Parlak zeka Olup Başarıya ulaşmış Olamamanızın 4 Ihtimaller içinde Sebebi

Zeka hep ferdin kendisi ile ilgili olarak algılanmıştır. Zeka ve başarı arasındaki ilişki ise ferdin kendi çabasına bağlanmıştır. Bilhassa 10.000 saat kuralından sonrasında en yaygın inanış “ne kadar oldukca çalışırsan o denli başarıya ulaşmış olursun” anlayışına dönüşmüştür. Peki ya o şekilde değilse?

Psikolog Alison Miller ve öteki birçok araştırmacının, üniversite öğrencileri üstünde yaptıkları çalışmalardaki bulguları, yaygın inanışın zekanın çaba, sabır ve oldukca çalışmayla geliştirilebileceği olmuştu. Sonrasında meydana getirilen araştırmalarda ise bu faktörler kişide olsa dahi bazı kişilerin başarıya ulaşmış olamayabileceğiydi. Etkileyen faktörlerden bazıları aile tutumları, kardeş sayısı, ailenin sosyo-ekonomik durumuydu.

Parlak zeka olup çalışmadıkları söylenen evlatların zekasını kim ölçüyor?

Bilim dünyası uzun seneler zekanın tam olarak ne olduğu üstünde emekler yapmış oldu. Analitik zeka, duygusal zeka, çoklu zeka kuramları benzer biçimde sayısız kuram ortaya atıldı ve zeka nesnel bir halde ölçülmeye çalışıldı. Günümüzde ise çocuklar için yalnızca uzmanlar tarafınca uygulanabilen geçerlik ve güvenirlik emekleri yapılmış olan WISC-R zeka testi benzer biçimde testler kullanılıyor. Aynı testin yetişkinler için olan versiyonu ise Wechsler Zeka testidir.

Geçerlik ve güvenirlik emek harcaması yapılmış olan birçok kontrol bulunmakla beraber piyasada genel anlamda kısa ve birkaç sorudan oluşan, üstünde hiçbir araştırma yapılmamış, neyi ne kadar ölçtüğü belli olmayan testler oldukca fazla. Zeka testi yaptırılırken buna bilhassa dikkat edilmelidir.

Parlak zeka olduğunuz halde başarıya ulaşmış bir hayatınız olmadıysa aşağıdakilerden kaynaklanıyor olabilir:

1. Kim bilir doğru yerde doğru zamanda olmanız ihtiyaç duyulan kişilerle birlikte olamamışsınızdır.

Meydana getirilen araştırmalarda kişinin kendi zekası ve bireysel çabası ne kadar mühim olsa da kimi zaman doğru yerde doğru insanlarla birlikte olmak gerekiyor. Bill Gates’in Paul Allen ile birlikte olup daha lise yıllarındayken birçok üniversitenin bile erişiminin olmadığı bilgisayarlar kullanabilmesi benzer biçimde.

2. Bilgili bir aile, başarınıza başarı katabilir.

Meydana getirilen araştırmalarda yüksek tahsil görmüş olan ebeveynlerin evlatlarının okul başarılarının daha yüksek olduğu görülmüş. Bu aileler daha bilgili oluyor ve çocuklarına ihtiyaç duyulan yatırımı yapıyor. Bunun sonucunda çocuk önüne çıkan engelleri nasıl aşabileceğini, hakkını nasıl arayabileceğini daha oldukca ufak yaşlarda öğrendiği için aksilikler ile karşılaştığında bunalıma girip caymak yerine sorunlarını nasıl aşabileceğini düşünüyor. 

3. Coğrafya yazgı değil fakat ailenizin sosyo ekonomik durumu o şekilde olabilir.

Meydana getirilen araştırmalarda sosyo-ekonomik durumu iyi olan ve çocuğunun eğitimine destek olan ailelerin evlatları ileride daha başarıya ulaşmış oluyor. Sosyo ekonomik durumu daha düşük olan ailelerde ailenin eğitim için ayırdığı bütçe daha kısıtlı oluyor. Ailelerin evlatların eğitimi için ayırdıkları vakit da kısıtlı oluyor ve yeterince ilgilenemiyorlar.

Bu ailelerde çocuklar daha oldukca ufak yaşlardan itibaren evin ekonomisine katkı yapmaları gerektiği şeklinde eğitiliyorlar. Maslow’un gereksinimler hiyerarşisindeki benzer biçimde daha fizyolojik gereksinimleri karşılanmayan çocuklarda kuvvetli bir kişilik gelişimi yaşanmaz, çocuklar duygusal açıdan zayıf bırakılırlar. Bunun sonucunda da zeka ne kadar yüksek olursa olsun intihar girişimleri, vazgeçişler, ruhsal bunalımlar görülebiliyor. 

4. Kardeşleriniz -oyuncaklarınızı almış olduğu yetmediği gibi- kim bilir başarınızı da aldı.

Meydana getirilen araştırmaların bir kısmına nazaran, öğrencilerin kardeş sayısı arttıkça başarı düzeyi düşüyor. Bunun sebebi tam olarak bilinmemekle beraber ekonomik gelirin eğitime ayrılan payının yine bölünmesinden kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Bu aşamada babanın eğitim düzeyi yüksekse çocuğun başarısı tüm imkansızlıklara karşın artış gösteriyor.

Not: Bu yazıda başarıya ulaşmış bir kariyer yapamamanızın ihtimaller içinde sebepleri araştırma sonuçlarına nazaran derlenmiştir. Amaç, size engel olmuş olabilecek insanları suçlamak değil sizin yanıtsız kalan bazı sorularınıza yanıt  bulmaktır. 

Kaynaklar: Dergipark, APA, Eğitim ve Bilim (TED), Outliers-Malcolm Gladwell