Arabalardaki Spoilerlar Aslına bakarsak Ne işe Yarar?

Spoiler, çoğu zaman spor yada yarış otomobillerinde kullanıldığını düşünülmektedir, sadece bazı araçlarda standart bir özellik olarak gelmektedir. 1960’larda otomobil üreticilerinin yarış ve spor arabaların aerodinamiğini (bir aracın çevresinde akan havanın yönetimi) iyileştirmeye yönelik emekleri esnasında popüler hale gelmiştir. 

Otomobil üreticileri, geliştirdikleri bir aracın aerodinamiğini geliştirmek, yakıt ekonomisini ve yüksek hızlarda stabiliteyi iyileştirmek adına milyonlar harcamaktadır. Çoğu zaman birçok araçta görebileceğiniz mütevazi spoilerlar, yarış otomobillerinde ise daha belirgin ve detaylıdır. Gelin şimdi arabalardaki spoiler nedir, ne işe yarar beraber inceleyelim.

İlk olarak, spoiler nedir? 

Spoiler, aracın aerodinamiğini ve aracın genel performansını iyileştirmek için kullanılmaktadır. Çekişi çoğaltmak ve sürtünmeyi azaltmak için hava akışını düzenler. Otomobillerde spoiler çoğu zaman aracın arka tarafına takılır; sadece, bir arabanın tamponuna da takılabilir.

Ön tarafa yerleştirilen spoiler ise ön spoiler olarak bilinir. Bir bakıma, otomobil spoilerlarının temel amacı, bir arabanın performansını engellemiş olan negatif hava akışını “düzenlemektir”. Bir arabanın yüksek hızda bile hızını ve tutuşunu koruyacak şekilde tasarlanır ve yerleştirilir. Hem de güzel duyu amaçlı takılan araçlar da vardır. 

Peki spoilerlar nasıl çalışır? 

Bir spoilerın nasıl çalıştığını daha iyi anlamanız için yüksek hızda giden bir otomobil düşünün. Arabanın içinden geçmiş olduğu hava, aracın altından ve bagajın üst kısmından geçecektir. Arabanın altındaki havanın gücü onu yukarıya doğru kaldırmaya çalışacaktır, bu da lastiklerin olması gerektiği şeklinde yol tutuşu yapmasının önüne geçer. Sürtünme ve rüzgar direnci, aracın hızını çoğaltmak yerine azaltan faktörlerdir.

Spoiler, kuyruk şeklinde aracın bagajına eklenen ve aracın maruz kalmış olduğu “hava akışını” değiştiren bir bileşendir. Arka spoiler, temel olarak akışı keser ve aracın daha azca sürtünmesini sağlar. Netice olarak, arka spoiler ve yan etek şeklinde aerodinamiği düzenleyen bileşenler eklendiğinde, araçlar yüksek hızlarda ve keskin dönüşlerde kontrolü daha çok korur. 

Spoilerlar tam olarak ne işe yarıyor?  

Yukarıda da söylediğimiz şeklinde araca eklenen spoiler, aracın maruz kalmış olduğu hava akışını değiştirebilmek için tasarlanan bir bileşendir. Aracın arkasına eklenen spoileri, hava akışını yukarı ve araçtan uzağa yönlendirir. Bu amaçlarla tasarlanmış değişik bileşenler bulunmaktadır. Bir spoiler’ın işlevi, otomobil üreticilerinin onu yerleştirdiği yere nazaran değişkenlik gösterir. Fakat en yaygın işlevi, hava akımının yarattığı etkiyi azalmaktadır. 

Otomobillere nazaran spoiler çeşitleri:

• Ön spoiler
• Yan etek
• Arka spoiler

Ön Spoiler

Ön tamponun altında yer edinen ön spoilerlar, hava akışını ya motor bölmesini soğutur ya da aracın altından geçen havayı lastiklerden uzaklaştırır. Arka spoiler şeklinde, sürtünmeyi de azaltır. Sadece ön spoiler, arka spoiler’a ulaşmadan ilkin bir miktar havanın dağılmasına da destek sağlar.

Ön tarafa yerleştirilen spoiler, ilk olarak yarış otomobilleri için tasarlanmış bir bileşendi. Seneler içinde günlük yaşamımızda kullandığımız araçların da birer aksesuarı haline geldiler. Bu spoiler’ın işlevi, yüksek hızlar elde etmekten ziyade yakıt maliyetlerini düşük tutmaktır.

Yan etek

Aslına bakarsak yan etekler ve yan rüzgarlıklar neredeyse aynı şekilde çalışır ve aracın yüksek hızlarda çekişini müdafaasını sağlar. Yüksek hız, organik olarak arabayı yerden kaldırmak isteyen bir hava basıncına neden olur. Yan etekler, aracın maruz kalmış olduğu bu hava basıncını azaltıp aracın yola daha iyi tutunmasına destek sağlar. Bu da daha kontrollü ve güvenli bir sürüş deneyimi anlamına gelir.

Arka spoiler

Otomobil üreticileri, yüksek hızlarda vasıta dengesini iyileştirmek ve spor arabaların yol tutuşunu sağlamak için arka spoiler kullanırlar. Günümüzde otomobil üreticileri, vasıta dengesini çoğaltmak için binek araçlarında bile arka spoiler kullanmaktadır. Sadece bazı otomobil üreticileri de bu tarz şeyleri yalnızca güzel duyu amaçlı eklemektedir.

Peki her arabanın spoiler’a ihtiyacı var mı?

Eğer yüksek süratli otomobiller kullanmıyorsanız bir spoiler’a ihtiyacınız yok. Yüksek hızlar için tasarlandığı için düşük hızda pek tesiri olmayacaktır. Averaj 100 km/s üstünde bu spoilerların etkilerini görmeye başlayabilirsiniz ve gözle görülür farkları görmek için devamlı olarak bu hızın üstünde olmanız gerekir. Çoğu zaman bu hızlarda kullanılmayan bir araçta bulunan arka spoiler, aracın aerodinamiğini etkisinde bırakır ve bu yüzden etkisiz kalır.

Arabalardaki kelebek camının esas işlevini öğrenmek isterseniz: 

Lastiklerde gördüğümüz ufak uzantıların ne işe yaradığını buradan öğrenebilirsiniz: