Yenilenebilir enerji Türkiye için alternatif ihracat kalemi olabilecek
Yenilenebilir Enerji Kaynak Güvence Belgesi piyasasıyla Türkiye’nin, menşe garantisi veren belge ihraç hakkı elde etmesi ve yenilenebilir enerji üreticilerinin yurt haricinde gelir sağlayabilecekleri yeni bir pazara erişmesi hedefleniyor.
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafınca hazırlanan “Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tedariki ve Belgelenmesi” raporuna nazaran, tüketicilerin yenilenebilir enerjiyi piyasadan yada tedarikçilerden satın alabilecekleri ayrı bir ürün olarak talep etmeleri yaygınlaşıyor.
Dünya genelinde fazlaca uluslu ve yaygın tedarik ağına haiz firmalar başta olmak suretiyle kurumsal firmalar, sürdürülebilirlik taahhütleri kapsamında elektrik tüketimlerini yenilenebilir kaynaklardan karşılamaya ehemmiyet verirken, tüketilen enerjinin yenilenebilir kaynaklardan üretildiği yeşil sertifikalar kanalıyla kanıtlanıyor.
Bu kapsamda, şirketlere yeşil sertifikalar kanalıyla yenilenebilir enerji satışı üretici ve tedarikçiler için alternatif bir iş modeli haline gelmeye başladı. Geçen yıl sonunda dünya genelinde tüketimleri senelik 278 teravatsaat büyüklüğünde 260 şirket yüzde 100 yenilenebilir elektrik tüketimi taahhüdünde bulunmuş oldu. Bu şirketlerin 53’ü hedefini gerçekleştirirken, 207 şirket ise 2030’a kadar yüzde 100 hedefine ulaşmayı planladığını deklare etti.
Bu firmalar tarafınca talep edilen yenilenebilir enerji, küresel yenilenebilir enerji tüketiminin ortalama yüzde 8’ine karşılık geldi.
Türkiye’de YEK-G uygulaması haziranda başlamış olacak
Türkiye’de ise YEK-G uygulamasının haziranda başlaması planlanıyor. Bu belgelerle tüketicilere tedarik edilen elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretildiği kanıtlama ve ifşa edilecek. Enerji Piyasaları İşletme AŞ, YEK-G belgelerinin ticaretinin yapılabilmesi için oluşturulacak piyasayı işletecek.
Her bir megavatsaat elektrik üretimi için bir tane YEK-G belgesi oluşturulabilecek ve bu belge elektriğin üretim süreci bitiş tarihinden itibaren 12 ay süreyle geçerli olacak.
Görevli tedarik şirketleri, kendi portföylerinde yer edinen ve yeşil tarifeden yararlanan tüketicilere düzenlenen tarife kapsamında tedarik etmiş olduğu enerjiyi YEK-G belgeleriyle kanıtlamakla yükümlü olacak.
AB kuruluşlarına üyelik
Kısa dönemde sistemin işler hale gelmesi için olarak yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 1 Haziran 2021’e kadar YEK-G Sistemi ve Organize YEK-G Piyasası İşletim Usul ve Esasları’nın, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafınca yayımlanması planlanıyor.
SHURA’nın raporuna nazaran, EPDK’nin yol haritasında Türkiye’deki sertifikaların Avrupa Birliği’nde (AB) geçerlilik kazanmasının sağlanması için ilgili kuruluşlara üye olunması planlanıyor. Bu sayede Türkiye’nin menşe garantisi veren belge ihraç hakkı elde etmesi ve yenilenebilir enerji üreticilerinin yurt haricinde da gelir sağlayabilecekleri yeni bir pazara erişebilmeleri hedefleniyor.
Ek olarak, sertifikaların AB karbon vergisi yükümlülüklerinde ve sınırda karbon vergisine karşılık olarak kullanılabileceği öngörülüyor.
Yenilenebilir enerjide güneş ilk tercih
Yenilenebilir enerji tedarik etmek isteyen firmalar için güneş enerjisi ilk tercih olarak öne çıkıyor. Bunu rüzgar ve hidroelektrik takip ediyor.
Bu kapsamda raporda, kafi arzın sağlanabilmesi için lisanssız güneş enerjisi santrallerinin YEK-G sistemine dahil edilmesi öneriliyor.
Türkiye’nin toplam elektrik üretiminde 2020 sonu itibarıyla yenilenebilir kaynakların oranı yüzde 43, rüzgar ve güneş enerjisinin oranı yüzde ise 12 seviyesinde bulunuyor.
