Kalp Hastalığı Riski ile Depresyon İlişkili Mi?

Zihin ve gövde arasındaki bağlantı uzun senelerdir insanların kafasını kurcalayan bir mevzu. Bir insanoğlunun hakkaten üzüntüden ölmesi mümkün olabilir mi? Yada sağlam kafa hakkaten sağlam bir vücutta mı bulunur? 

Bilim adamları bir süredir zihinsel ve fizyolojik sağlık arasındaki ilişkileri inceliyorlar. Bu ilişkilerden birisinin de çağımızın hastalığı diyebileceğimiz depresyon ve kalp hastalığı içinde olabileceğinden şüpheleniliyor. Peki, depresyon ile kalp hastalığı içinde hakkaten bir ilişki olabilir mi? Yeni bir araştırma, bu probleminin cevaplanmasına katkıda bulunuyor.

Daha yüksek kalp hastalığı olan kadınların depresyona yakalanma riski de daha yüksek

Araştırmalara bakılırsa genel kalp hastalığı olan kişilerde depresyon, genel popülasyondakilere kıyasla daha yaygın bir halde kendisini gösteriyor. Dahası, uzun seneler süresince takip edilen fizyolojik olarak sağlıklı olan kişiler arasından yüksek depresif semptomları olanların, depresyonu olmayanlara bakılırsa kalp hastalığına yakalanma olasılığının daha yüksek olduğu bildiriliyor.

Bunlara ek olarak akut kalp hastalığı olan kişilerde depresyonun, yalnızca kalp hastalığından değil, herhangi başka bir nedenden dolayı daha çok kalp krizi ve ölüm riskinin artmasıyla ilişkili olduğu da biliniyor. Sadece fazlaca azca araştırmanın bu durumun tam tersi olabileceği açısından, kısaca aslına bakarsak depresyona sebep olan şeyin kalp hastalıkları olabileceği açısından ele almış olduğu biliniyor. Yeni piyasaya sürülen araştırmada da kalp hastalıkları ve depresyon bağlantısını tam olarak bu açıdan ele alıyor. 

İspanya’daki Granada Üniversitesi’nden Sandra Martín-Peláez ve meslektaşları, 55 ile 75 yaş arasındaki kişilerde kardiyovasküler risk faktörleri ile depresyon arasındaki bağlantıyı araştırmak için kişinin kalp hastalığı, nüzul ve tip 2 diyabet riskini artıran metabolik sendromdan muzdarip insanlara odaklandı. Bu çalışmanın katılımcıları, bununla birlikte Akdeniz rejiminin aşırı şişman yada obez ve metabolik sendromu olan insanoğlu üstündeki etkilerini çözümleme eden daha geniş bir araştırmada da yer alıyordu.

Öteki çalışmaların katılımcıları ise kalori kısıtlı Akdeniz rejimi ve fizyolojik aktivite programı tatbik eden bir gruptan ve fizyolojik aktivite programı olmaksızın sınırsız Akdeniz rejimi tatbik eden öteki gruptan oluşmaktaydı. Netice olarak aslolan çalışmasının temel analizine 6.500’den fazla katılımcı dahil edildi ve iki yıl sonrasında 4.500’den fazla şahıs takip edildi. 

Kalp hastalığı için ana risk faktörlerini belirlemek adına araştırmacılar, sağlıklı insanları vakit içinde takip ederek geliştirilen köklü Framingham risk skorunu kullandılar ve katılımcıları on yıl içinde kalp krizi geçirme yada kalp hastalığından ölme açısından düşük, orta yada yüksek riskli olarak sınıflandırdılar. 

Katılımcılara başlangıçta ve arkasından iki yıl sonrasında anketler kullanarak depresif emareleri soran araştırmacılar, başlangıçta yada takipte kardiyovasküler risk ile depresyon içinde anlamlı bir ilişki bulamadı. Şu demek oluyor ki genel olarak bakıldığında kalp hastalığı riski daha yüksek olan iştirakçilerin depresyona haiz olma yada depresyon geliştirme olasılığı normalden daha yüksek değildi.

Verileri cinsiyete bakılırsa çözümleme ettiklerinde başlangıçta daha yüksek kardiyovasküler riski olan kadınların depresyon emareleri gösterme olasılığının daha yüksek bulunduğunu tespit etmiş olsalar bile araştırmacılar, bu durumun takipte ne erkekte ne de kadınlarda bu şekilde olduğuna dair herhangi bir şey tespit etmediler. 

Averaj olarak bakıldığında ise tüm iştirakçilerin depresyon puanlarının iki yılda azalmış olduğu tespit edildi. Buna bakılırsa düşük kardiyovasküler riski olanlar ve müdahale grubundakiler için depresyon puanları daha çok düşmüştü. 

Bu emek vermeden elde edilmiş bulgularını net bir halde ne anlama geldiğini idrak etmek açıkçası şimdilik zor. Araştırmacılar verileri birkaç değişik şekilde çözümleme etti; sadece genel olarak hep tartışmalı sonuçlar elde edildi. Buna bakılırsa kati olan tek netice, kalp hastalığı olan kadınların, kalp hastalığı olan erkeklere bakılırsa daha yüksek depresyon seviyelerine haiz olmasıydı ki genel popülasyonda kadınların erkeklerden daha yüksek depresyon oranına haiz olduğu göz önüne alındığında bu da beklenen bir sonuçtu.

Depresyon ve kalp hastalığının neden bağlantılı olduğu düşünülüyor? 

Her ne kadar bu emek harcama, kalp hastalığı riskinin daha yüksek depresyon geliştirme riski ile ilişkili olduğuna kati bir kanıt sunamasa da, kalp hastalığı ve depresyonun bağlantılı bulunduğunu gösteren hali hazırda mevcud kuvvetli bir kanıt grubuna katkıda bulunuyor. Bu birlikteliğin, bir takım davranışsal ve biyolojik unsur ile açıklanması mümkün olabilir benzer biçimde gözüküyor. Hem depresyon hem de kalp hastalığı riskinde ortak olan bazı biyolojik faktörler ise şu şekilde öne çıkıyor: 

• artan inflamasyon 
• endotel disfonksiyonu 
• değişen otonom sinir sistemi aktivitesi 
• kan trombosit fonksiyon bozukluğu 

Bunlara ek olarak tertipli fizyolojik aktivite, sigara içmemek ve sağlıklı beslenmek benzer biçimde sağlıklı yaşam seçimi faktörlerinin hem kalp hastalığına hem de depresyona karşı koruyucu olduğu; buna karşılık sağlıksız yaşam seçimi faktörlerinin de artan kalp rahatsızlığı ve depresyon riski ile ilişkili olduğu da biliniyor. 

Öte yanda bu çalışmanın, kalp hastalığı olan ve kalp hastalığı riski taşıyanlarda potansiyel depresyon tedavilerinde kullanılmak suretiyle rejim ve yaşam tarzının daha çok araştırılması için ümit verici olduğu ifade ediliyor.