[ad_1]
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), siyaset faizini 100 baz puan indirerek yüzde 15’e düşürdü. TCMB, 5 dakika gecikmeyle faiz kararını açıklarken, indirime senenin son ayında da devam edeceği sinyalini verdi. Karar sonrası dolar 11 lirayı, euro 12,5 lirayı aşarak üstün dereceli yeniledi. Peki uzmanlar sonucu iyi mi yorumladı?
Aralık’ta faizlerin düşeceğinin işareti verildi
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan
Geleneksel iktisat perspektifi çerçevesinde ortodoks olmayan bir faiz öğretisi ile daha yüksek borçlanma maliyetlerinin enflasyonu yükselttiği yaklaşımı Merkez Bankası’nın politikasında da yansıma bulmaktadır. Merkez Bankası, bundan önceki iki ayda ardışık ve beklenen aralığın üstünde faiz indirimleri ile toplamda 300 baz puan gevşeme yaparken, lira devamlı olarak kıymet kaybetmeye ve ilerleyen aylarda daha yüksek ve volatil bir enflasyona işaret etmeye devam etti. Son meydana getirilen faiz indirimi ile birlikte, toplam gevşeme 400 baz puana çıkarken; sınırı olan alanın Aralık toplantısında tamamlanacağı değerlendirmesi de yeni bir faiz indirimine işaret olarak okunabilecek bir açıklamadır. Faiz indirimleri, tüketici enflasyonunun Ekim ayında senelik %19,9’a yükselmesiyle gerçek getirileri sıfırın altına daha da itti. Lira da bu senenin kıymet kaybını %30 üstünde, bu çeyreğin kıymet kaybını ise %15’in üstünde gerçekleştirmiş oldu. Bu performans, benzer gelişen ülke paraları içinde lirayı fazlaca ayrı ve denklem dışı bir noktaya yerleştiriyor. Liranın performansını bundan sonraki süreçte hem düşük faiz oranlarının yarattığı korumasızlık, hem Fed’in artan enflasyona karşı daha süratli varlık alım kesintileriyle faiz artırımını yaklaştırması, hem de öteki EM Merkez bankalarının neler yapacağı belirleyecektir.
Eaiz oranlarını gevşetme noktasında terminal bariyerin aylar ilkin geçildiğini düşünüyoruz. TCMB’nin sınırı olan alanın tamamlanmasının Aralık ayında değerlendirileceğine dair ibaresi, Aralık’ta faizlerin düşeceğinin bir işareti olarak değerlendirilebilir. USD/TRY kuru tüm zamanların en yüksek seviyesinde, yukarı hareketine ağırlık vermiş durumda. Döviz kurlarındaki artışın ve oynaklığın devam etmesi, enflasyon kontrolünde zorlanacağımıza işaret ediyor. Tahmin aralığı genişledi, günlük tepkiler de bu aşamada dolar/TL tahminini zorlaştırıyor. Öteki gelişmekte olan ülkelerin atacağı adımlar lirayı da etkileyecek. En etkili merkez bankası Fed’dir ve Fed enflasyon mevzusunda daha çok endişelenir ve Aralık ayında varlık alımlarını daha süratli azaltmaya başlarsa doların değerlenmesi hızlanacaktır. Liranın faiz desteği eksikliği ve enflasyon çevirme tesiri kırılganlığı artırdığı için dolarizasyon eğilimi de artacak.
Gevşek para politikası, finansal piyasalarda daha zorlayıcı oynaklığa yol açabilir. Sıkı siyaset değişikliği riski de gelecek aylarda gündemde olabilir. Merkez Bankası, Ekim ayı sonunda güncellediği enflasyon raporunda bu yılsonu için enflasyon tahminlerini %18,4’e yükseltti. 30 Kasım’da 3Ç21 gayri safi yurtiçi hasıla gelişme verileri, 3 Aralık’ta Kasım ayı enflasyon verileri yayınlanacak. Aralık faiz toplantısı ise; 16 Aralık’ta gerçekleştirilecek.
Faiz indirimleri fiyat istikrarı ve finansal istikrarı negatif etkiliyor
Yatırım Finansman Ekonomisti Erol Gürcan
Faiz indirimi Aralık’ta devam edebilir. Karar metninde yer edinen en dikkat çekici bildiri, sözlü yönlendirme tarafındaydı: “Kurul, bu (arızi/geçici) etkilerin ima etmiş olduğu sınırı olan alanın kullanımını Aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir.”. Hatırlatmak gerekirse, geçen ayki metinde “… arz yönlü arızi unsurlardan kaynaklı olarak siyaset faizinde meydana getirilen aşağı yönlü düzeltme için yıl sonuna kadar sınırı olan bir alan kalmış olduğu Kurul tarafınca değerlendirilmiştir.” ifadesi kullanılmıştı. Metinde, enflasyonda artışa neden olan geçici/arızi unsurlara yönelik vurgu da güçlendi. Bu anlamda dikkat çeken ifadeler “… gelişmiş ülke merkez bankaları artan enerji tutarları ve arz-talep uyumsuzluğuna bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini değerlendirmektedir.” ve “Kurul, arz yönlü ve para politikası tesir alanı dışındaki faktörlerin fiyat artışları üstünde oluşturduğu geçici etkilerin 2022 yılının ilk yarısı süresince da tesirini sürdürmesini beklemektedir.” oldu. Metinde dikkat çeken bir öteki bölüm de kredi büyümesine yönelik değerlendirmeler oldu. Bu kez, “Para politikası duruşunda meydana getirilen güncellemenin ticari krediler üstünde pozitif tesirleri görülmeye adım atmıştır. Bunun yanında, bireysel kredilerle ilgili gelişmeler yakından takip edilmektedir.” ifadesine yer veren TCMB, siyaset faizinde 200bp indirim gerçekleştirdiği geçen ayki toplantıya ilişik metinde “Parasal duruşun sıkılığı ticari kredilerde öngörülenin ötesinde daraltıcı tesir halletmeye adım atmıştır. Bunun yanında, bireysel kredilerin ılımlı seyre dönmesi için güçlendirilen makroihtiyati siyaset çerçevesinin pozitif tesirleri gözlenmeye adım atmıştır” ifadelerini kullanmıştı.
Son 2 görüşmede olduğu benzer biçimde kararın, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişimleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizler doğrultusunda alındığı açıklandı.
Enflasyon görünümündeki risklere rağmen devam eden faiz indirimleri fiyat istikrarı ve finansal istikrarı negatif etkilemekte. Siyaset faizi (%15,00), manşet (%19,9), çekirdek (%16,8) ve beklenen (%15,6) enflasyonun tamamının altında. Hâlen enflasyon görünümünde ciddi riskler bulunduğunu değerlendiriyoruz. Kasım ve Aralık’taki kuvvetli baz etkilerine rağmen senelik TÜFE %19 üstünde kalmaya devam edebilir. Yakın dönemde TL’de yaşanmış olan kıymet kayıplarının da hemen hemen tam olarak fiyatlara yansıtılmamış bulunduğunu da not edelim. Ek olarak, enflasyon beklentilerindeki bozulma da yakın dönemde hızlandı. Dahası, küresel çapta artan enflasyon endişelerine karşı birçok merkez bankası tedbir durumunda siyaset adımları (faiz artışı, varlık alımlarını azaltma benzer biçimde) atmakta. TCMB de küresel enflasyon endişelerine ve bu duruma neden olan arızi unsurların 1Y22’de de masada kalmaya devam edeceğine dikkat çekmekte. TCMB, bununla beraber, son 2 görüşmede 300bp indirimin etkisiyle ticari kredilerin arttığını ve bireysel kredileri yakından izlemeye başladığını da ifade etmekte. Tüm bu küresel ve yurtiçi gelişmelere/riskler ile TCMB’nin geçen ay yapmış olduğu sözlü izleyeceği yolu göstermeye karşın (siyaset faizinde aşağı yönlü düzeltme için sınırı olan alan kalmış olduğu), TCMB 100bp faiz indirdiği benzer biçimde ilâve indirime yönelik olarak Aralık toplantısı için de kapıyı kapatmadı.
Kararın gecikmeli olarak açıklanmasını da yazışma politikası ve kredibilite açısından negatif değerlendiriyoruz. Enflasyon görünümündeki ciddi yukarı yönlü riskler, beklentilerde devam eden bozulma, küresel finansal koşulları sıkılaştırıcı eğilimler benzer biçimde unsurları göz önüne alarak, kararın fiyat istikrarı ve finansal istikrar açısından tesirinin negatif bulunduğunu değerlendiriyoruz. TCMB’nin 2 Aralık’ta planlı bir Yatırımcı Toplantısı bulunurken, senenin son PPK toplantısı 16 Aralık’ta gerçekleştirilecek.
[ad_2]