarmak için kolları sıvayanların sayısı artmış olsa da sektör zor bir dönem yaşıyor.

Kitap üretiminde 2020’nin ilk üç ayında yüzde 30’lara varan artış hızı, pandemiyle beraber düşüşe geçti. Sektörün üretim hızı yavaşladı. 2021 yılının başlarında kâğıt fiyatlarında döviz bazlı yüzde 35 ila yüzde 100 oranındaki artışlara, kur artışlarının da eklenmesiyle yayıncıların kitap üretim maliyetleri ciddi oranda arttı.

2021 kitap perakende pazarı ilk iki çeyrekte satışlar açısından negatif bir dönem geçirdi. Okulların ve kitabevlerinin açılmasıyla birlikte artan maliyetlere karşın satışların 2020 yılı ile aynı kalacağı ya da yüzde 10 düşüşe uğrayacağı öngörülüyor.

KAĞIT ALIMI ETKİLENDİ

Öte taraftan pandemi sürecinde kağıt alımında sıkışmalar yaşandı. Telif alımı icra eden yayıncıların, yurtdışında ilişkide oldukları ajanslardan ve yayıncılardan indirim talebinde bulunduklarını ifade eden Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, “Pandeminin başlarında kitap satışları tane bazında averaj yüzde 63 düştü sadece çocuklar dahil nerede ise tüm yaş grupları pandemide evde olduğundan kurgu haricinde, edebiyatta ve çocuk kitaplarının satışlarında artışlar oldu” diyor.

Öteki taraftan, kitabevlerinin satışlarının uzunkapanma dönemlerinde negatif etkilendiğini kaydeden Kocatürk, “Toplumsal medyada da ‘kitap okuma etkinlikleri’ adı altında meydana getirilen canlı yayınlarda telif bedeli ödemeden kitapların tamamını okuyanlar oldu. Korsan PDF’ler paylaşıldı. Tamamı kitap satışlarını negatif etkiledi” diye konu alıyor.

İNDİRİM REKABETİ TALEBİ ARTIRDI

Türkiye’de 15-32 yaş grubu yüzde 78 okuma oranıyla önder durumda. 33-48 yaş grubu yüzde 57, 49 yaş ve üstü grup ise yüzde 45 okuma oranına haiz.

Pandemi döneminde e-kitaplarda beklenen okur talebi artışının yaşanmadığını, sesli kitapların ise okurların tercih etmiş olduğu bir format bulunduğunu dile getiren Kocatürk, “Online satış sitelerindeki indirim rekabeti bu süreçte daha da arttı. Bu durum devam edecek şeklinde görünüyor” diyor.

Ağırlıklı yayıncılar olmak suretiyle dağıtımcılardan, online kitap satışı icra eden şirketlerden, e-kitap ve sesli kitap şirketlerinden oluşan 424 üyesi bulunan Türkiye Yayıncılar Birliği’ne bakılırsa, Türkiye’de etkinlik gösteren 2 bin civarında yayınevi var. İnkılap onların başlangıcında geliyor.

Çatısı altında Mandolin Yayınları ve Sayfa6 Yayınları da var. İnkılap, mağazalarının yanı sıra e-ticaret sitesinden de okuyucularla buluşuyor. Yılda ortalama 150 civarında yeni kitap yayın-lamaya çalıştıklarını söyleyen İnkılap Kitapevi Pazarlama Müdürü Orkun Galolar, “Kitap sektörünün pandemide evlerde olmamızdan kaynaklı büyümüş olduğu düşünülmekle beraber gerçek öyleki değil.

İnternet satışları arttı fakat fiziki mağazaların yasaklar ve kapanmalarla beraber durma noktasına gelmesi kitaba ulaşmayı zorlaştırdı” diyor. Geçim sıkıntısı şeklinde birçok nedenin satışlara engel bulunduğunu aktaran Orkun Galolar, satış ve bilhassa dağıtım adetlerindeki azalmalardan kaynaklı çıkartılan kitap sayısının düştüğünü söylüyor.

Pandemi öncesi internetten satış oranı yüzde 25, mağaza satış oranı ise yüzde 75’ler seviyesindeydi. Fakat bu zamanda bilhassa zincir mağazalar başta olmak suretiyle bir çok kitabevi kapanmış oldu.

İnternet sitelerinin satışlarını bu süreçte yüzde 50 – 100 içinde arttırdığını belirten Galolar, “Fakat genel tabloya bakıldığında okuyucunun satın alma oranında yüzde 50 civarında bir düşüş oldu” diyor.

KİTAPEVLERİ AÇACAK

Bu yıl 40’ıncı yılını kutlayan Can Yayınları kültür yayıncılığı alanında ilk üç içinde içeriyor. 2020 senesinde 9 milyon adetlik üretime ulaştıklarını söyleyen Can Yayınları Genel Müdürü Ali Granit, iki yıl ilkin kurmuş oldukları Mundi ve Tellekt markaları vasıtasıyla değişik türlerde kitaplar da yayımladıklarını belirtiyor.

2019’da online satışlarının toplam satışlarındaki oranının yüzde 20’lerde bulunduğunu, 2020’de ise bu oranın yüzde 30’a çıktığını belirten Granit, şu şekilde devam ediyor: “Pandemide pek oldukca markayla başarıya ulaşmış iş birlikleri gerçekleştirdik. Depo ve yayınevimizi yeni adreslerine taşıdık.

Yeni B2B yazılımımız yardımıyla, yeni depomuzdan Türkiye’nin en uzak köşelerindeki tüm kitabevleri ve kırtasiyelere direkt satışa başladık. Şimdilerde ise bu dönüşümü taçlandıracak bir internet sayfası yapıyoruz. Bu senenin sonunda açılacak. 2022 senesinde ise kitabevleri açma planlarımız var.”

SEKTÖRDEKİ FIRSATLAR

2011 senesinde kurulan Ceres Yayınları ise çatısı altındaki Akademi Ceresi ve Zencefil Kitap ile beraber faaliyetlerini sürdürüyor. iş kitapları ve kişisel gelişim alanlarında uzmanlaşmış olsa da geniş bir yelpazede erişkin kitaplarını bünyesinde bulunduran yayınevi, Zencefil Kitap ayağında ise okul öncesi ve ilk okuma kitapları grubuna giren yayınlar üretiyor.

Pandemide kitabevlerinin kapalı olması, etkinlik, workshop, imza günü şeklinde aktivitelerin yapılamaması ve kitap fuarlarının düzenlenemeyişinin yayınevlerini negatif etkilediğinden söz eden Ceres Yayınları Kurucu Ortağı Tuğba Dedeoğlu Demir, “Bu zamanda okurun; e-kitap, sesli kitap ve online kitaplara yönelişi, hazırlıklı olan yayıncılar için fırsat yarattı” diyor.

Pandemide maneviyata, spiritüel mevzulara duyulan ilginin arttığına dikkat çeken Tara Kitap Kurucusu Selcen Gür ise “Psikoloji ve felsefe kitaplarına, iyi hissetmeye, mutlu olmaya, yaşamın anlamını bulmaya yönelik kitaplara ilgi arttı” diyor.

Türkiye’de kitap yazarak yaşamını kazanabilen yazarın oldukca azca bulunduğunun altını çizen Gür, “Minimum 50 bin tane satmalısınız ki yazarlıktan anlamlı bir gelir elde edebilesiniz. Vatanımızda bu tirajları yakalayabilen oldukca fazla kitap yok. Yazarların kitap satışından almış olduğu yüzde mevzusuna gelirsek, genel averaj yüzde 7 ile 12 içinde seyrediyor” diye ekliyor.

PANDEMİDE KÜLTÜR YAYINLARI ÖNE ÇIKTI

• Pandemiyle beraber yaşanmış olan kapanmalarla online kitap satışlarında satış oranları; kültür yayınlarında ve bilimsel niteliği olan yayınlarda ortalama yüzde 65,5, destek kaynak kitaplarında yüzde 20’lere yakın oldu.
• İthal dil eğitimi ve kültür-sanat kitaplarında da online satışlar yüzde 35 olarak gerçekleşti.
• Genel olarak yayıncılık sektörünün satışlarının yüzde 36,17’sinin online olarak gerçekleştiği tahmin ediliyor.
• 2020 yılı bandrol verilerine bakılırsa eğitim yayıncılığı, 228,7 milyon adetle tüm üretimde yüzde 52,8’lik paya haiz.
• Araştırma-inceleme, edebiyat ve çocuk yayıncılığı alanlarını kapsayan kültür yayıncılığı 167,4 milyon tane kitapla bir senelik kitap üretiminin yüzde 38,63’ünü oluşturdu.